Vergiye uyum düzeyinin ve kayıt dışı ekonomi ile mücadelede etkinliğin artırılmasına hizmet etmek amacıyla hayata geçirilen düzenleme kapsamında ilan sitelerinde yer alan taşınır ve taşınmazlara ait tüm bilgileri 1 aylık periyotlarla Gelir İdaresi Başkanlığı’na (GİB) bildirilmesine yönelik olarak düzenlenen yönetmelik, 1 haziranda Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Düzenleme çerçevesinde gayrimenkul ilan portallarında yer alan malların sahiplerinin bilgileri, taşınır veya taşınmazın kaça satıldığı ve hesap numaraları gibi bilgiler ilan portallarına bildirilecek. Bu portallar vasıtasıyla da bilgiler Gelir İdaresi Başkanlığı’na iletilecek.
Özellikle gayrimenkul ilanlarını disiplin altına alacağı belirtilen düzenlemeyle sahte ilan vererek emlak piyasasında spekülatif amaçlı fiyat artışlarının engellenmesi, vergi kaçağının en aza indirilmesi, asılsız ve spekülatif ilanların önüne geçilmesi ve piyasanın şeffaflaştırılması amaçlanıyor.
DÜZENLEMEDE NELER YER ALIYOR?
• Buna göre, elektronik ticaret için aracılık hizmeti verenler, sosyal ağ siteleri ile internet ortamındaki içerikler için yer sağlayanlar üzerinden verilen ilanlara ilişkin Gelir İdaresi Başkanlığına bildirimde bulunması zorunlu olacak.
• Taşınır ve taşınmazlar ile mal ve hizmetlerin alınması, satılması veya kiralanmasının teminine yönelik verilen ilanların yayımlanmasına aracılık eden hizmet sağlayıcıları, sosyal ağ sağlayıcıları ile yer sağlayıcılar, söz konusu ilanlara ilişkin aylık dönemler halinde Gelir İdaresine Başkanlığına bilgi verecek.
• Söz konusu bilgiler arasında ilanın yayımlandığı internet adresi, ilanı veren kişilerin adı ve soyadı, unvanı, TC kimlik numarası, vergi kimlik numarası, iş yeri adresi, ilan verenler adına gerçekleştirilen satış/tahsilat tutarı ile GİB tarafından belirlenecek diğer detaylar yer alacak.
• GİB, ilana konu edilen gayrimenkule ilişkin daha detaylı bilgi verilmesini de isteyebilecek.
• Yükümlülüğü yerine getirmeyenlere ceza kesilecek
• Diğer taraftan vatandaşlar da GİB’e bildirilmesi gereken bilgileri, ilanların yayınlandığı sitelere vermek zorunda olacak.
• İlk bildirim, haziranda ilk kez verilecek ilanlar için 1 Ağustos’a kadar, halen yayında olanlar için ise 31 Ağustos’a kadar yapılacak. Sonraki süreçte de her bir aydaki ilanlara ilişkin bildirim, izleyen ayın sonuna kadar gerçekleştirilecek.
• Öte yandan bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyenler ile eksik veya yanıltıcı bilgi verenlere yönelik ceza kesilecek.
Sektör temsilcileri, düzenleme hakkında ne diyor?
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizameddin Aşa, ilan sitelerinde bugüne kadar çok fazla yanlış yapıldığını belirterek, “İlk günden beri kimlik bilgilerinin alınmasını istiyorduk. Bu ilanların mutlaka disiplin altına alınması gerekiyordu. Çok sayıda doğru olmayan ve asılsız ilan vardı. Emlakçı olmadığı halde emlakçı gibi ya da ev sahibi olmadığı halde ev sahibi gibi ilan verenler vardı.” diye konuştu.
Son yapılan düzenlemeyle bunların önüne geçilebileceğini dile getiren Aşa, ancak düzenlemede mali konuların daha çok ön planda olduğunu söyledi.
