Coldwell Banker Türkiye & Kıbrıs, Century 21 Türkiye, Era Türkiye, Muzayede.com ve Premier Yapı gibi şirketlerin sahibi MasterTürk’ün Yönetim Kurulu Başkanı Gökhan Taş, gayrimenkul sektöründe son aylarda talebin durağanlaştığına dikkat çekti. “Özellikle son bir aydır seçim sebebiyle piyasa beklemeye aldı kendini. Son 6 aydır gayrimenkulü ağırlıklı ihtiyacı olanlar alıyor. Gerçekleşen işlemlerin çoğu da ihtiyaç amaçlı.” dedi. Ancak gayrimenkulde fiyatların düşmediğine, sadece artışın durduğuna dikkat çeken Taş, “Enflasyondan arındırdığımızda; Rahip Brunson krizi ve sonrasını kapsayan Ağustos 2018 ile Haziran 2020 arasındaki dönemde gayrimenkul fiyatı enflasyon karşısında yüzde 35 düşmüştü. Kasım 2020 itibariyle de normal piyasasına ulaşmıştı. Aralık 2021 itibariyle devletten 32 ayrı lokasyonda arsa satın aldık sıfır faizle. Bodrum, Çeşme, Aliağa, Edirne, Eskişehir, Silivri gibi lokasyonlarda. Biz o arsaları aldığımızda yaptığımız ekspertizde 100 m2 daire için inşaat maliyeti 4 bin TL idi, şu anda orada inşaat maliyeti 15 bin TL. Ben bu inşaata girsem iki yıl içinde kaça bitireceğim bilmiyorum. Dolayısıyla arzın temel sorunu maliyetin nerede biteceğini inşaat şirketlerinin bilmemesi.” dedi.
Son 3 yılda 700 bin konut üretildiğine dikkat çeken Taş, “Türkiye’de yılda 580 bin evlenme, 180 bin boşanma, 100 bin gurbetçi talebi, 80 bin yabancıların oturum ve vatandaşlık talebi oluyor. 1 milyon oluşan talepten bahsediyoruz. İkinci eli de düşünürsek, arzın yıllık minimum 600 bin seviyesinde olması gerekiyor. Arzda ciddi sıkıntı var ve arz sıkıntısı devam edecek, dolayısıyla fiyatların artacağına ilişkin ilk neden bu. Ayrıca hatırlayalım Kasım 2021’de 2,5 milyon TL olan bir konut, Mayıs 2022’de 5,5 milyon TL, Ağustos’ta 7 milyon TL oldu. Herkes kıtlık psikolojisi ile gayrimenkul almaya çalıştı. Bunun üstüne bir de depremden dolayı bölgede 600 bin konut üretilecek olması konusu geldi. Deprem bölgesinde 600 bin konut üretmek demek, inşaat malzemesi üretiminin yüzde 40’ının iki yıl boyunca o bölgeye gitmesi demek. Dolayısıyla arz ile ilgili sıkıntı 2 yıl devam edecek, bu da fiyatların artış potansiyelini ortaya koyuyor. Keza 20 yıl önce yüzde 73 seviyelerinde olan ev sahipliği oranının da yüzde 56’ya gerilediğini görüyoruz. Dolayısıyla devletin arz sorununu çözmesi lazım, çözülmezse iş krize doğru gidebilir.” dedi.
Orta gelir grubu da artık en azından tapum olsun diye arsaya yöneldi
Türkiye’de arsa, arazi, tarla ve dükkan gibi konut dışı gayrimenkul satışı hiç bir zaman konut adedinin üzerinde olmazdı. Son iki yıldır talebin ağırlığı bu tarafta. Oluşan piyasada özellikle orta gelirlilerin de eve ulaşımının zorlaştığını kaydeden Taş, “Orta gelir grubu da artık en azından tapum olsun diye arsaya yöneldi. Çanakkale, Balıkesir, Tekirdağ’ın daha da değer kazanacağını kaydeden Taş, “Türkiye’nin potansiyeli yüksek. Ancak tüketicilerin arsa olayına dikkat etmesi gerekiyor, bu ülkede cak-cek hayal satan çok, tüketici kendisini korumalı. Devletin bu işi regüle etmesi lazım. İnsanların mağdur olmamasının yolu emniyet kemeri sorununu çözmek gibi bir yöntemden geçiyor. Ne zamanki polis ceza yazmaya başladı emniyet kemeri sorunu çözüldü. Devletin bu yapılacak diye zorunlu kılması hatta tamamlama sigortasına benzer şeyleri devreye alması lazım. Hak ediş usulüne göre ödeme gelmesi gerekli, kredili inşaat projelerinde de bu böyle olmalı. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne de evlerin fiyatları düşük olduğu için talep kayması var. KKTC’de konutlar 35 bin sterlinden 80 bin sterlin civarına geldi. Türkiye’ye satışlar %35’den %100’e çıktı. Neden Kıbrıs? 20 bin pound peşinat, ayda 1250 pound ile 48 ay vade seçeneği olduğu için. 3 yıl içinde pound kira gelirin olacak. Türkiye’de bu olanaklarla gayrimenkul bulmak zorlaştı.” dedi.
