Tapu kayıtları ile ikamet kayıtlarını karşılaştırarak yaklaşık 1,5 milyon konutun vergi ödemediğini tespit eden Maliye’nin, hazırlıklarını son aşamaya getirdiği e-Devlet’ten kira sözleşmesi, vergi kayıplarının önüne geçecek. Yıl bitmeden hayata geçmesi beklenen uygulama yaklaşık 7,3 milyon konut kiracısı ve iş yerlerini doğrudan etkileyecek.
Kira ödemeleri elden değil, e-Devlet kanalıyla banka üzerinden yapılacak. Böylelikle gayrimenkullerini kiraya verip, banka kayıtlarında görülmeyen mülk sahibi mükellefler tespit edilecek.
Sektör temsilcileri, “Artık kira vergisi ödeyen, ödemeyen ya da daha düşük gösterenler ortaya çıkacak. Örneğin, daha düşük vergi ödemek için’20 bin TL elden, 10 bin TL bankadan’ ödemeler istenemeyecek. Çünkü sözleşmeler kayda alınıyor. Ayrıca enflasyon üzerinden yapılan fiyat artışları da bu sayede tespit edilebilecek. Böylelikle fahiş artışlar da önlenmiş olur” değerlendirmesi yaptı.
“Çoğu kişi halen sözleşme yapmayıp elden alıyor”
Geçtiğimiz günlerde Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in hazırlıklarda son aşamaya geldiklerini açıkladığı uygulamanın etkilerini, uzmanlar değerlendirdi. İSTOÇ İşadamları Derneği Yönetim Kurulu Üyesi ve Gayrimenkul Uzmanı Şenay Araç, e-Devlet’ten kontrat sisteminin vergi kayıplarının önlenmesi açısından faydalı olacağının altını çizdi. “Bu uygulama bir çok konunun önüne geçecektir” diyen Araç, “En önemlisi, piyasada konut mülk sahibi olup hala kira sözleşmesi olmayan, kirasını elden alan birçok kişi bulunuyor.
e-Devlet’ten artık sözleşme yapılması hem kiracının, hem de mülk sahibinin bu ödemeleri banka yoluyla yapılmasını sağlayıp, ödemelerin kayda alınmasını sağlayacak. Yani e-Devlet üzerinden aylık 10 bin lira kira sözleşmesi düzenlendiyse, ‘bana 19 bin TL, 20 bin TL ver’ deme şansını da ortadan kaldırıyor. Ya da kirayı düşük göstermek için ’10 bin bankadan, 20 bin elden’ diyemeyecektir. Ayrıca kira artışlarının da kontrolünü sağlayacaktır.
Yani mülk sahibi, TÜFE oranın üstünde zam yapamayacaktır. Kiracılar da bir evi tutarken, dairenin gerçekten o kişiye ait olup olmadığını daha garanti öğrenmiş olacak. Kişinin gerçekten mülk sahibi olduğunu bilerek kira kontratı yapacak. Daha kısa sürede, daha hızlı şekilde kira kontratları yapılacaktır.”
Ticaride % 25 stopaj vergisi İş yerlerinde ise yüzde 25 stopaj vergisine işaret eden Araç, o nedenle kirayı düşük göstermek isteyenlerin olduğunu, ancak yeni uygulamanın devreye girmesi halinde, örneğin 50 bin TL’lik kiranın 10 bin TL gösterilmesi gibi durumların da önüne geçilebileceğini söyledi. Araç, “50 bin TL’lik kiranın yüzde 25’lik oranla stopajı ortalama 12.500-15.000 lira arasında bir rakamı tutuyor. Ancak kira 10 bin TL gösterildiğinde söz konusu rakam 2.500 TL’lere düşüyor. Burada da çok ciddi vergi kaybı var. Bunun da önüne geçmesini sağlayacaktır” dedi.
“Sahte beyanlar önlenecek”
Kakıcı Hukuk Kurucu Ortağı Avukat Elvan Kakıcı Şimşek, Hazine ve Maliye Bakanlığının, kira sözleşmelerine ilişkin işlemlerin e-Devlet üzerinden yapılmasına yönelik hazırlıklarında sona gelindiğini anımsattı. Şimşek, “Bu uygulama ile kira sözleşmesi mekandan bağımsız, zaman ve belge maliyeti olmadan hızlı, kolay ve güvenilir şekilde yapabilecek.
Uygulama, vatandaşların güvenilir bir devlet platformunda sözleşme oluşturmasına fırsat tanıyacak. Bu düzenleme ile amaçlanan, kayıt dışı ekonominin azaltılması, kiracı ve mal sahibinin ödemelerinin takip edilmesi ve kira gelir beyanının doğru şekilde yapılmasını sağlamaktır. Ayrıca, kira sözleşmelerinde barkodlu belgeler oluşturularak, kontratların doğruluğunun teyit edilmesi ve sahte beyanların önlenmesi amaçlanıyor” dedi.
“31 Aralık’a kadar erişim bekleniyor”
Bakanlık çalışmasına göre, söz konusu hizmetin, e-Devlet üzerinden Kira Sözleşmesi İşlemleri başlığıyla verileceğini ve iki aşamalı devreye alınacağına işaret eden Şimşek, şu değerlendirmelerde bulundu: “31 Aralık tarihine kadar vatandaşların erişimine açılacağı düşünülen ilk aşamada, taşınmaz sahibi gerçek kişi tarafından e-Devlet Kapısı üzerinden sözleşme hazırlanacak ve kiracı tarafından yine e-Devlet üzerinden onaylanacak. Kira kontratları e-Devlet üzerinden oluşturulurken; kontratta kira başlangıç ve bitiş tarihi, kira artışıyla ilgili maddeler, kiranın hangi bankaya ne zaman ödeneceği ve kiralanan gayrimenkulün bilgileri ve özellikleri yer alacak. İkinci aşaması da yıl sonuna kadar kullanıma sunulacak. Böylece, emlak danışmanları ve yetki verilen kişiler, sözleşme hazırlayıp taşınmaz sahibi ve kiracının onayına sunabilecek.”
33 bin TL kira geliri vergiden muaf
Devletin, kira vergi gelirlerine tanıdığı istisnai bir hak da var. Bu yılki istisna tutarı 33 bin TL. Yani, kira geliri bu tutarın üzerinde olan vergisini ödeyecek, altında kalan ödemeyecek. Söz konusu vergi tutarı, 33 bin lira düştükten sonra hesaplanıyor. Örneğin, aylık 10 bin TL, yıllık 120 bin TL kira geliri için 33 bin lira düştükten ve yüzde 15 vergi dilimi hesaplandıktan sonra ortaya çıkan 11 bin 92 TL, kira gelir vergisi olarak ödenecek. İş yerlerinde ise aylık 50 bin liralık bir kirada, yaklaşık 60 bin TL bir vergi ödemesi söz konusu olacak.
Hamide HANGÜL-Dünya.com
