Bölgedeki durumu yerinde görmek, acil müdahale gerektiren konulara çözüm üretmek amacıyla Diyarbakır’a giden Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, burada yaptığı açıklamalarında Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Siirt ve Şırnak’ta hastane yapacaklarını söyledi.
Bakan Koca ve 6 şehrin il sağlık müdürleri, başhekimleri ve saha koordinatörlerinin katılımıyla Valilikte gerçekleştirilen toplantıda bu kentlerin güncel durumu, ihtiyaçları ve sağlık altyapısı değerlendirildi.
Diyarbakır’daki incelemeleri tamamladıklarını, bölgedeki son durumu masaya yatırdıklarını belirten Bakan Koca, Diyarbakır’ı merkez tutarak Mardin, Şanlıurfa, Batman, Siirt ve Şırnak’taki mevcut durumu ve sağlık hizmetlerini detaylarıyla değerlendirdiklerini söyledi.
Toplantı sonrasında bazı kararlar aldıklarını belirten Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Covid-19’da hastalığın kesin tedavisi olmamakla birlikte erkenden başlanan etkili ilaç tedavilerinde ve hastane bakımlarında en başarılı ülkeler arasında bulunduklarını, bu sayede vefat oranlarını düşük seviyelerde tutmayı başardıklarını kaydetti.
Salgının ilk zamanlarında alınan kısıtlayıcı önlemler sayesinde vaka sayısını hızla düşüş eğilimine çekmeyi başardıklarına dikkati çeken Koca, haziranın başından itibaren başladıkları normalleşmenin eski hayata dönmek olmadığı vurgusunu yaptıklarını anlattı.
“Kontrollü sosyal hayat” diyerek sosyal ve iş hayatını sürdürmeye fırsat veren tedbir dönemine girdiklerini ilan ettiklerini anımsatan Koca, şöyle dedi:
“Burada önemli olan kontrollü bir yönetimle ağır hastalık ve can kayıplarını asgari seviyede tutmaktır ancak sosyokültürel yapımız, alışkanlıklarımız, geleneklerimiz, toplumsal ilişki ve sorumluluklarımızın kontrollü olmayan bir sosyal hayatla bizi yüz yüze getirdiğini gördük. Ardı ardına idrak ettiğimiz bayramlarımız, eş dost ziyaretleri, nişan ve kına törenleri, düğünler, asker uğurlamaları ve taziyeler maalesef mesafenin unutulduğu, maskelerin takılmadığı, sosyal mesafenin korunmadığı ortamlar oldu. Bunun yansımalarını da hemen gördük.
Bu süreci aile bağlarının en sağlam ve güçlü olduğu gelenek ve göreneklerine en fazla bağlılığıyla bilinen bölgelerimizde Orta Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgemizde daha fazla yaşadık. Hasta artışının yaşandığı illerimiz arasında Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa, Batman, Siirt ve Şırnak illeri vardı.”
Tüm Türkiye’de yatak ve yoğun bakım doluluk durumunu her an izlediklerini, Türkiye genelinde büyük bir sorun olmadığını ifade eden Koca ancak bazı illerde yer yer hızlı hasta artışından kaynaklanan sorunlar yaşadıklarını, bu dönemde sıkıntı yaşanan illerle özel ilgilendiklerini bildirdi.
Bu illerin valileri başta olmak üzere mülki idare amirleri ve sağlık yöneticileri ile sık sık görüşerek artışa yol açan nedenler ve alınması gereken tedbirleri il il değerlendirdiklerine dikkati çeken Koca, il hıfzıssıhha kurullarının kendi illerine mahsus tedbirler açıkladığını, bu tedbirleri uygulamaya koyarak denetim yapıldığını dile getirdi.
Gönüllü tedbirler yetersiz kalınca kolluk kuvvetlerinin denetimini devreye almak zorunda kaldıklarını, sıkıntının yaşandığı illerin sağlık ihtiyaçlarına da hızla müdahale ettiklerini vurgulayan Koca, yatak, cihaz ve personel takviyesi yaparak kapasite artımı sağladıklarını anlattı.
Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Siirt ve Şırnak’ta Yatak kapasitesi artırılıyor
Hastane planlamalarını hızla gözden geçirdiklerini ve artan ilaç, test kiti ve malzeme gibi ihtiyaçları karşıladıklarını ifade eden Koca, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Batman’da yeni 440 yataklı hastanemizi bu ay sonu hizmete alıyoruz. Yoğun bakım yatak sayımız mart ayında 116 idi, bu süreçte 17 yoğun bakım yatağını hizmete aldık. Ayrıca, 103 yatak ilavesiyle kapasitemizi 236 yatağa çıkarmış olacağız. Batman’da şu an yoğun bakım doluluk oranı yüzde 79, solunum cihazı doluluk oranı ise yüzde 44. Diyarbakır’da yoğun bakım yatak sayımız mart ayında 370 idi. Bu süreçte 44 yeni yoğun bakım yatağını hizmete sunduk. 106 yatak ilavesiyle kapasitemizi 520 yatağa çıkarmış olacağız. Diyarbakır’da yoğun bakım doluluk oranı şu an yüzde 66, solunum cihazı doluluk oranı ise yüzde 17,5. Mardin’deki yoğun bakım yatak sayımızı ise 139’dan 43 yatak ilavesiyle 182 yatağa çıkarmış olacağız. Mardin’de yoğun bakım doluluk oranımız yüzde 81, solunum cihazı doluluk oranımız ise şu an yüzde 44.”
Siirt’te mevcut 63 yoğun bakım yatağına 20 yatak ilaveyle kapasiteyi 83 yatağa çıkarmış olacaklarının bilgisini veren Koca, “Yoğun bakım doluluk oranımız şu an yüzde 62, solunum cihazı doluluk oranımız ise yüzde 12. Şanlıurfa’da yoğun bakım yatak sayımız mart ayında 567 idi. Bu süreçte 33 yeni yoğun bakım yatağını hizmete aldık. 110 yatak ilavesi ile yoğun bakım yatak kapasitemizi 710 yatağa çıkarmış olacağız. Şanlıurfa’da şu an yoğun bakım doluluk oranımız yüzde 74, solunum cihazı doluluk oranımız ise yüzde 31.” ifadelerini kullandı.
Koca, Şırnak’ta geçen ay yeni 125 yataklı kadın doğum ve çocuk hastanesini hizmete almış bulunduklarını, 69 olan yoğun bakım yatak sayısını 40 yeni yatak ekleyerek 109’a çıkardıklarını belirtti.
Koca, “Bu ay 13 yatak ilavesiyle kapasitemizi 122 yoğun bakım yatağına çıkarmış olacağız. Şırnak’ta yoğun bakım doluluk oranımız şu an yüzde 58, solunum cihazı doluluk oranımız ise yüzde 12.” diye konuştu.
Ülke genelindeki hastanelerde yatak doluluk oranı yüzde 51
“Türkiye genelinde yatak doluluk oranı yüzde 51, yoğun bakım doluluk oranı yüzde 68, solunum cihazı doluluk oranı yüzde 31’dir. Önceliğimiz hasta sayısı artışını durdurmak, aksi bir durumda bu tedbirlerin de bir süre sonra çözüm konusunda yetersiz kalma ihtimali olabilir.” diyen Koca, temaslı taramasının salgınla mücadelede hayati öneme sahip olduğunu vurguladı.
Filyasyon ekiplerinin sayısı artırıldı
Diyarbakır’da salgının başında 118 olan filyasyon ekibi sayısını 385’e çıkardıklarını, her filyasyon ekibinin 3 kişiden oluştuğunu dile getiren Koca, bugün verdikleri talimatla filyasyon ekibi sayısının birkaç gün içinde 450’e ulaşacağını söyledi.
