Merkezi yönetim bütçesinden enerji sektörü yatırımları için ayrılan kaynak miktarı bu yıl geçen yıla göre yüzde 70 artışla 75,6 milyar lira oldu. Enerji sektörü ödeneği kapsamında 65 milyar 440 milyon liralık kısım KİT yatırımlarına ayrıldı.
2024 Yılı Yatırım Programı’na göre, bu yıl kamu kurumları tarafından yürütülecek 3 bin 799’u ana proje olmak üzere toplam 12 bin 41 projeye 1 trilyon liranın üzerinde ödenek tahsis edildi. Yatırım ödeneğinde enerji sektörünün payı yüzde 7,5 olarak kayıtlara geçti.
Bu yıl enerji sektöründe yeni projeler için 6 milyar 690 milyon 853 bin lira, devam eden projeler için 68 milyar 464 milyon 625 bin lira yatırım yapılacak. Bu yıl etüt projelerine yönelik ayrılan bütçe ise 536 milyon 670 bin lira oldu. Böylece kamunun enerji sektörü yatırımları için bu yıl ayırdığı kaynak miktarı toplam 75 milyar 692 milyon 148 bin lira oldu. Söz konusu ödeneğin 65 milyar 440 milyon liralık kısmı kamu iktisadi teşebbüsleri (KİT) yatırımlarına ayrıldı.
En fazla ödenek BOTAŞ’a
Kamunun bu yıl enerji yatırımları için en fazla ödenek tahsis ettiği kurum ise 29 milyar lirayla Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) oldu.
BOTAŞ’a ayrılan bütçede en büyük pay 8 milyar 417 milyon 611 bin lira ile Tuz Gölü Doğal Gaz Depolama Projesinde kullanılacak. 2027’de tamamlanması öngörülen projede depolama ve üretim kapasitesinin artırılması hedefleniyor. 7 milyar 866 milyon 576 bin lira ile ikinci sırada yer alan proje kapsamında belirlenen 26 ilde ilçelere doğal gaz ulaştırılması için çalışmalar yürütülecek. BOTAŞ bu yıl 6 milyar 515 milyon 795 bin lira tutarında yatırımı ise 81 ilde boru hatları ve tesislerin modernizasyonu ile rehabilitasyonuna ilişkin çalışmalar için kullanacak.
Yatırım büyüklüğü bakımından enerji sektöründe ikinci sırada yer alan kurum 28 milyar lira ile Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) olurken, onu 8 milyar lira ödenekle Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) takip etti.
Bu yıl enerji sektöründe 163 proje için kaynak ayrıldı. Sektörde planlanan yatırımların kuruluşlara göre dağılımına bakıldığında 63 projeyle TEİAŞ başı çekerken, bu kurumu 30 projeyle EÜAŞ ve 20 projeyle BOTAŞ izledi.
Söz konusu programa göre, sektörde proje bazında önemli gelişmelerin kaydedilmesi bekleniyor. Öne çıkan projeler arasında, ülkede dışa bağımlılığı azaltmaya yönelik petrol ve doğal gaz kaynaklarının keşfine ve geliştirilmesine yönelik faaliyetler yer alıyor.
Merkezi yönetim bütçesinden bu yıl ulaştırma ve haberleşme sektörü yatırımları için yaklaşık 319 milyar lira ödenek ayrıldı. Sektör yatırımları listesinin ilk sırasında demir yolları yer aldı.
2024 Yılı Yatırım Programı’na göre, program kapsamındaki ödenekten en yüksek payı yüzde 31,7 ile ulaştırma ve haberleşme sektörü yatırımları aldı.
Sektördeki yatırımların dağılımına bakıldığında 543 kara yolu, 57 kent içi ulaşımı, 45 hava yolu, 52 demir yolu, 36 deniz yolu, 20 haberleşme ve 20 otoyol olmak üzere toplam 773 proje öne çıkıyor.
318 milyar 965 milyon 570 bin liralık sektör yatırımları listesinin ilk sırasında 150 milyar 282 milyon 76 bin liralık tutarla demir yolları bulunuyor.
