Haftanın en önemli başlıklarından birisi işsizlik verileri oldu. TÜİK verilerine göre şubat ayında işsizlik oranı 1,1 puanlık azalış ile %13,6 olarak gerçekleşti. Türkiye Varlık Fonu, T.C. Ziraat Bankası AŞ, Türkiye Halk Bankası AŞ ve Türkiye Vakıflar Bankası TAO’nun sermayelerinin toplam 21 milyar TL artırılacağını açıkladı. Sanayi üretimi martta, aylık bazda %7,1, yıllık %2 düşüş göstererek pandeminin sanayi üzerindeki etkisini hissettirmeye başladı. Küresel piyasalarda ise ABD ile Çin arasında iplerin gerilmesi piyasaların takibindeydi. ABD Temsilciler Meclisinde 3 trilyon dolarlık yeni yardım paketi sunularak salgının hasarını, para politikalarının yanında maliye politikalarıyla da destekleyerek minimize etme çabaları devam etti. Salgın sürecinde Covid-19 salgınının etkisi ekonomik verilere net bir şekilde yansımaya devam etmekte. ABD’de işsizlik maaşı başvuruları 2,50 milyon olan beklentilerin de üzerinde 2,98 milyon oldu. ABD sanayi üretimi nisanda koronavirüs pandemisi nedeniyle %11,2, perakende satışlar da %16,4 düşüş göstererek veri tarihinin en büyük düşüşünü kaydettiler. Euro Bölgesi ekonomisinin bu yılın ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe kıyasla %3,8 küçüldüğü açıklandı. Almanya ekonomisi 1. çeyrekte %2,2, İngiltere ekonomisi ise %2,0 daralarak resesyona girdi. BİST100 Endeksi, bu hafta 100.000 seviyesine tutunmaya çabalarken haftayı %1,97 primle 99.768 seviyesinden tamamladı. Hafta içinde Dolar/TL genel olarak 7 seviyesinin altında, Euro/TL 7,16-7,86 bandında ve Euro/Dolar paritesi 1,08-1,09 dar bandında işlem gördü. Bulunduğumuz haftada altının onsu 1.692 dolar seviyesine, altının gramı ise 381,84 seviyesine kadar gevşedi. TCMB tarafından her hafta perşembe günü açıklanan yurt dışı yerleşik yatırımcı menkul kıymet istatistiklerine göre 1-8 Mayıs haftasında yurt dışı yerleşik yatırımcılar reel olarak (fiyat ve kur etkisinden arındırılmış) 227,8 milyon dolar hisse senedi ve 821,8 milyon dolar repo dahil Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) satışı gerçekleştirdi. Yine TCMB tarafından haftalık olarak yayınlanan verilere göre 8 Mayıs ile biten haftada yurt içinde yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduatı 983 milyon dolar azalarak 117.603 milyon dolara gerilerken tüzel kişilerin döviz mevduatı 632 milyon dolar artarak 76.675 milyon dolara yükseldi. Türkiye’nin dolar bazlı 5 yıl vadeli CDS oranı 600’ün üzerinde seyretti.
Haftanın ilk gününe pozitif başlayan ve 98.641 seviyelerine kadar yükselen BİST100 Endeksi, seansı %0,05 düşüşle 97.792 puandan tamamladı. Türkiye 2 yıllık tahvil faizi %9,11, 10 yıllık tahvil faizi %13,16, ABD 10 yıllık tahvil faizi %0,685’ten haftaya başlangıç yaptı. Dolar/TL 7,08, Euro/TL 7,69 seviyelerinden açılış yaptı. Türkiye’nin dolar bazlı 5 yıl vadeli CDS oranı haftaya 626,71 seviyesinden başlangıç yaptı.
Pazartesi günü açıklanan TÜİK verilerine göre Türkiye genelinde 15+ yaştakilerde işsiz sayısı 2020 yılı Şubat döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 502 bin kişi azalarak 4.228.000 kişi oldu. İşsizlik oranı 1,1 puanlık azalış ile %13,6 seviyesinde gerçekleşti. Tarım dışı işsizlik oranı 1,5 puanlık düşüş ile %15,4 oldu.