Batman’da salgının başında 27 olan filyasyon ekibi sayısını 100’e, Mardin’de 55’ten 110’a, Siirt’te 58’den 80’e, Şanlıurfa’da 176’dan 330’a, Şırnak’ta 28’den 54’e çıkardıklarına dikkati çeken Koca, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Diyarbakır’da temaslılara ulaşma süremizi 12 saate kadar düşürdük. Bu tedbirler sayesinde hasta sayılarındaki artış durduruldu ve aktif hasta sayıları düşmeye başladı. Bugün geldiğimiz noktada bu düşüşü sürdürebilmek için dikkat etmemiz gereken bazı örnekler vereyim. Diyarbakır’da temaslı kişilerin yüzde 91’inin aile içinde bulaştığını tespit ettik. Yani temaslılar büyük çoğunlukla aynı aileden kişilerden oluşuyor.
Temaslıların vakaya dönüşme oranında ise düşüş var ancak bu veri bize sosyolojik faktörler ve aile ziyaretlerinin ertelenmesi gerektiğini söylüyor. Bugün incelemelerde bulunduğumuz illerde filyasyon için adresinde bulunamayanların oranları yüzde 9,7 yani yüzde 10. Temaslı ve şüpheliler, kendilerini mutlaka izole etmeli.”
Bakan Koca, daha sonra gazetecilere yaptığı açıklamada, geçtiğimiz günlerdeki artışa karşı yapılan çalışmalar ve alınan tedbirler sayesinde yeni hasta sayısındaki artışların kontrol edilebilir seviyeye çekildiğini söyledi.
Vaka sayıları düştü
Bu sayede yeni vaka sayılarında azalma olduğunu ifade eden Koca, “Son günlerde Şanlıurfa’da vaka sayımızda yüzde 34, Diyarbakır’da yüzde 49, Mardin’de yüzde 47, Batman’da yüzde 56, Siirt’te yüzde 37, Şırnak’ta ise yüzde 42 azalma oldu, bu henüz başlangıçtır. Bir tek hasta kalmayıncaya kadar mücadelemize birlikte devam edeceğiz. Bugün değerlendirmelerini yaptığımız Şanlıurfa, Diyarbakır, Şırnak, Batman, Siirt ve Mardin’de hastane yapacağız.” diye konuştu.
Şehir hastanelerini ileri düzey hastane olarak tanımladıklarını, en yüksek standartlarda en ileri teknolojinin kullanıldığı, hizmetin ve eğitimin verildiği merkezler olarak ele aldıklarını anlatan Koca, şehir hastanelerinin fonksiyonel yapısı ile farklılık gösteren, özellikle bulunduğu bölgede son noktada sağlık hizmetinin verildiği, hastanın artık başka bir sağlık kurumuna sevk edilmediği, üniversitenin gerektiğinde içinde yer aldığı, eğitim ve araştırma faaliyetlerinin yürütüldüğü merkezler olacağını bildirdi.
Yatak kapasiteleri, nitelikli personeli ve tıpta gelinen son imkanları ile şehir hastanelerinin ne kadar önemli ve kritik yatırımlar olduğunun salgın döneminde bir kez daha anlaşıldığına dikkati çeken Koca, “Cumhurbaşkanımızın hayalim dediği, hayali ve vizyonu ile hayata geçirilen projelerin devamını getirmek ve bölge halkımızı bu imkanlar ile buluşturmak bizim görevimiz.” ifadelerini kullandı.
3 kente şehir hastanesi, 3 ile devlet hastanesi yapılacak
Güneydoğu’da 6 ile inşa edilecek hastanelerin detaylarını açıklamak istediğini aktaran Koca, Şanlıurfa Şehir Hastanesi’nin inşaatına en kısa sürede başlayacaklarını, Diyarbakır’a ise 1000 yataklı şehir hastanesi için arsa yeri belirlendiğini ve proje ihalesinin bu ay içerisinde yapılacağını kaydetti.
