Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) tarafından yapılan, sık sık eleştiri ve tartışmalara konu olan, hatta zaman zaman kentsel dönüşüm projeleri için kötü örnek olarak gösterilen Bursa Doğanbey kentsel dönüşüm projesi’nde TOKİ’ye tam bir dava şoku geldi. Projede mağdur olduklarını ileri süren yaklaşık 4 bin vatandaştan 1500’ü TOKİ’ye dava açtı.
18 ayda bitecekti
Bursa'nın 600 yıllık mahallesi Doğanbey'in kaderi 2007 yılında kentsel dönüşümle birlikte değişti. Yıllarca dönüşüm bekleyen mahalle sakinleri bakımsızlıktan dökülen evlerini 13 katlı lüks konutlar karşılığı Osmangazi Belediyesi’ne vererek kiraya çıktı. Vatandaşlara Osmangazi Belediyesi ve Başbakanlık Toplu Konut İdaresi (TOKİ) işbirliği ile yürütülen 'kentsel dönüşüm projesi'nde 2 bin 400 lüks konutun 18 ayda bitirileceği taahhüt edildi.
Daireler habersiz büyütüldü
50 metrekare yere sahip mahalle sakinine bile borçlanmadan 75 metrekarelik daire teslim edileceği vaadinde bulunuldu. Fakat dairelerin teslimi gecikti, yapımı 18 ay değil 70 aya uzadı. Mülk sahipleri 6 yıl boyunca kirada oturmak zorunda kaldı. Yaşanan mağduriyetler bununla sınırlı kalmadı. 2011 yılında TOKİ daha önceki planlardaki 75, 112 ve 150 metrekarelik üç daire tipini değiştirdi.
Böylece herkesin evinin metrekaresi vatandaşın iradesi dışında büyütüldü. Bu mülk sahiplerinin borçlarının da artmasına neden oldu. Örneğin 150 metrekarelik daire 220 metrekare olunca bir vatandaşın 52 bin liralık borcu da bir anda 280 bine yükseldi. Bu durum karşında şok geçiren mülk sahiplerine ayrıca borçları ödememeleri karışında sözleşmelerin fes edileceği bildirildi. Çaresiz kalan mülk sahiplerinden kalp krizi geçirenler, intihara kalkışanlar oldu.
Uzayan kira masrafı yüzünden kimisi eşinden boşandı kimisi ise yıllarca evliliğini ertelemek zorunda kaldı. Yaşanan mağduriyet üzerine hak arama yoluna giden vatandaşlar bu durumu yargıya taşıdı. Projede yer alan bin 500 kişi hak ihlali gerekçesiyle TOKİ ve Osmangazi Belediyesi’ne dava açtı. Bursa 3. 4. 6. 7. ve 8. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde görülen davalarda gelinen noktada bilirkişi ve keşif incelemeleri başladı.
13 yerine 22 ka
Haksız şekilde borçlandırılmaya tepki gösteren vatandaşlar dernek çatısı altında birleşti. Doğanbey Konutları Komşu Birliği Derneği Başkanı Mehmet Aslan 6 yıl boyunca verilen hiçbir sözün tutulmadığının altını çizerek şöyle konuştu: “TOKİ 400 tane binayı kendine aldı. 13 katlı olması gerek apartmanlar 22 kata çıktı. Çok ciddi borçlar çıkardılar. Böyle olacağını bilseydik asla imza atmazdık. Bizi evleri almaya mecbur bıraktılar. Bu durumun sebebini sorduğumuzda bir açıklama dahi yapmadılar. 'Biz TOKİ olarak böyle takdir ettik' dediler."
Vatandaş tepkili
– “Kalp krizi geçirdim”
Akile Yılmaz (55): Gelirim 750 lira bunun zaten 400'ünü kiraya veriyordum. Birde 58 bin lira borç çıktığını duyunca kalp krizi geçirip ameliyat oldum. İnsanları resmen sinir hastası ettiler. Borçlar yüzünden intihara kalkışanları dahi duyduk.
– “Polis zorla evden çıkarttı”
Murat Sevim: Kira ödeyecek durumum kalmamıştı. Sokakta da kalamayacağıma göre bende çilingir çağırıp kapıyı açtırdım. Bayram arefesi kaymakamlık kararı ile polis zorla beni evden çıkarttı. Biz polisi görünce saygımızdan kenara çekilen insanlarız. Sırf evin borcu var diye kendi evimde oturamadım aylarca" şeklinde konuşuyor.
– “Yangın alarmı bozuk”
Mustafa Karacalar: Bir motorsiklet bodrumda saatlerce yandı ama alarm çalışmadı. Bir odada sigara içiyorsunuz bir anda kafasına göre çalışmaya başlıyor. Binanın her yerinde kamera var sözde ama onlarda çalışmıyor. Hırsızlık oldu fişleri bile takılı değildi.
– “Şelale gibi su akıyor!”
Melike Topçu: Üst katlardan tuvalet ve banyoda şelale gibi su akıyor. Odalarımızı dahi su basıyor. Öte yandan mutfak dolapları dahi sorunlu. Dolabın kapağını açtığımda mutfak dolabı düştü. Az daha altında kalıyordum. Evin birçok yerinde rutubet var. Bir sabah kalkıyorsun duvarın biri rutubetten komple yere düşmüş. TOKİ'nin lüks konut diye yaptığı evler resmen dökülüyor. Dışardan baktığında lüks konut ama nereyi tutsan elinde kalıyor.”
– “1500 müvekkilimiz var”
Avukat Fatih Tercan: Bin 500'e yakın müvekkilimiz var. Bunlarla ilgili olarak açılan çok sayıda dava var. Teslimatların geç yapılması, imalatların kötü yapılması. İlk sözleşmelerde belirlenen rakamlarla sonradan istenen rakamlar arasında fark olmasından dolayı davalar var.
– “TOKİ devlet içinde devlet gibi!”
Bursa Mimarlar Odası Başkanı Can Şimşek: Bu proje yanlış ve hukuksuz olmasına rağmen TOKİ özel bir kanuna göre çalışan bir devlet kurumu. Direkt Başbakanlığa bağlı. Yani TOKİ şehrin herhangi bir yerinde gözüne kestirip ben buraya inşaat yapacağım dediğinde kimse bir şey diyemiyor.
(Cihan Acar / Bugün)
