Gayrimenkul sektörünün temsilcileri, ntvmsnbc'ye 2012 yılını değerlendirdi ve 2013 yılı için beklentilerini dile getirdi. Sektörün önde gelen isimleri, Konut satışlarında son dönemde görülen canlanmanın 2013 yılında devam edeceğini, özellikle bahar aylarından itibaren satışların normal seyrine dönmesini bekliyor.
Soma İnşaat CEO'su Mehmet Özdemir:
2013 beklentiniz nedir?
"Sektör, 2012'yi yüzde 2'lik bir büyüme ile kapatacak gibi gözüküyor. 2013 için büyüme beklentim ise yüzde 4.5 civarında. 2013'te enflasyonun ise yüzde 6.5 civarında seyredeceğini düşünüyorum."
Proje planlarınız nedir?
"Maslak'taki projemiz Spine Tower, Ofis ve butik sayıda rezidanstan oluşuyor. 2013 yarısından sonra teslim etmeyi planlıyoruz. 2013 içerisinde Spine Tower'ın üçte bir bütçesinde bir ya da iki projeye başlamayı düşünüyoruz. Kartal'da yine karma kullanımlı, Ofis ve AVM'den oluşan 172 bin metrekarelik kapalı alana sahip bir projeye başlayacağız.
EgeYapı Group Yönetim Kurulu Başkanı İnanç Kabadayı:
2012 yılı sektör değerlendirmeniz nedir?
"2012 yılında sektörümüzün gündem maddelerinin başında Mütekabiliyet Yasası'nın Meclis'ten geçmesi geliyor. Yasa ile Türkiye'ye yatırım yapmak isteyen Körfez Ülkeleri ile Gayrimenkul odaklı ticaretin önü açıldı diyebiliriz. Ancak uygulamada bazı sorunlar mevcut, bunların giderilmesiyle yasanın faydalarını daha iyi hissedeceğimize inanıyoruz. Özellikle yabancıya mülk satışı ile ilgili yasanın kapsamı daha da genişletilmeli, oturma hakkı gibi haklar için de bir çalışma yapılması bu alanda ülkemize olan ilgiyi daha da artıracak ve Turizm gelirlerinde de gözle görülür bir artış sağlayacaktır.
Bir diğer gündem maddesi ise Kentsel Dönüşüm Projesi'nin başlamış olması. Bu iki yasa, 2012 yılında sektörün önemli gündem başlıklarındandı. Bu yasaların sektöre olumlu katkısını önümüzdeki dönemde daha fazla hissedeceğiz."
2013 yılı beklentilerinizi alabilir miyiz?
"2012 yılında sektörün büyüme hamlesi, gayri safi milli hasılanın biraz altında kaldı diyebiliriz. Ekonomide yaşanan yumuşak inişin inşaat sektöründe de gerçekleştiğini görüyoruz. 2013 yılında bu durumun sektöre yarayacağını ve gayrimenkuldeki büyümenin GSMH'den daha yukarıda olacağını düşünüyoruz.
2013 yılı, inşaat sektörü için 2012'ye nazaran daha verimli bir yıl olacak. 2013 yılında, yabancıya satış, Kentsel Dönüşüm ve sektörün canlanmasında büyük yeri bulunan faiz oranlarındaki gerilemenin de etkisi ile gayrimenkul yine yatırımcıların liste başı enstrümanlarından biri olacaktır.
Bahsettiğim unsurların katkısı ve sektörün önünde bulunan KDV oranları gibi belirsizliklerin de ortadan kalkması ile Gayrimenkul Sektörü, büyüme hızı ile ülke ekonomisinin ve getirisi ile yatırımcısının 2013 yılında da yüzünü güldürecektir. Ülke tanıtımı, istihdama katkısı, döviz girdisi, ihracat gibi birçok konuda fayda sağlayan sektöre gereken desteklerin verilmesi halinde yalnızca yurt içinde değil yurt dışında da öngörülen hedefler kolaylıkla yakalanabilecektir."
