1.EL SATIŞLARDA SAĞLIKSIZ SEYİR DEVAM EDİYOR
Toplam Konut satışlarında 2022 yılında 1 milyon 485 bin 622 rakamına erişildi. Bir projeci olarak genel satış adetleri ile gayrimenkul sektörünü yorumlamanın bu dönemde sağlıklı olmadığını düşünüyorum.
İkinci el konut satışları 2022 yılında %69’lık pay ile 1 milyon 25 bin 543 olarak gerçekleşti.
İlk el konut satışları 2022 yılında ise %31’lük oranla 460 bin 79 olarak gerçekleşti.
Bu seviyeler;
- 2018 yılında toplam konut satışları içinde ilk satışın payı %51,1,
- 2019’da İlk el konut satış oranı %37,9,
- 2020’de İlk el konut satış oranı %31,3,
- 2021 yılında toplam konut satışları içinde ilk el satışların payı %30,9
2018’den sonra, Son 4 yılın oranları gayrimenkul projesi geliştirilmediğini ve projelerde satışların durma noktasında ki seyrini devam ettirdiğini göstermektedir.
Gayrimenkul sektöründe Her şey yolunda diyebilmek için 1.El – Proje satışlarının Toplam satışlar içinde payının minimum %50’ler seviyesinde olması gerekir.
MODA; ŞİMDİ DEMODE
Tekstilcisinden Kuyumcusuna, Gıdacısından Turizmcisine inşaat sektörüne geçişler durdu.
Son 4-5 yıldan beri Proje Taşeron Firmalarından, inşaat sektörüne yönelmiyor.
Sanayiden, konut projelerine kat karşılığı tercihi olmuyor.
TOKİ – Emlak Konut kat karşılığı nitelikli proje üretimi hız kesti.
İstanbul ölçeğine önemli katkı veren Kiptaş ve Kiptaş paylaşım projeleri azaldı.
Finansal Gücün artırılmasına yönelik, Yurt dışından İthal Müteahhitlerin teşvikler ile Türkiye’de gayrimenkul proje geliştirmeye girmesi desteklenebilir.
TÜKETİCİNİN KAFASI KARIŞIK
Son 4 yıldır gayrimenkul pazarını 2.el’de “ yatırımcılar ve ihtiyaç sahipleri “ domine ediyor.
Bu gelişmeler pazarda yatırımcılara önemli geri dönüş sağlarken, nakit ihtiyaçından dolayı gayrimenkullerin elden çıkardığına şahit olduk.
2.El Gayrimenkulden çıkan yatırımcılar projelerde fırsat alımlarını kolluyor.
4 yılın şartlarında fiyat ve satış stratejilerini değiştirmeyen proje yapısında, pazara bağlı fiyat gerileyeceğini düşünenleri… beklemeyi bırakıp, daha fazla fiyatlardan etkilenmeden mevcut şartları değerlendirmeye davet ediyorum.
MORTGAGE; MORT OLDU
2022 yılında gerçekleşen ipotekli konut satışları %18,9 oranla 280 bin 320 oldu.
Bu oranlar;
- 2021 yılında %19,7
- 2020 yılında %38,2
- 2019 yılında %24,7
- 2018’de satılan 1 milyon 375 bin 398 adet konutun yüzde 20’sine denk gelen 276 bin 820 adedi ipotekli satılmıştı.
Toplam satışlar içerisinde gerçekleşen ipotekli satışların payı 2017, 2016, 2015’te yüzde 34 olurken, 2014’te yüzde 33’dü.
Faiz oranlarının en düşük seviyeleri gördüğü 2013’te ise toplam 1 milyon 157 bin 190 konuttan yüzde 40’ 460 bin 112’si ipotekli satılmıştı.
MORTGAGE VAR DEMEK İÇİN
Kredilerinin toplam satışlar içinde payının % 35-30’lar seviyesinde
olması gerekir.
İnşaat sektörü ve mortgage kredilerinin yasal mevzuat ile banka büyüklükleri içinde yüzdesel olarak zorunlu hale getirilmeli, ekspertiz sınırına bağlı 10 Milyon değeri uygulamasının kaldırılmalı, Alt – Üst sınır olmaksızın ekspertiz değerinin tamamını Mortgage kredisi uygulaması pazarın gelişmesine olanak sağlayacaktır.
