Ticari gayrimenkul alanında finansal ve profesyonel hizmetler veren ve yatırım yönetimi danışmanlığı sunan JLL Türkiye’nin açıkladığı Türkiye’nin Makroekonomik ve Gayrimenkul Piyasası Verileri 2021 Üçüncü Çeyrek Raporu’na göre 2024 yılında Türkiye’deki toplam AVM sayısının 482’ye yükselmesi bekleniyor.
JLL Türkiye’nin raporuna göre, üçüncü çeyrekte canlanan perakende sektörü ve tüketici harcamaları ekonomideki büyümenin süreceğine işaret ediyor.
“Perakende sektörü, 2021 yılının üçüncü çeyreğinde lojistik pazarını canlandırdı”
JLL Türkiye’nin 2021 yılının üçüncü çeyreğini değerlendirdiği Türkiye’nin Makroekonomik ve Gayrimenkul Piyasası Verileri Raporu’nda, İstanbul ve Kocaeli alt pazarlarını kapsayan Marmara Bölgesi’ndeki toplam lojistik arzının 2021 üçüncü çeyreği itibarıyla 10,52 milyon metrekareye ulaştığı görülüyor.
Mevcut verilere göre, 2021’in üçüncü çeyreğinde 17.370 metrekare lojistik depo kiralama işlemi gerçekleşmiş olup, 2021 yılı toplamında kiralama işlemleri 221.636 m2 ’ye ulaşmıştır. Boşluk oranı ise %11,1 olarak kayıt altına alınmıştır. Lojistik pazarı 2021 üçüncü çeyreğinde de Covid-19 krizi sonrasında en rağbet gören pazarlardan biri olmaya devam etmiştir. 2021 yılında kiralama işlemlerinde en öne çıkan sektörler sırasıyla %37 ve %35’lik pay ile perakende ve e-ticaret olurken, 3. Parti Lojistik (3PL) %21 pay ile sırayı takip etmiştir.
Pandeminin etkisiyle perakendecilerin çevrim içi satış kanallarına yaptığı yatırımların da etkisiyle, pandemi nedenli kısıtlama kararlarıyla birlikte ortaya çıkan kayda değer talebi karşılamak için, perakende lojistik süreçlerini iyileştiren marketlerin etkisiyle kent lojistiği kavramının gündeme geldiği de 2021 yıl sonu beklentileri arasında yer alıyor.
Türkiye’nin Makroekonomik ve Gayrimenkul Piyasası Verileri Raporu’nda yer alan perakende sektörüyle ilgili verileri değerlendiren JLL Türkiye Eş CEO’su Dora Şahintürk, şunları söyledi:
“Rapora göre, pandemi tedbirlerine rağmen 2020’nin üçüncü çeyreğinde 438 olan AVM sayısının 2021’in üçüncü çeyreğinde 445’e yükseldiği görülüyor. Türkiye’deki mevcut alışveriş merkezi arzının ise yeni açılan 3 alışveriş merkezinde 100.000 metrekare toplam kiralanabilir alanın eklenmesiyle 13,7 milyon metrekare seviyesine ulaştığı gözlemleniyor. İstanbul yüzde 37 oranıyla mevcut arzın çoğunluğuna ev sahipliği yaparken, İstanbul’u sırasıyla yüzde 13 ile Ankara ve yüzde 5 ile İzmir takip ediyor. Mevcutta 37 alışveriş merkezinde yaklaşık 1,2 milyon metrekare inşaat halinde kiralanabilir alan bulunurken, toplam arzın 2024 sonu itibarıyla 14,9 milyon metrekare seviyesine ulaşması beklenmektedir. Paralel olarak, 2020 yılının aynı çeyreğinde 161 metrekare olarak kaydedilen perakende yoğunluğu, 2021 üçüncü çeyreğinde 1.000 kişi başına 164 metrekare olarak kaydedilmiş olup, 2024 yılında inşaat halindeki projelerin tamamlanmasıyla yaklaşık yüzde 10 artışla Türkiye’deki toplam AVM sayısının 482’ye ve 1.000 kişi başına 172 metrekareye ulaşması bekleniyor.
“Yeni çalışma düzeniyle A sınıfı ofisler, 2023 sonu itibarıyla yaklaşık %30 artacak”
Yeni çalışma düzeninin A sınıfı ofislere olumlu etkisine değinen JLL Türkiye Eş CEO’su Tarkan Ander ise ofis sektörüyle ilgili değerlendirmesinde şunları belirtti:
“Yılın üçüncü çeyreği itibarıyla İstanbul’da mevcut A Sınıfı ofis arzı 5,7 milyon metrekare seviyesine yükselirken, inşaat halindeki ofis arzı yaklaşık 1,8 milyon m² olarak gözlemlendi. 2023 sonu itibarıyla toplam A sınıfı ofis arzının 7,4 milyon m² seviyesini aşmasıyla yaklaşık yüzde 30 artış olması bekleniyor.
2021’in üçüncü çeyreğinde Asya yakasında Ataşehir, MİA’da ise Levent kiralama işlemleri bakımından öne çıkan alt pazarlar olmuştur. Bilişim ve teknoloji, biyoteknoloji ve ilaç ile hazır ofis şirketleri kiralama işlemlerinde en aktif şirketler olarak kaydedilmiştir. A sınıfı ofis binalarında boşluk oranında düşüş gözlemlenirken, 2021 ikinci çeyreğinde %16,9 oranında kaydedilen İstanbul MİA bölgesi boşluk oranı, pazara yeni arzın girişi ile yükselerek 3Ç 2021’de %18,3 olarak kaydedilmiştir.
2021’in ilk çeyreğinde 5,6 milyon metrekare olan ofis alanlarının, 2023 yılı sonunda 7,4 milyon metrekareyi aşması bekleniyor”.