EgeYapı Group'un 2013 yılı faaliyetleri nasıl ilerleyecek?
"2012 yılında Batışehir Projesi'nin üçüncü etabını ve rezidans – ofis – otel konseptli Premium etabını satışa sunduk. Batışehir'in ilk etabında yüzde 95 ve ikinci etabında da yüzde 65'lik bir satış başarısı elde ettik. 2013'te de projeye devam edeceğiz. Anadolu Yakası'nda ise Kartal'da ofislerden oluşan İz Park Projesi'ne start verdik, inşaatı sürdüreceğiz. Yine aynı lokasyonda bulunan rezidans projemiz İz Tower Projesi'ni neredeyse tamamladık ve bu ay sonu itibari ile teslimatlarına başlayacağız. Bunların yanı sıra 2013 Ocak sonu gibi lansmanını gerçekleştireceğimiz yeni karma projemiz de metronun açılmasıyla Kartal'da yer alacak.
Dekar Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Salih Kuzu:
2012 yılı değerlendirmeniz nedir?
"Genel olarak bakıldığında 2012 yılında ekonomide planlı bir yavaşlamanın olduğunu söyleyebiliriz. Ekonomideki yavaşlamayı sağlamak için fren yaptırılan sektörlerin başında inşaat sektörü bulunmaktadır. Bu nedenle sektörün 2012 performansı genel ekonomik büyümenin gerisinde kalmıştır. Elbette bu durum sektörü olumsuz etkilemiş genellikle sektörde proje bazlı hareketler yaşanmıştır.
Rekabet gücü yüksek projeler iyi satış yapmış bazı projeler ise bekledikleri satış oranlarına ulaşamamışlardır. Şirketimiz açısından baktığımızda 2012 yılı, devam eden projeler açısından belirlediğimiz hedeflere ulaştığımız bir yıl olmakla birlikte yeni projelerimizi başlatma konusunda bekleme sürecine girdiğimiz bir yıl oldu."
2013 yılında sektörün yaşayacağı gelişmelere ilişkin görüşleriniz ne yönde?
"2012 son çeyreğinden itibaren ekonomide yavaşlama trendinin sona ererek tekrar küçük oranda da olsa büyüme trendine girilmesi beklenmektedir. Para politikalarında meydana gelen değişiklikler sonucu tüketici faizlerinde ciddi düşüşler meydana gelmiş bulunmaktadır. Bunun sonucu olarak Konut satışlarında az da olsa bir canlanma gözlenmektedir. Bu durumun 2013 yılında da devam edeceğini ve ekonomideki durgunluğun yerini tekrar kontrollü büyümeye bırakacağını öngörmekteyiz.
Önümüzdeki bahar aylarından itibaren satışların normal seyrine dönmesi ve hazırlıkları tamamlanmış birçok projenin satışa sunulmasını beklemektedir. 2013 yılı özellikle kentsel dönüşümler konusunda somut uygulamaları gördüğümüz bir yıl olacaktır. Uzun yıllardır konuşulan bu konuda ciddi boyutta uygulamaların önümüzdeki yıl hayata geçirilmesi beklenmektedir. Özellikle İstanbul'da özel sektörün yapacağı kentsel dönüşüm projelerinin başarı oranı bu konunun önümüzdeki yıllarda nasıl bir yön çizeceğinin göstergesi.
Tahincioğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Özcan Tahincioğlu:
2013 yılında sektörü neler bekliyor?
"2012 yılının son aylarında gelen not artışını 2013 yılına geçişte olumlu havanın devam edeceğinin habercisi olarak görüyoruz. 2012 yılında çıkan gayrimenkul sektörüne yönelik kanunların yönetmeliklerinin belli olması ile birlikte bu havanın destekleneceğini düşünüyoruz. Özellikle KDV konusundaki belirsizliklerin kalkması, geliştirici ve yatırımcıların daha rahat adım atmasına yol açacak ve karar mekanizmalarının hareket etmesini sağlayacaktır, böylece daha fazla yatırım ve istihdam yolunu açacaktır.