Şırnak’ta 500 yataklı devlet hastanesi için Şırnak-Cizre arasında 432 dönümlük bir arazi tahsis edildiğini, proje ihalesinin yapıldığını, projelerin tamamlanmasından sonra bu yıl yapım ihalesini gerçekleştireceklerini söyleyen Koca, Batman’da ise 500 yataklı devlet hastanesi için arsa tahsis işlemlerinin yapıldığını, projelerini en kısa sürede bitirerek ihalesini yapacaklarını aktardı.
Siirt’te 500 yataklı hastanenin arsa tahsis işlemlerinin devam ettiğini bildiren Koca, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“750 yataklı Mardin Şehir Hastanemizi ise 2020 yılı yatırım programına alacağız. Arsa tahsis çalışmaları kısa sürede tamamlanacak. Tüm bu yatırımlarımızın genel bütçeden karşılanarak yapılacağını da özellikle belirtmek istiyorum. Bölgedeki dinamik nüfusa, artan sağlık ihtiyacına yönelik atacağımız bu önemli adımların tüm vatandaşlarımıza hayırlı uğurlu olmasını diliyorum. Yani 6 ilimizde 3 ilimizin hastaneleri şehir hastanesi statüsünde yapılıyor olacak. Diğer 3 ilin de 500 yataklı devlet hastanesi yapılıyor olacak.”
“Vatandaşlarımıza büyük görevler düşmektedir”
Koca, salgının başından beri herkesten daha fazla risk altında bulunan sağlık çalışanlarının özverili bir şekilde çalıştığını vurguladı.
Aylardır evine gidemeyen, evladını kucaklayamayan, hasret gidermek için onu uzaktan selamlayan bir anneye düğün halayında virüse yakalanmanın izahını yapmanın çok zor olduğunu anlatan Koca, şöyle devam etti:
“Sağlıkçılarımız fedakar ve özverilidir. Ancak bu fedakarlığın dikkatsizliklere, sorumsuzluklara feda edilmesini bekleyemeyiz. Vatandaşlarımızın tedbirlere uymadaki ihmalleri bizi üzüyor, içimizi yakıyor, şevkimizi kırıyor. Bugün burada çok verimli bir çalışma yaptığımız kanaatindeyim, illerimizdeki sağlık görevlilerimiz ödevlerini aldılar. İllerine dönerek hızla gereğini hayata geçirecekler. Biz de bu çalışmaları destekleyecek imkanları onlara sağlamak üzere üzerimize düşeni yapacağız. Ancak burada tekrar hatırlatmak istiyorum. Asıl görev vatandaşlarımıza düşmektedir. Temizlik, maske ve mesafe tedbirlerine ne kadar uyarsak virüs o kadar etkisiz kalacak, o kadar çabuk tehdit olmaktan çıkacak.”
Bir gazetecinin “İzolasyon kuralını ihlal eden pozitif temaslı kişilerin olduğunu biliyoruz. Bunların tespiti halinde idari para cezaları kesiliyor. Vaka sayılarını artıran bu duruma ilişkin daha ağır yaptırımlar gündemimizde var mı?” sorusu üzerine Bakan Koca, özellikle vatandaşların bu dönemde izolasyon kurallarına pozitif olan ve temaslı olan kişilerin hassasiyetle uymalarını çok önemsediklerini söyledi.
Bu konuda alınan kararların bulunduğunu ve cezaların da belli olduğunu kaydeden Koca, izolasyonların ceza ile çözülmemesi gerektiğini belirtti.
Koca, “Biliyoruz ki bu virüsü bulaştırmakla insanımız özellikle kronik hastalığı ve belli bir yaş üzerinde olan büyüklerimiz veya hastalığı olan gençlerimiz dahil olmak üzere hayatını kaybedebiliyor. Buna asla sebep olamayız ve olmamalıyız. Bunu ceza ile önleyebilecek bir noktada da olmamalıyız. Ama buna rağmen il hıfzıssıhha kurullarımız bu anlamda gereken kararları alıp uygulamada da bunun gereğini kolluk kuvvetleri zaten yapıyor.” ifadelerini kullandı.
