Afet Konut Projeleri nedir?
Afet Konut Projeleri, TOKİ ile Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın işbirliği içinde yürüttüğü projeleri kapsamaktadır. TOKİ; afet dönemlerinde yapılan yasal düzenlemeler çerçevesinde, afet bölgelerinde oluşan konut açığının ivedilikle giderilebilmesini sağlamak amacıyla bu bölgelerde üreteceği konutlar için bedelsiz arazi devralabilme, afetzedelerin kuracakları kooperatiflere veya kendi yapacakları konutlara uygun şartlarda kredi verme, yurt dışından bu amaçla kredi alma ve afet bölgelerinde geçici birimler kurabilme konularında yetkilendirilebilmektedir.
Bu projelerden yararlanmak için nereye başvurmak gerekir?
Afet Konut Projelerinden yararlanmak için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı veya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine başvurmak gerekmektedir.
TOKİ’nin uygulamaları arasında yer alan Yenileme/ Dönüşüm Projeleri nedir?
TOKİ’nin planlı kentleşme ve konut seferberliği kapsamında yürüttüğü uygulamalardan biri de belediyelerle işbirliği içinde gerçekleştirdiği Gecekondu Dönüşüm/Kentsel Yenileme Projeleridir. Bu projeler, kentin sağlıksız alanlarının yeniden kente kazandırılması ile bu alanlarda yaşayan vatandaşlarımızın modern yerleşim alanlarında ikamet etmesini sağlamayı hedeflemektedir. Bu projelerde konut ve gerekli sosyal donatı yapılarının (okul, kreş, spor salonu, dini tesis, sağlık tesisi, ticaret vb.) ada içi altyapı ile birlikte inşaatları TOKİ tarafından yapılmakta, belediyeler ise hak sahipliği tespit ve taşınmazlara ait değerleme işlerinde TOKİ ile müşterek çalışmakta, ayrıca alanın tasfiyesini, gerekli olan hallerde geçici iskan yardımını ve genel altyapı hizmetlerinin teminini üstlenmektedir.
Yenileme/ Dönüşüm projelerinde aranan özellikler nedir?
Teknik verilere bağlı olarak (jeolojik durum, zemin özellikleri, depremsellik, tarihi ve doğal miras); tasfiyesi zorunlu alanlar, afet bölgeleri ile kentsel arazi değeri yüksek ancak yapılaşma kalitesi düşük ve kentsel kimliğe uyumsuz alanlar bu projelere konu edilmektedir.
Yenilenmesi/Dönüştürülmesi gereken alanı kim belirliyor?
Bu projelerde dönüştürülmesi gereken alan belediyelerce tespit edilmektedir. TOKİ belediyenin başvurusu üzerine alan bilgileri ışığında yerinde inceleme yapmakta ve bir değerlendirme raporu hazırlamaktadır. Daha sonra TOKİ ve Belediye arasında imzalanan protokol çerçevesinde gerekirse proje sınır revizyonu ile uygulamaya konmaktadır.
Hak sahipliğini kim belirliyor?
Proje alanındaki hak sahipleri, TOKİ ve Belediye tarafından tespit edilmektedir. TOKİ ve belediyece kurulan bir ortak komisyon, hak sahiplerinin TOKİ tarafından yapılacak yeni konutlardan veya konut dışında ticaret ünitesinden veya imarlı arsadan talep edip etmeyeceklerine dair görüşler almaktadır.
Bedel tespiti nasıl yapılıyor?
Bedel tespiti, tapulu yapılar için arsa, bina ve eklenti olarak hesaplanırken kendisine ait olmayan arazi üzerinde tapusuz binası olanlara sadece enkaz (bina-yapı varsa ağaç) değeri üzerinden yapılır. Mülkiyeti yapı sahibine ait olmayan durumda, arsa/arazi için değil yapı için bedel takdir edildiğinden bedel; yapının metrekare büyüklüğüne, binanın yaşı, cinsi, eksik imalatı ve yapım tarzına göre değişmektedir.
Hak sahibi, tespit edilen bedel karşılığında nasıl yeni konut alabilecek?
TOKİ’nin üreteceği konutlardan talep eden ve belediyeye “muvafakat” vererek borçlanan hak sahipleri için üretilen konutların borçlanma usul ve esasları İdaremiz tarafından belirlenmektedir. TOKİ’nin maliyet oranlarını dikkate alarak tespit ettiği konut satış bedelinden hak sahiplerine ait taşınmazlar için belirlenen arsa, bina ve eklentisine ait bedel düşürülür ve tespit edilen borç için vadeli satış yöntemi uygulanır. Hak sahibine bu farkı küçük taksitlerle, uzun vadeli olarak ödeme imkanı sağlanır. Bunun yanı sıra, hak sahibine ait taşınmazın gayrimenkul değeri ile orantılı bölgeleme yapılmakta, taşınmazın imar durumu ve anlaşma oranı dikkate alınarak belirlenen katsayı ile bulunan bitmiş inşaat metrekaresine ve enkaz bedeli toplamından oluşan bedel karşılığında inşaat alanı için de uzlaşılmaktadır. Konutların bedelleri, proje uygulamalarının yapıldığı illerdeki mevcut ekonomik durum, doğal afetler, konut rayiç bedelleri ve gecekondu bölgesindeki hak sahiplerinin gelir durumu göz önünde bulundurularak gerekli görüldüğünde kamuoyuna ilan edilerek yapım maliyetlerinin altında tespit edilebilmektedir.
Hak sahiplerine yeni konut aynı alanda mı, yoksa başka bir alanda mı veriliyor?
Yenileme/Dönüşüm sürecinde, hak sahiplerinin ikameti nasıl sağlanıyor?
“Başka Alana Taşıyarak Dönüşüm/Yenileme” modelinde alan tasfiyesi, yeni konutların inşaatlarının tamamlanarak hak sahiplerine teslim edilmesinden sonra yapılmaktadır. “Yerinde Dönüşüm/Yenileme” metodunda ise hak sahiplerine yeni konutların yapımı tamamlanana kadar geçici konut tahsis edilmekte ya da kiraları belediyece ödenmektedir.