Türkiye'nin kredi notunun artması, kentsel dönüşüm, yabancıya mülk satışı gibi etkenleri göz önüne alarak bir değerlendirme yapıp, sektörün artı ve eksilerini belirtir misiniz?
"Kredi notunun artması ve yabancıya mülk satışı için yapılan değişiklikler, şu anda direkt yabancı sermayenin odak noktalarından biri olan Türkiye'yi ve gayrimenkul sektörünü olumlu yönde etkileyecek, dışardan para girişini hızlandıracak ve tüm yatırımların artmasına sebep olacaktır. Kentsel dönüşüm ise hem yabancı hem de yurtiçi sermayenin değerlendirileceği en önemli kaynaklardan biri olacaktır. Kentsel dönüşüm yasasının kaynak yaratmaktan daha önemli olarak deprem bölgesindeki ve eski yöntemlerle inşa edilmiş yapıların yenilenmesine bir çözüm olarak üretildiğini unutmamak ve bu sebeple bir an önce harekete geçmek gerektiğini hatırlatmak istiyoruz."
2013 yılında Tahincioğlu Gayrimenkul neler yapmayı planlıyor, yeni projeleri var mı?
"2013 yılında, 2012 yılında tamamlamış olduğumuz 30 bin metrekare kiralanabilir alana sahip Nidakule Göztepe ofis projemizin ve inşaatı devam eden Hatay – Antakya'da yer alan 40 bin metrekare kiralanabilir alana sahip ikinci Palladium alışveriş merkezimizin açılışını yapacağız. Ataşehir'de yer alan 55 bin metrekare kiralanabilir alana sahip olan Palladium Tower ofis projemizin inşaatına devam edeceğiz.
2013 yılında yeni inşaatına başlanması planlanan 3 adet projemiz mevcut. Nidakule Levent projemize 2013 yılının ilk çeyreğinde başlamayı planlıyoruz. Yine Avrupa yakasında gelişmekte olan Seyrantepe bölgesinde, Anadolu Yakası'nda Çengelköy'de tasarladığımız konut projelerimize başlayacağız. TOKİ ve Emlak Konut ihaleleri ile gelebilecek tüm fırsatları değerlendirmeye devam edeceğiz."
Viatrans – Meydanbey Ortak Girişimi Yönetim Kurulu Başkanı Haydar Özkan:
2012 yılı değerlendirmeniz nedir?
"Türkiye'nin kredi notunun artırılması diğer sektörler gibi gayrimenkul sektörünü de yakından ilgilendiriyor. Türkiye'nin notunun arttırılması ile birlikte Türkiye'yi yabancı yatırımlar açısından büyük değişiklikler bekliyor olacak. Bununla birlikte Avrupa'daki kriz ortamı büyük yatırımcıları temkinli davranmaya yöneltse de, özellikle lüks konut ve Ofis Yatırımları başta Körfez ülkeleri olmak üzere Rusya, Kuzey Afrika ve Türkiye Cumhuriyeti yatırımcılarının Türkiye'ye ilgi göstermesine neden oluyor.