Sağlık çalışanlarına yönelik ek ödemeler
“Salgın süreci boyunca sağlık çalışanları çok büyük bir özveri gösterdi. Ek ödemelerin devamı ile ilgili daha önce bir açıklamanız vardı. Bununla ilgili detaylar netleşti mi? Aile hekimleri için herhangi bir düzenleme olacak mı?” sorusu üzerine Koca, özellikle bu dönemde bütün sağlıkçıların yoğun, özverili ve fedakarlık içinde çalıştığını belirtti.
Bakan Koca, şöyle devam etti:
“İzinleri olmadı, evlerine gerektiğinde gidemediler. Onun karşılığını bir ödeme ile yapmanın bir karşılık olarak görmenin yeterli olmayacağını düşünüyorum. Ama buna rağmen imkanlar ölçüsünde aile hekimlerimiz de bu süreçte filyasyon dahil olmak üzere yoğun bir gayret içinde oldular. Filyasyon çalışmalarında devrede olan pratisyen hekimlerimiz, sağlık çalışanlarımız, diş hekimlerimiz olmak üzere bir çalışma yapıldı. Bugün veya yarın yayınlanır. Filyasyonda olan sağlık çalışanlarımıza ek ödeme yapıyor olmuş olacak. Bununla ilgili çalışıldı. Ayrıca aile hekimlerimiz için ise yine benzer şekilde salgın dönemindeki Kovid hastalarla ilgili yaklaşımları bir çerçeve ile düzenlenerek ek ödeme getirilmiş oldu. Yani belli bir performansla salgın sürecindeki özellikle Kovidli hasta takibi ile ilgili bir ek ödeme, o da bugünle yarın aynı genelgede yayınlamış olur. Onun dışında çalışanlarımızla ilgili genel anlamda sağlık kuruluşlarında çalışanlar ile ilgili bir ek ödeme çalışması yapıldı. Özellikle poliklinik, servis, yoğun bakım gibi Kovidli hastalarla yoğun ilgilenen çalışanlarımızın kalanları olmak üzere diğer çalışanlarımızın da yine belli bir endeksle daha öncesi ek ödeme esas alınarak bir düzenleme yapıldı. Bugün veya yarın zannediyorum yayınlanmış olur.”
Taziye ve cenaze merasimleriyle ilgili tedbirlerin il hıfzıssıhha kurulları tarafından alınan kararlarla yakın takibe alındığını dile getiren Koca, gerektiğinde o anlamda müdahale edildiğini aktardı.
Maske kullanımı gribal enfeksiyonları da azaltacak
Virüsün insandan insana geçtiğini, bunu önlemenin tek yolunun maske olduğunu ifade eden Koca, ayrıca mesafeye dikkat edilmesi gerektiğini aktardı.
Koca, konuşmasını şöyle tamamladı:
“Özellikle önümüzdeki eylül, ekim döneminde influenza grip mevsiminin yoğun olduğu aylarda maskeyi yoğun olarak kullanmak, mesafeyi uygulamakla üst solunum yolu enfeksiyonu yani damlacık enfeksiyonuna bulaşmış hastalıkları da aslında önlemiş olacağız. Yani Kovid değil önümüzdeki dönem kış sezonu grip, influenza salgını döneminde ne kadar bu kurallara uyum gösterebilirsek o oranda üst solunum yolları enfeksiyonların azaldığını göreceğiz. O nedenle maske ve mesafe kuralını ihmal etmememizi, hijyen noktasında çok hassasiyet göstermemizi, toplu bir araya gelmelerin olabildiğince minimal olmasını, taziye, cenaze, düğün, nişan, nikah ve benzeri organizasyonların olabildiğince mesafeyle ve mümkün mertebede yapılmaması yönünde bir yaklaşım içinde olmakta fayda var.”
