Dünyanın önemli şehirlerinde yaşanan konut fiyatlarındaki artış ile ilgili olarak uzmanların hemfikir olduğu en önemli konu, bu yükselişlerin düşük faizlerden kaynaklanması.
Yükselen faizler ve artan geçim krizleriyle birlikte nedeniyle konut piyasasında yaşanan düşüş konut enflasyonu verilerinde de görülebiliyor.
Financial Times (FT) haberine göre konut fiyatları aralarında Almanya, Avustralya ve Çin’in de olduğu birçok piyasada yavaşlamaya başladı bile.
Fiyatları destekleyen en önemli unsur konut stoğunun halen düşük düzeylerde olması. Ancak FT analizinde özellikle bankaların konut verilerinin yaklaşmakta olan düşüşü daha da görünür hale getirdiği belirtiliyor.
Euro Bölgesi’nde bankalar konut kredilerini daha fazla reddetmeye başladı. Ayrıca ECB’nin bankalarla 4. çeyrek için yaptığı ankete göre konut kredilerine yönelik talep on yılın en keskin hızında düşüş kaydetti. Eylül itibariyle yeni ev alımları için verilen krediler geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 30 düşmüştü. İngiltere’de eylül itibariyle bankaların konut işlemlerinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 32’lik bir düşüş var. ABD’de konut satışları eylülde yıllık bazda yüzde 24 düşerek pandemi öncesinin de altına iniş durumda. Mortgage başvuruları ise 25 yılın en düşük düzeyinde. Kanada’ya ilişkin veriler çok daha çarpıcı. Toronto’da müstakil ev satışlarında yüzde 96, apartman dairesi satışlarına da yüzde 89’luk bir düşüş var.
FT analizinde verilerin büyük bir kısmı gelişmiş ekonomileri konu alıyor ancak IMF konut sektörünü bekleyen karanlık bulutların sadece gelişmiş ekonomiler değil gelişmekte olan ekonomiler üzerinde de etkili olacağı görüşünde. Fonun karamsar senaryosuna göre reel konut fiyatları gelecek üç yıl içinde gelişmiş ülkelerde yüzde 10 düşebilir; gelişmekte olan ülkelerde ise fiyatların yüzde 25 düşebileceği tahmin ediliyor. Capital Economics’ten Marcel Thieliant, Yeni Zelanda’da mortgage ödemelerinin ortalama gelirin yüzde 60’ının üstüne çıktığına dikkat çekiyor. Covid öncesinde bu oran yüzde 45’in altındaydı. Thieliant Yeni Zelanda’da konut fiyatlarının kasımdaki zirvelerinden yüzde 25 düşeceği görüşünde. Kuruluş ABD’de ise konut fiyatlarının gelecek yıl zirveden yüzde 8 düşeceğini öngörüyor. İngiltere merkezli düşünce kuruluşu The Resolution Foundation hesaplamalarına göre İngiltere’de hane halklarının yaklaşık yüzde 20’sinde mortgage ödemeleri 2023 sonuna kadar yılda 5.000 pound artabilir. Bu da birçok uzmana göre İngiltere’de de fiyatların düşmesiyle sonuçlanacak. Oxford Economics fiyatların 2023’te yüzde 4,4 düşeceğini, emlak danışmanlığı şirketi Savills yüzde 10 düşeceğini, Capital Economics ise yüzde 12 düşeceğini tahmin ediyor.
Kaynak: Hilal Sarı – Dünya Gazetesi
