Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (Türkiye İMSAD)’nin, sektörün çatı kuruluşu olarak hazırladığı ‘Kasım 2018 Sektör Raporu’nda şu tespitler yer aldı:
İnşaat sektörü 2018 yılının ikinci çeyrek döneminden itibaren önce talep yetersizliği ile karşılaştı. Ardından yükselen maliyetler ve enflasyon ile artan döviz kurları ve faizler sonucu mali açıdan sıkışmaya başladı. İnşaat sektöründe mevcut işler azalırken, yeni alınan inşaat siparişlerinde de gerileme yaşandığı görüldü. Bu gelişmelerle, inşaat sektöründe hem yeni iş yapma isteği hem de kapasite azaldı ve bu durum alınan yapı ruhsatlarına da yansıdı. 2018 yılının ilk 9 ayında alınan toplam yapı ruhsatları metrekare bazında yüzde 55.1 azalarak 105.9 milyon metrekareye indi. Hem konut hem de konut dışı binalar için alınan yapı ruhsatlarında düşüşün devam ettiği görüldü.
Asıl gerileme konutlarda yaşandı
Alınan yapı ruhsatlarındaki asıl gerileme konutlarda yaşandı. Konut piyasasında tamamlanmış stoklar ve mevcut devam eden işler nedeniyle azalan talep ile birlikte önemli bir birikim oluştu. Buna bağlı olarak ve finansman alanında yaşanan sıkıntılar nedeniyle 2018 yılının ilk 9 ayında alınan konut yapı ruhsatları, daire sayısı olarak yüzde 58.6 düştü ve 485 bin 356’ya geriledi. Yılın son çeyreğinde de gerilemenin devam etmesi bekleniyor.
İnşaat Sektörü Güven Endeksi ilk kez 50 puan altına indi
İnşaat sektörü Güven Endeksi’nde Ağustos ve Eylül aylarında gerçekleşen sert düşüş sonrası gerileme, Ekim ve Kasım aylarında da sürdü. Böylece inşaat sektörü Güven Endeksi ölçülmeye başlandığı 2010 yılından bu yana ilk kez 50 puanın altına geriledi. Kasım ayında Güven Endeksi 2.7 puan daha düştü. Ekonomide ve diğer sektörlerde görülen göreceli toparlanmaya karşın inşaat sektörü Güven Endeksi’nde gerileme sürüyor. Gerilemede inşaat sektöründeki sorunlar belirleyici olmaya devam ediyor. Sektörde önemli ölçüde talep ve finansman sorunları sürüyor.
Yeni finansman modeli arayışı
İnşaat sektöründe yurt içi müteahhitler kesiminde yaşanan mali sıkışıklığın aşılması için yeni finansman modellerinin uygulanması hedefleniyor. İnşaat sektörünü mali açıdan rahatlatacak finansman modelleri inşaat malzemeleri sanayisi için de önem taşıyor. Sanayinin talebi inşaat sektöründen geliyor ve mali açıdan inşaat sektöründe bir iyileşme sağlanmadan sağlıklı ve yeterli bir malzeme talebinin oluşması beklenmiyor.
İnşaat malzemesi sanayi üretimi yüzde 3.4 geriledi
2018 yılı Eylül ayında inşaat malzemesi ortalama sanayi üretimi 2017 yılı Eylül ayına göre yüzde 3.4 azaldı. Üretimdeki gerilemede iç talepteki daralma etkili oldu. İç piyasa koşullarının bozulması ile iç talebin gerilemeye başlaması üretimi olumsuz etkiledi. Geçen yıl Eylül ayında çalışma gün sayısının daha az olmasına rağmen bu gerileme yaşandı. Böylece Ağustos ayından sonra Eylül ayında da üretim düştü. Eylül ayında iç talebin hızla yavaşlaması ve alınan siparişlerdeki düşüş, önümüzdeki aylarda da üretimin zayıf kalacağı endişesi yarattı. İç talepteki küçülmeye karşın ihracat üretim artışını desteklemeye devam etti. 2018 yılı Eylül ayında 23 alt sektörden 7’sinde üretim geçen yılın Eylül ayına göre artarken 16 alt sektörde üretim geçen yılın Eylül ayına göre düştü. İnşaat malzemeleri sanayisi genelinde yılın ilk 9 ayında ise üretim geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4.1 arttı.
İhracat yüzde 44 arttı
İnşaat malzemeleri ihracatı Eylül ayında önemli bir sıçrama gösterdi ve geçen yılın aynı ayına göre yüzde 44 artarak 1,82 milyar dolar olarak gerçekleşti. Eylül ayı artışında iç pazardaki daralma da etkili oldu. Mart ayından sonraki en yüksek aylık ihracat gerçekleşti. Pazarlarda iyileşmelerin ihracat üzerindeki olumlu etkisi yeni yılın ikinci yarısında da sürdü. Ayrıca geçen yılın Eylül ayında çalışma gün sayısının eksik olması da aylık yüksek artışta baz etkisi yarattı.
Yıllık ihracat 19.9 milyar dolara yükseldi
2018 yılının ilk 9 ayında ihracat yüzde 20.8 artarak 15,07 milyar dolara ulaştı. İhracatta kuvvetli artış Eylül ayında da sürdü ve 2017 Eylül-2018 Eylül aralığında yıllık ihracat 20 milyar dolara yaklaşarak 19.9 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. 2018 yılında ihracat yüksek performans göstermeye devam ediyor. Yakın ve komşu pazarlarda göreceli iyileşme ile AB pazarı ihracat artışına katkı veriyor. Ayrıca döviz kurlarındaki artışın da ihracatı desteklediği görülüyor.
Eylül ayında ithalat yüzde 27 geriledi
İnşaat malzemeleri ithalatı yeni yıla artış ile başlamıştı. Ancak Haziran ayında ithalat ilk kez aylık bazda gerilemişti. İthalatta gerileme Ağustos ayında hızlandı ve bu gerileme Eylül ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 27 geriledi. Eylül ayı ithalatı 574 milyon dolar ile yılın en düşük ikinci aylık ithalatı oldu.
Yeni yılın ilk beş ayında ise inşaat malzemeleri ithalatı yüzde 11 artmıştı. Ancak ithalat izleyen aylarda hızlanan bir gerileme eğilimine girdi. Eylül ayındaki yüksek gerileme ile birlikte ilk dokuz ayda gerçekleşen ithalat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3.5 geriledi. Böylece yıllık ithalat da 9 milyar doların altına indi. Döviz kurlarındaki önemli artış ve inşaat işlerindeki yavaşlama ithalatta daralmayı hızlandırdı.