Türkiye Varlık Fonu, T.C. Ziraat Bankası AŞ, Türkiye Halk Bankası AŞ ve Türkiye Vakıflar Bankası TAO’nun sermayelerinin toplam 21 milyar TL artırılacağını açıkladı. Söz konusu işlemin finansmanı, T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ikrazen ihraç edilen devlet iç borçlanma senetlerinin piyasa rayicinden bankalara satışından elde edilecek nakitle karşılanacağı belirtildi.
BDDK, Londra merkezli üç yabancı bankanın, TL yükümlülüğünü yerine getirmesi üzerine Türk bankaları ile bir bacağı TL olan Döviz işlemler için yasağı kaldırdı.
Salı günü ABD’de TÜFE nisanda aylık %0,8 düşerken yıllık artış ise %0,3’e geriledi. Çekirdek enflasyon %0,4 olarak salgın nedeniyle 2008’den bu yana en büyük düşüşü kaydetti.
ABD Temsilciler Meclisinde 3 trilyon dolarlık yeni yardım paketi sunuldu. Pakette yerel ve federal yönetimlere bütçe desteği ve salgın nedeniyle iflas eden veya zarara uğrayan vatandaş ve işletmecilerin sübvanse edilmesi öngörülüyor. Haftaya oylanacak bu paket ABD tarihinde genel kurula sunulmuş en büyük bütçe tasarısı olarak tarihe geçti.
Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası, Türkiye ekonomisinin bu yıl % 3,5 daralmasını, 2021’de %6 büyümesini bekliyor. Orta Avrupa ve Baltık ülkelerinin bu yıl %4,3 küçülmesi, gelecek yıl %4,5 büyümesi, Güneydoğu Avrupa Birliği ülkelerinin de bu yıl %4,8 daralma göstereceği, 2021 yılında %4,6 büyümesi, Yine Güneydoğu ve Doğu Akdeniz ülkelerinin bu yıl %0,8 daralması, gelecek yıl ise %4,8 seviyesinde büyümesi bekleniyor.
İngiltere ekonomisi mart ayında, geçen yılın aynı ayına göre %5,7, bir önceki aya göre %5,8 daraldı. 1. Çeyrek itibariyle yıllık %2,0 düşüş gösterdi.
Çarşamba günü Türkiye’nin, 2019 Mart ayında 120 milyon dolar olan cari açığı, 2020 Mart ayında, Covid-19 etkisiyle 4 milyar 923 milyon dolara yükseldi. Bunun sonucunda on iki aylık cari işlemler fazlası, 1.463 milyon dolara geriledi. Resmi Rezervler ise 16,6 milyon dolar azaldı.
ABD federal hükümeti, salgınının etkisiyle, nisanda 738 milyar dolar bütçe açığı verdi. ABD’de ÜFE, nisan ayında beklenenin de üzerinde ayılık %1,3, yıllık bazda %1,2 düşüş gerçekleştirdi.
ABD Başkanı Donald Trump, Huawei’nin ABD pazarında ticaretini engelleyen yasayı bir yıl uzattı. Ayrıca Fed Başkanı Powell, ekonomik görünümün yüksek oranda belirsiz ve aşağı yönlü risklerin ciddi olduğunu söyledi. Böylelikle Çin ile arasındaki gerilimin artması ve yaşanan belirsizlik ile risk iştahının tekrar gerilemesi çerçevesinde ABD borsaları son 3 haftanın en düşük seviyesine geriledi.