İstanbul’da 1,5 milyon tabut konut var
İstanbul’da yaklaşık 6 milyon konut olduğuna dikkat çeken Gökhan Taş, “Bunun 1,5 milyonu tabut konut. İstanbul tüm Türkiye’yi ayağa kaldırır ama İstanbul yıkılırsa Türkiye, İstanbul’u ayağa kaldıramaz. Bu anlamda hükümetin dönüşüm talebine çok ciddi bir talep var, reele dönerse muazzam iş olur.” dedi.
EYT’lilerin 3’te 2’si emlakçı olmak isteyor
Coldwell Banker Türkiye’de 240 ofise ulaştıklarını kaydeden MasterTürk Grubu Başkanı Gökhan Taş; “Century 21’de 70, Era Türkiye’de 35 ofise geldik. Yaklaşık 350 ofiste 4 bin gayrimenkul profesyoneli ile ülkede hizmet veriyoruz. Ekim 2022 itibariyle MasterTürk olarak sektör lideriyiz. Portföyümüzde 20 bin gayrimenkul var. 2022’de ise 23 bin gayrimenkul satışı gerçekleştirmiştik. Yaklaşık 11 milyar liralık satış yapmıştık.” ifadelerini kullandı. Bir franchise ofisinin ortalama açılış maliyetinin 50 bin -75 bin dolar bandında olduğu bilgisini veren Taş, “Önceden bir ofisin 50 bin dolar kazanması için 8 satış yapması gerekiyordu şu anda iki satışla ofis açılıyor. Şu anda yarım satışla ofisin aylık gideri karşılanıyor. Son iki yılda 150 ofisten 340 ofise biraz da bu sebeple çıktık. Seçimden sonra talebin artacağını düşünüyoruz. EYTliler de bizim için piyango oldu. Yeni danışmanlarımızın 3’te 2’si EYT’li.” dedi.
Era Avrupa Başkanı Francois Gagnon: Golden visa uygulamaları zorlaştırılıyor, çünkü yerli için ev almak zorlaştı
Era’nın Avrupa Başkanı Francois Gagnon, Era Türkiye’nin ödül töreni için İstanbul’a geldi. Piyasa hakkında değerlendirmelerde bulunan Gagnon, Amerikan Merkez Bankası FED’in faiz artışının Avrupa’da da ev satışlarını olumsuz etkilediğini hatırlatarak, “ABD’de Ocak 2022’de yüzde 2 olan faiz Aralık 2022’de yüzde 6’ya çıktı. 12 ayda yüzde 4 bir yükseliş oldu. Bu gibi olaylarda herkes durmalıyım beklemeliyim diye düşünüyor. Ocak ve şubatta gayrimenkul işlemleri bu nedenle düştü, ancak şu an mart ve nisanda bir toparlanma yaşıyoruz. Avrupa’da yüzde 14 bir artış söz konusu.” dedi. Avrupa’da oturum amaçlı verilen Golden Visa programlarının zorlaştırılması veya kaldırılması ile ilgili de değerlendirme yapan Gagnon, “Avrupa’da Golden Visa işlemleri azalıyor. Yapılan resmi açıklamalar, gelenlerin, kültürel mozaiği negatif etkilediği yönünde. Portekiz’de Çinlilerden bahsedilmesi mesela. Ama asıl sebep, yabancılar, yerlinin fiyatının çok üzerinde fiyatla emlak alabilmesi. Bu sebeple fiyatların yukarı tırmandığı tartışmaları zorlaştırmalardaki asıl sebep.” dedi. Türkiye pazarının ise özellikle son 10 yılda güçlü büyüdüğüne, sarsılmadığına dikkat çeken Gagnon, “Şu an biraz daha pahalı olmaya başladı. Bu sebeple Montenegro ya da Kıbrıs’a ilgi artıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
