Hürriyet’e açıklamalarda bulunan Avukat Mustafa Güneş, projeden ev alırken nelere dikkat edilmesi gerektiği, maketten ev satanlar için bir denetleme mekanizmasının olup olmadığı, maketten satın alınan evin sözleşmede belirtilen zamanı aşması halinde inşaat şirketinden kira talep edilip edilemeyeceği, cayma hakları, projeden ev almanın avantajları ve dezavantajları gibi sorular hakkında dikkat edilmesi gereken bilgiler verdi.
Projeden ev almanın ne gibi avantajları ve dezavantajları var?
“Projeden ev almanın temel avantajı fiyat avantajıdır. Projenin erken safhasında fiyatlar uygun tutulduğundan sonraki değer artışlarından yararlanmış olursunuz.
Dezavantajı ise çok. Zira size anlatılan projenin bitirilip bitirilmeyeceği kesin değildir, belli bir miktarda risk içerir. O yüzden firma seçimi önem taşır. Diğer yandan, bitmiş ve iskan belgesi alınmış, yani yasal açıdan bütün gerekliliklerin yerine getirildiği bir belge, satın alma aşamasında olmadığından, ileride o belgenin alınıp alınmayacağı da bir belirsizlik noktasıdır. Hak sahiplerinin bu haklarını takip etmesi son derece önemlidir.”
Projeden ev alanların dikkat etmesi gereken hususlar nelerdir?
“İnşaat halinde ve maketten görerek ev alan kişiler, projenin inşaat ruhsatı olup olmadığına bakmalı, taşınmaz üzerinde irtifak kurulmamış projelerden alım yapmaktan kaçınmalıdırlar. Zira irtifak kurulmadığında, sizin satın aldığınız taşınmazın hangi bağımsız bölüm olduğu dahi belli değildir ve siz sadece yazılı bir vaat üzerine para ödemiş olursunuz.
Yine inşaat ruhsatı varsa da inşaatın mühürlenip mühürlenmediği, ruhsata uygun yapılıp yapılmadığı önem arz eder. Bunlar teknik ve mesleki bilgi gerektirdiğinden, alacakları konuta ilişkin mutlaka bir değerleme veya ekspertiz raporu aldırmaları ya da banka kredisi kullanıyorlarsa bankaların aldığı raporları incelemeleri iyi olur. Zira bu raporlarda projeye ilişkin tapu ve belediye kayıtlarında geçen her türlü bilgi yer alır ve siz de aldığınız evin hukuki statüsü hakkında emin olmuş olursunuz.”
Projeden satın alınan ev sözleşmede belirtilen tarihte teslim edilemez ise inşaat sektöründen geciken süre karşılığı için kira talep edilebilir mi?
“Eğer sözleşmede böyle bir hüküm varsa sözleşmede yazıldığı şekliyle; yoksa da kanundaki genel hükümlere göre mağdur olan taraf tazminat isteyebilir. Bu tazminatın hesabı ve ne surette ödeneceği sözleşmede belirtilmemişse mahkemenin atayacağı bir bilirkişinin yapacağı hesaba göre belirlenir. Bu arada mağdur kişiler sadece kira kaybı değil, evin geç tesliminden kaynaklanan başka zararları da varsa, onları da talep edebilirler.”
Maketten ev satanlar için yasal bir denetleme prosedürü var mı?
“Bu konuda ön ödemeli konut satışlarına dair bir yönetmelik var. Bu yönetmelik çerçevesinde gerekli denetimleri Ticaret Bakanlığı ve taşra teşkilatı yapar. Bu anlamda maketten konut alanların şikayetlerini yöneltebilecekleri idari makam da Ticaret Bakanlığı’dır. Mağdurlar bu şikayetleri web üzerinden yapabilecekleri gibi elden dilekçe sunarak da yapabilirler.”
Konut alanların cayma hakkı hangi durumlarda var? Sözleşmeye göre zamanında teslim edilemeyen evler için alıcı cayma hakkını kullanarak geri ödeme alabilir mi?
“Yönetmeliğe göre tüketici, sözleşmenin kurulduğu tarihten itibaren 14 gün içinde, herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir.
Bu süreyi aşan durumlarda ise, konutu teslim almış olmamak kaydıyla, yine 24 aya kadar herhangi bir gerekçe göstermeden sözleşmeden dönme hakkına sahiptir. Ancak bu durumda, satıcı; konutun satışı veya satış vaadi sözleşmesi nedeniyle oluşan vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülüklerden doğan masraflar ile sözleşme tarihinden itibaren ilk 2 ay için sözleşme bedelinin yüzde 2’sine, 3 ila 6 ay arası için yüzde 4’üne, 6 ila 12 ay arası için yüzde 6’sına ve 12 ila 20 dört ay arası için de yüzde 8’ine kadar tazminatın ödenmesini isteyebilir.
Tabii, eğer satıcının sözleşmeye aykırı davranması söz konusu ise, yukarıda belirtilen kesintiler yapılmaksızın tüketici sözleşmeden herhangi bir kesinti veya tazminat ödemeksizin dönebileceği gibi oluşan zararlarını da talep edebilir.”