Demir yolu ulaştırmasında, TCDD Genel Müdürlüğüne 60 milyar 846 milyon 122 bin lira, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından gerçekleştirilecek diğer demir yolu projelerine 69 milyar 694 milyon 125 bin lira ve TCDD Taşımacılık AŞ Genel Müdürlüğüne 19 milyar 741 milyon 829 bin liralık pay ayrıldı.
Kara yolu yatırımları için 125 milyar 302 milyon 232 bin lira ödenek öngörüldü. Bu kapsamda, Karayolları Genel Müdürlüğüne 124 milyar 188 milyon 332 bin lira tahsis edilirken Bakanlık ve Emniyet Genel Müdürlüğüne toplam 1 milyar 113 milyon 900 bin lira verilecek.
Otoyol yatırımları için ayrılan tutar ise 7 milyar 646 milyon lira oldu.
Kent içi ulaşım projeleri
Kent içi ulaşımına ilişkin yatırım tutarı bu yıl 16 milyar 947 milyon 464 bin lira olarak öngörüldü. Bu ödeneğin tamamı Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının kullanımına ayrıldı.
Hava yolu ulaştırmasına da 12 milyar 632 milyon liralık yatırım ödeneği tahsis edildi. Bu kapsamda Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğüne 10 milyar lira, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına yaklaşık 2 milyar lira ayrıldı. Ayrıca, hava yolu yatırımları kapsamında Meteoroloji Genel Müdürlüğü için 600 milyon lira, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü için 40 milyon lira yatırım tutarı belirlendi.
Deniz yolu ulaştırması için ayrılan 4 milyar 357 milyon 448 bin liranın 3 milyar 193 milyon lirası Bakanlığa tahsis edildi. Ödeneğin, yaklaşık 788 milyon lirası Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü, 288 milyon lirası TCDD ve 88 milyon lirası Türkiye Denizcilik İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından kullanılacak.
Haberleşme için öngörülen toplam 1 milyar 798 milyon liralık ödeneğin 253 milyon lirası Bakanlığın, 1 milyar 400 milyon lirası TRT Genel Müdürlüğünün, 145 milyon lirası ise İletişim Başkanlığının oldu.
Ulaştırmada öne çıkan projeler
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının yatırımları içinde milli elektrikli tren seti için 1 milyar 962 milyon lira, 95 adet elektrikli ana hat lokomotif temini için 798 milyon 600 bin lira ödenek planlandı.
Bandırma-Bursa-Yenişehir-Osmaneli Hızlı Tren Projesi altyapısı için 13 milyar 45 milyon lira, Ankara-İstanbul Hızlı Tren Projesi’nde depo, hat ilavesi, hızlı tren seti için 4 milyar 319 milyon lira, Vezirhan-Köseköy Yüksek Hızlı Tren Hattı Projesi için 1,9 milyar lira ayrıldı.
Yatırım Programı’nda Bakanlığa Ankara-Polatlı-Afyonkarahisar-Uşak-Manisa İzmir Hızlı Tren Hattı altyapısı için 21 milyar 400 milyon lira yatırım öngörüldü.
Güney aksında yük ve yolcu taşımacılığında önemli paya sahip olacak Mersin-Adana-Osmaniye-Gaziantep Yüksek Standartlı Demir Yolu Projesi’ne yaklaşık 12 milyar 883 milyon lira sağlanacak.
Yerköy-Kayseri Yüksek Standartlı Demir Yolu Projesi için 11 milyar 74 milyon lira tahsis edildi.
Trafik güvenliği için özel ödenek
Kara yollarında kazaların önlenmesi ve trafik güvenliğinin sağlanması için de bütçeye yatırım ödeneği konuldu. Bu kapsamda, beton ve çelik korkuluk, işaretleme ve sinyalizasyon gibi çalışmalar için 7 milyar 580 milyon lira ödenek harcanacak.
Kaza kara noktalarının iyileştirmeleri için de 900 milyon lira ödenek ayrıldı. Bu kapsamda kavşak düzenlemelerine ağırlık verilecek.
Akıllı ulaşım sistemlerinin tesisi ve bu kapsamdaki sinyalizasyon çalışmaları için 1 milyar lira ödenek ayrıldı.
(Haber kaynağı: TRT Haber)