Özellikle kredi notu artışını da dikkate alırsak bu ilginin 2013'te artacağı aşikardır. Mütekabiliyet yasasının gayrimenkul sektörüne hareketlilik getireceğine inanıyorum. Bu yasa sadece inşaat sektörü için değil ülke ekonomisi için de büyük önem taşıyor.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü verilerine göre, 2012 yılının ilk 5 ayında kişi bazında en çok satışın Almanya (4.304 kişi), İngiltere (1.126 kişi), Rusya (862 kişi), Avusturya (847 kişi), Norveç (396 kişi) uyruklu vatandaşlara gerçekleştirildiğini görüyoruz. Ülkemizde taşınmaz edinen toplam yabancı uyruklu gerçek kişi sayısı, bu dönemde 9.593 olarak gerçekleşti. Aynı dönemde yabancı uyruklulara yapılan devirlere alan büyüklüğü açısından bakıldığında ilk üç sırayı Almanya, Avusturya ve Danimarka alıyor. Söz konusu toplam alan içinde Alman uyruklulara satışı gerçekleştirilen taşınmazlar, yabancı uyruklulara satılan toplam alanın yüzde 68'ini aşıyor. Türkiye, şehirlerini depreme, afete, yangına ve sele dayanıksız yapılardan arındırmak zorunda.
Kentsel Dönüşüm Yasası başta İstanbul olmak üzere Türkiye'nin çehresini değiştirecek bir yasa. Afet riski olan alanların yeniden yapılandırılması, hem kamu güvenliği, hem de çevre düzenlemesi açısından oldukça önemli. Milyonlarca yapı malikini yakından ilgilendiren bir yasa da aynı zamanda. Kentsel dönüşümün ana gayesi, çürük binalardan kurtulup, modern şehirciliğin esas alındığı yapılar üretmek olmalı. Yasayı sektör açısından çok önemli buluyorum.
Çevreye duyarlı enerji kaynaklarının etkin kullanımına imkan veren yapılar üretilmeli. Ancak bu kapsamda yeşile duyarlı binaların teşvik edilmesi konusunda yasal alt yapıların da tamamlanması gerekiyor. Özellikle yeşil bina satışında KDV indirimleri, emlak vergisi indirimi gibi teşvikler yanında yeşile duyarlı inşaat malzemesi üreten kuruluşların desteklenmesi de bir başka öncelik olarak yasama önünde olmalıdır. "
2013 yılı için plan ve yeni projeleriniz neler olacak?
"Ulusal ekonomi politikalarına doğrudan bağlı bir sektör olarak, ekonomiyi soğutma yolu ile 2012'de, nispeten durgun geçen bir yılın sonunda, kentsel dönüşüm ve mütekabiliyet yasaları ile inşaat sektörü tekrardan canlanmaya başlayacaktır. 2013, çok büyük bir dış etki olmaz ise, sektör için parlak bir yıl olacaktır. 2013 yılındaki önceliğimiz likör arazisinde gerçekleştirdiğimiz projemiz olacak."
ByGroup İcra Kurulu Başkanı Mahmut Bayraktar:
2012 yılı değerlendirmeniz ve 2013 yılı beklentileriniz nedir?
"Gayrimenkul Sektörü 2012 yılını satış açısından durgunlukla geçirdi. Sektör açısından çıkarılan yasalar satışa çok yansımadı, kredi faizleri yüksek kaldı. KDV konusundaki kararsızlık, yeni proje yatırımları açısından bekleme anlamına geldiği için bugün birçok proje bekler durumda. İstanbul'un birçok noktasındaki projede yaşanan sıkıntılar, diğer projeler için de etkili oldu.
Gayrimenkul sektörü için 2013 yılında KDV oranlarının belirlenmesi, faiz oranlarının düşmesi ve geciken projelerin teslimi en önemli beklentilerimiz."
ByGroup için değerlendirmeniz nedir?
"2012 yılındaki satış performansımız planladığımız gibi gitti. 2012 yılının Mart ayında İstanbul Sultanbeyli'de 200 milyon TL yatırımla ByConcept Projesi'ne start verdik. Ofis, mağaza ve otelin de yer alacağı projede, konutların yüzde 90'ının kaba inşaatını bitirmiş durumdayız. Ticari alanların inşasına kısa bir süre sonra başlayacağız. Projemizi 2014 yılı Ocak ayı itibariyle teslim edeceğiz.