TCMB tarafından her hafta perşembe günü açıklanan yurt dışı yerleşik yatırımcı menkul kıymet istatistiklerine göre 1-8 Mayıs haftasında yurt dışı yerleşik yatırımcılar reel olarak (fiyat ve kur etkisinden arındırılmış) 227,8 milyon dolar hisse senedi ve 821,8 milyon dolar repo dahil Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) satışı gerçekleştirdi. Hisse senedi ve DİBS kanadında sert satışlar etkisini gösterdi. Bahsi geçen haftada Türkiye’nin dolar bazlı 5 yıl vadeli CDS oranı 631 seviyesine kadar yükseldi. BİST100 Endeksi 1-8 Mayıs tarihleri arasında %3,23 değer kaybetmiş olup 2 yıllık gösterge tahvil faizi ise 56 baz puan azaldı.
Yine TCMB tarafından haftalık olarak yayınlanan verilere göre 8 Mayıs ile biten haftada yurt içinde yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduatı 983 milyon dolar azalarak 117.603 milyon dolara gerilerken tüzel kişilerin döviz mevduatı 632 milyon dolar artarak 76.675 milyon dolara yükseldi. Yurt içi yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin toplam döviz mevduatı 8 Mayıs ile biten haftada 351 milyon dolar azalarak 194.278 milyon dolar olarak gerçekleşti. 1 Mayıs kapanışında 6,9787 olan TCMB dolar alış kuru 8 Mayıs tarihinde 7,2209 seviyesine yükseldi. Böylelikle yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatının TL karşılığı Dolar/TL’de görülen %3,5’lik değer kazancının etkisiyle 44,6 milyar TL artarak 1.402,9 milyar TL olarak gerçekleşti.
Sanayi üretimi martta, aylık bazda %7,1, yıllık %2 düştü. Tahminlerden fazla düşen sanayi üretim verisi koronavirüs pandemisinin etkisini yansıtıyor.
TÜİK verilerine göre perakende satış hacmi, martta bir önceki aya göre %8,1 azaldı. Bu dönemde gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) %17,8, otomotiv yakıtı satışları %6,9 azalırken, gıda, içecek ve tütün satışları %8,9 arttı. Tarım ÜFE, nisan ayında yıllık %5,58 artarken aylık %0,55 azaldı. Böylelikle Nisan 2018’den bu yana en düşük seviyeye geriledi.
Merkez Bankası’nın brüt döviz rezervleri geçen hafta 308 milyon dolar azalarak 51.1 milyar dolar, toplam rezervleri ise 410 milyon dolar azalarak 85 milyar 833 milyon oldu.
ABD’de işsizlik maaşı başvuruları 2,50 milyon olan beklentilerin de üzerinde 2,98 milyon oldu. Bir önceki hafta 3,1 milyon olan başvurular, bu hafta gerilemiş durumda. Ayrıca Fed, uygulamaya koyduğu program ile ABD özel sektör tahvil piyasalarına müdahalesinin ilk gününde 305 milyon dolarlık Borsa fonu (ETF) satın aldı.
Çin’in Nisan ayında sanayi üretimi koronavirüs salgınından bu yana ilk kez yükselerek, %1,5 olan beklentilerin üzerinde, %3,9 artış gösterdi. Perakende satışlar ise %7,5 geriledi.
Cuma günü ABD’de sanayi üretimi nisanda koronavirüs pandemisi nedeniyle %11,2 düşüş yaşayarak tarihinin en büyük aylık düşüşünü kaydetti. Kapasite kullanım oranı da %64,9 ile rekor seviyeye geriledi. ABD’de perakende satışlar nisanda virüs etkisiyle birçok işyeri ve mağazanın kapalı kalması nedeniyle %16,4 düştü. Bu düşüş verinin takip edildiği yıldan bu yana en büyük düşüş oldu. Satışlar mart ayında da %8,3 düşmüştü.
Euro Bölgesi ekonomisinin, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle bu yılın ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe kıyasla %3,8 küçüldüğü açıkladı. Euro Bölgesi’nde de ihracat bu yılın mart ayında 2019’un mart ayına kıyasla %6,2 daralarak 193,3 milyar euro, ithalat %10,1 gerileyerek 165 milyar euro oldu.
