Türkiye genelinde afet riski altındaki yaklaşık 6.5 milyon konutun yenilenmesini sağlayacak dönüşüm kapsamında vatandaşa verilecek kredilerin şartları belirlendi. Kredinin vadelerinde ve faiz oranlarında konut büyüklüğü belirleyici olacak. Kredi borcu 120, 84 veya 60 aya yayılacak, faiz oranı da o dönemdeki TEFE ile TÜFE’nin ortalamasına göre hesaplanacak. Geri ödemeler inşaatın bittiği tarihten sonra veya kredi sözleşmesinin imzalanmasından 24 ay sonra başlayacak.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, ‘Dönüşüm Projeleri Özel Hesabı Gelir, Harcama, Kredi ve Kaynak Aktarımı Yönetmeliğini hazırladı ve Maliye Bakanlığı’na gönderdi. Taslağa göre, kredilerin vade süresi ve faiz oranları inşa edilen yeni konutun metrekaresine göre belirlenecek. Vade farkı o dönemdeki TEFE ile TÜFE’nin ortalamasına göre hesaplanacak.
Güncelleme oranları
Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, 100 metrekareye kadar olan konutlarda güncellenme oranın sabit kaldığını belirterek, şu bilgileri verdi: “Brüt inşat alanı 101-150 metrekare olan konutlara açılan krediye, kullanma ve geri ödeme dönemi süresince uygulanacak güncellenme oranı yüzde 10 artırılacak. Ayrıca, brüt inşaat alanı 150 metrekareden büyük olan konutlarda da güncelleme oranı yüzde 20 artırılarak uygulanacak.”
Konut büyüklüğüne göre
Bakan Bayraktar, kredinin geri ödeme sürelerinin konutun metrekaresiyle bağlantılı olduğunu belirterek, şunları söyledi: “Brüt inşat alanı 100 metrekareye kadar olan konutlar için 120 ay (10 yıl), 101 ve 150 metrekare konutlar için 84 ay (7 yıl), 150 metrekareden büyük konutlar için de 60 ay (5 yıl) kredi verilecek. Kredi borcu konut büyüklüğü esas alınarak 120, 84 veya 60 aya bölünerek geri ödeme başlangıç taksidi bulunacak.”
Sistem nasıl işleyecek
Afet riski altında olduğu tespit edilen ve yıkılması kesinleşen bir bina ya da daire için bedeller hesaplanacak.
Örneğin dairenin bedeli 60 bin lira ediyorsa, yapılan dönüşüm sonrasında 90 bin liralık daire verilirse, aradaki 30 bin liralık farkı ev sahibi ödeyecek.
Bu farkı ödeyebilmesi için de kredi imkanlarından yararlanılması sağlanacak.
Eğer bina kaçaksa ya da işgalci konumundaysa enkaz bedelini Bakanlık verecek. Geri kalan daire bedelini işgalci konumundakiler ödeyecek.
Vatandaşa verilen dairenin, eski dairesinden daha ucuz olması durumunda ise, aradaki fark Bakanlık veya İdare tarafından ödenecek. Vatandaşa olan geri ödemenin peşin yapılması planlanıyor.
Bankadan kredi alana faiz desteği verilecek
BAKANLIK tarafından sağlanan kredileri kullanmayıp, bankaları tercih edenlere de destek verilecek. Bakanlık sabit bir oran belirleyecek ve bu orana göre ödeme yapılacak. Kredi faiz oranları bankalara göre değişiklik gösterse de, bakanlığın desteği sabit kalacak. Vatandaş ne kadar düşük faizli krediyi seçerse, destekten o derecede yararlanmış olacak. Bakanlık herhangi bir banka önermeyecek.
4 eşit taksite bölünecek
Taslağa göre kredi kullananlar aylık ödeme vadelerini geçirmemek şartıyla istedikleri sayıda taksiti vadesinden önce ödeyebilecek.
Borçlunun talebi doğrultusunda kalan aylık taksitlerin toplamı bir seferde kapatılabilecek.
Yine talepler doğrultusunda kalan aylık taksitlerin toplamı bir yıl içinde 4 eşit taksite bölünebilecek.
Müteahhitler 8.8 milyar dolarlık proje aldı
TÜRK müteahhitler bu yılın ilk 6 ayında yurtdışında 8.8 milyar dolarlık proje üstlendi. 18 ülkede 99 ayrı projeyi üstlenen Türk müteahhitlerinin ortalama proje bedeli de 88.1 milyon lirayı gördü. Müteahhitlerin iş aldıkları ülke ve proje sayısı geçen yıla göre büyük oranda düşüş gösterirken, ortalama proje bedelinin yükselmesi ise dikkat çekti. Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Emin Sazak, “2011 yılında başlayan düşüş bu yılın ilk 6 ayında da devam etti. Bundaki en büyük etken Libya pazarının kapanması oldu. Ancak ortalama proje bedelinin yükselmesi Türk müteahhitlerinin katma değeri yüksek işleri aldığının bir göstergesi. Yılın ikinci yarısında üstlenilen projeler de artacaktır. Yılı 18-20 milyar dolar bandında kapatacağımızdan ümitliyim” diye konuştu.
215 milyar doları yakaladı
Türkiye Müteahhitler Birliği’nin “Roubini’nin ‘Kusursuz Fırtına’sına Doğru Dünya-Türkiye İnşaat Sektörü” başlıklı raporuna göre, yurt dışı müteahhitlikte son 40 yılda 94 ülkede 6 bin 500’ün üzerinde proje üstlenilirken, bu projelerin toplam tutarı da 215 milyar dolara ulaştı. Bu yılın ilk 6 ayında yurtdışında üstlenilen projelerin yüzde 45’ini yani 96 milyar dolarlık bölümünü Bağımsız Devletler Topluluğu, yüzde 24’ünü yani 52.6 milyar dolarlık bölümümü Ortadoğu, yüzde 20’si olan 42.8 milyar dolarlık bölümünü Afrika, yüzde 8’e karşılık gelen 16.4 milyar dolarlık bölümünü Avrupa ve Amerika, yüzde 3’e denk gelen 7.1 milyar dolarlık bölümünü de Asya Pasifik Bölgesi’ndeki projeler oluşturdu.
40 yılın lideri Rusya
1972’den bu yılın haziran ayı sonuna kadar Türk müteahhitlik firmalarının yurt dışında üstlendiği projelerin ülkelere göre dağılımında ise Rusya Federasyonu yaklaşık yüzde 17.7’lik oran ile lider konumda bulunuyor. Rusya’yı yüzde 12.5 ile Türkmenistan, yüzde 12.2 ile Libya, yüzde 7.1 ile Kazakistan, yüzde 6 ile Irak, yüzde 4.9 ile Suudi Arabistan, yüzde 3.6 ile Birleşik Arap Emirlikleri, yine yüzde 3.6 ile Katar, yüzde 2.9 ile Romanya ve yüzde 2.8 ile Cezayir izliyor.
