Ticari kredi kullanımında riski azaltmak isteyen bankalar yeni bir düzenlemeye gitti. Bazı bankalar şirketlere ‘belirli bir kısmını vadesiz hesapta tutmayı kabul etmeleri’ halinde ticari kredi kullandırmaya başladı. Uygulamanın yasal dayanağının olmadığı belirtiliyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) ticari kredilere yönelik yaptığı düzenlemeler, tıkanan finansman kanallarını açmanın aksine krediye erişimin giderek daha da zorlaşması ile sonuçlanmaya başladı.
TCMB önce ticari kredi faizlerine üst sınır getirdi, ancak bankalar bu sınırı aşmak için komisyon yöntemini kullandı. Bunun üzerine Merkez, kredi tahsis ve kullandırım ücretlerine de sınırlama getirdi. Art arda gelen bu iki düzenleme sonrası kredi faizleri bir miktar geriledi ancak bu sefer de bazı bankaların kredi verme koşullarında ‘bloke’ uygulamasına gitmeye başladığı belirtiliyor. Buna göre bankalar, ihracat taahhüttü yanında kredi türüne göre yüzde 1 veya yüzde 1.10 komisyon uygularken, kredinin yüzde 25-30 oranındaki kısmını da vadesiz mevduatta bloke etmeyi kabul etmeleri halinde şirketlere kredi kullandırıyor.
Vadesiz hesaplarda blokede kalan kredi tutarı için de faiz ödendiğine dikkat çeken ekonomist Erol Taşdelen konuya ilişkin değerlendirmesinde şunları söyledi:
“Firma bu yüzde 25’lik kısım için faiz yanında komisyon da ödeyecek; üstelik vadesiz hesapta bloke edileceği için faiz getirisi de olmayacak. Yani faizi ödenen kredi bankada faizsiz mevduatta blokede tutuluyor. Bu tür bir uygulama etik olmadığı gibi yasal dayanağı da yok.”
“Blokeli Kredi” sisteminin işleyişi şöyle:
- Ticari işletme 8 milyon TL rotatif veya 3-6 ay spot kredi kullanmak için bankaya başvuruyor. (kredi miktarı örnek olarak verilmiştir)
- Banka şirketten kredinin yüzde 25’lik kısmını vadesiz mevduatta bloke etmesini istiyor.
- Şirketin bunu onaylaması halinde kredi kullandırılıyor. Ayrıca bloke edilen kredi tutarı için de faiz ödeniyor.
- Yani 8 milyon TL’lik kredinin 2 milyon TL’si vadesiz banka hesabında kredi kapanana kadar tutuluyor.