Almanya ekonomisi yılın ilk üç aylık döneminde %2,2 ile 10 yılı aşkın sürenin en büyük daralmasını yaşayarak resesyona girdi. Bu durum, ekonomik büyümede koronavirüs salgınının hasarının ilk işaretlerinin görülmeye başlandığını gösteriyor.
TÜİK verilerine göre Türkiye genelinde konut satışları 2020 Nisan ayında virüs etkisiyle bir önceki yılın aynı ayına göre %55,5 oranında azalarak 42 bin 783 oldu.
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) pandemisinin küresel ekonomiyi olumsuz etkilediği bu dönemde Türk Eximbank’ın 678 milyon dolar tutarında sendikasyon kredisi temin ettiğini bildirdi.
Haftanın son işlem gününe pozitif başlayan ve 100.813 seviyesine kadar yükselen BİST100 Endeksi, %0,58 kazançla 99.768 puandan günü tamamladı. Küresel piyasalarda karışık bir seyir izleniyor. Türkiye’nin 2 yıllık gösterge tahvil faizi %9,18, 10 yıllık tahvil faizi %13,21 ve ABD 10 yıllık tahvil faizi %0,63 seviyesinden işlem görüyor. Dolar endeksi 100 sınırının üzerinde işlem görürken Euro/Dolar paritesi 1,08’li seviyelerde bulunuyor. Altının onsu 1.743,7 dolardan, gramı ise 387,9 liradan alıcı buluyor.
Uzun Vadede Neler Bekleniyor?
7,54x olan BİST100 cari F/K çarpanı 9,6x olan 5 yıllık ortalamasına göre %21,4 iskontolu. Türkiye özelinde 2018 ve 2019 yılında artan piyasa volatilitesinin azalmasıyla Borsa İstanbul son dönemde önemli bir ralli yaparak rekor tazelemesine rağmen koronavirüs ve petrol fiyatlarındaki hareketler nedeniyle uluslararası endekslere paralel şekilde 2017 yılından beri en düşük seviyelerini gördü. Mevcut çarpanda iskonto olmasına rağmen önümüzdeki dönem için belirsizliklerin artıyor olması BİST için aşağı yönlü riskleri artırabilir.
2019’da tamamı ikinci yarıda olmak üzere toplam 1.200 baz puan indirime giderek politika faizini %12,00 seviyesine indiren TCMB, 16 Ocak’ta yapılan 2020 yılının ilk toplantısında 75 ve 19 Şubattaki toplantısında ise 50 baz puanlık indirime gitti. Korona virüs salgını nedeniyle 17 Mart’ta, planlı toplantısından 2 gün önce, olağanüstü toplanarak 100 baz puan indirime giden TCMB, 22 Nisan toplantısında ise 100 baz puan daha indirim yaparak haftalık repo faizini %8,75’e çekti.
Nisan ayında %0,85 artan TÜFE’nin TCMB beklenti anketine göre; Mayıs ayında %0,76, 2020 yılı sonunda %9,38 ve 12 ay sonrasında %9,20 artması beklenmektedir. Yine aynı ankette Dolar/TL’nin 2020 sonunda 7,02, 12 ay sonrasında ise 7,22 olması öngörülmektedir. Cari dengenin 2020 sonunda 7,2 milyar dolar, 2021 yılında ise 16,8 milyar dolar açık vermesi beklenmektedir. GSYH büyümesinin 2020 ve 2021’de sırasıyla –%1,3 ve %4,6 olacağı öngörülmektedir. TCMB haftalık repo faizinin cari ay sonunda %8,39’a, 3 ay sonrasında %8,11’e, 6 ay sonrasında %7,97’ye ve 12 ay sonrasında ise %7,86’ya gerilemesi beklenmektedir. Hali hazırda %12,15 olan 10 yıllık tahvil faizlerinin 12 ay sonrasında %11,16 seviyesinde dengeleneceği beklenmektedir.
Kaynak: Bizim Menkul Değerler (BMD)