Kayıtsız emlakçılardan herkesin şikayetçi olduğunu kaydeden Aşa, “Bu sitelerde asılsız ilanların artması, sahte ilan yoluyla kapora dolandırıcılığı yapılması gibi sıkıntılar artmıştı. O açıdan düzenleme isabetli oldu. Ancak düzenleme çok ani oldu. Biraz daha sektörle istişare halinde ve kademeli olarak bu sisteme geçilebilirdi.” açıklamasında bulundu.
Gayrimenkul Pazarlama ve Satış Profesyonelleri Derneği (GAPAS) Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Özcan, devletin kayıt dışı ekonomi ile mücadele çalışmalarını desteklediklerini söyledi.
Tebliğin çok hızlı hazırlandığını ve yazım dilinin farklı yorumlar yapılmasına neden olduğunu savunan Özcan, istenen bilgilerin girilmesi noktasında sıkı bir denetim olacağını, vatandaşların bu sürece adaptasyon konusunda sıkıntı yaşayabileceğini bildirdi.
Özcan, “Tebliğ, mükerrer ilanların engellenmesi ve yetki sözleşmesiz müşavirlik hizmeti verilmesinin önlenmesi gibi pozitif katkılar sunacak.” dedi.
Yeni düzenlemeyle, bir ilandaki mülkün sahibine ait banka hesap numarası ve kişisel verilerin istendiğini kaydeden GAPAS Başkanı İsmail Özcan, şu konuya dikkati çekti:
“Bu bilgileri iletecek ilan sitelerinin ciddi bir veri güvenliği altyapısı kurması ve devletimizin de ilan sitelerinin söz konusu güvenlik altyapılarını düzenli kontrol etmesi gerekiyor. İlgili kurumlara verilecek bilgiler arasında satış ve kiralama bedeli ve aracılara ödenecek hizmet bedellerinin tahsilat bilgileri gibi bilgiler yer aldığından, kendileri de birer ticari kuruluş olan ilan sitelerinin birçok gerçek ve tüzel kişiye ait ticari sır niteliğindeki bu tür bilgilere sahip olma durumu oluşacaktır. Bu konuda da çeşitli endişeler var.”
Özcan, bu bilgileri vermek istemeyen mülk sahiplerinin afiş yoluyla ya da semtteki emlak müşavirleri aracılığıyla ilan girişsiz satış veya kiralama işlemi yapabileceğini, bu nedenle de eski tarz emlak pazarlama süreçlerine dönülebileceğini savundu.
Emlakjet Genel Müdürü Tolga İdikat da sahte ilanlarla ilgili bugüne kadar yaşanan olumsuzluklardan bahsederek şu açıklamalarda bulundu:
“Piyasada fiyatları yukarı çekmek için bu tip ilanlar yayımlanıyor. Gayrimenkul satış rakamları zaten biraz emsale göre gidiyor. Bölgedeki fiyatları gören mal sahipleri fiyatları artırıyor ve yapay bir enflasyon oluşuyor. Bu nedenle böyle bir karar alınmış olabilir. Kayıt dışı ekonomiyi engelleyerek vergi kaybının minimuma indirilmesi de hedefler arasında. Uygulama kapsamında ilan siteleri, artık Gelir İdaresi’nin Bilgi Transfer Sistemi’ne ilan sahibinin kimlik bilgileri, onu yayımlayan emlak firmasının kimlik bilgileri, ticaretle ilgili bilgileri, ilgili taşınmaz adresin ve herhangi bir ilan yayından kalktığında neden kalktığıyla ilgili bilgileri aylık olarak düzenli verecek.”
Verilerin şeffaf olmamasının uygulamada sıkıntılar doğurabileceğini kaydeden İdikat, “Bir gayrimenkulün belediye rayici farklı, tapuda değeri farklı, listelenen değeri farklı. Bu durum uygulamanın önünde engel teşkil edebilir.” diye konuştu.
Her ne kadar denetim zor olsa da uygulamanın önemli katkılar sunacağını dile getiren İdikat, “Normalde her gün 3 bine yakın ilan siteden kalkardı. Kararın Resmi Gazete’de yayımlandığı ilk gün 7 bin 500, ikinci gün ise 8 bin ilan silindi. Demek ki bir grup tedirgin oldu ve düzenleme ilk aşamada amacına ulaşmış oldu.” ifadelerini kullandı.
