Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü’nün rapor taslağı sektörün görüşüne açıldı. Sektör 1 Temmuz itibariyle görüşlerini bildirdi. Bu görüşlere göre strateji çalışmasının son şeklini alacağı açıklandı. Taslak raporda Türkiye’nin kruvaziyerde potansiyelinin büyük olduğu vurgulanıyor. Çünkü kruvaziyer turistinin en büyük ilgisi tarihi ve dini açıdan önem taşıyan bölgeler… Türkiye bu konuda çok sayıda tarihi ve dini bölgeye sahip. Efes gibi tarihi bölgelerin limana 70 – 80 kilometre uzaklıkta olduğu durumlarda kruvaziyer turizmi gelişiyor.
İzmir ve Kuşadası buna en iyi örneği oluşturuyor. Her iki bölge de Efes olarak pazarlanıyor. Ancak rapor çalışmasında yapılan tespitlere göre Antakya’daki St Pierre Kilisesi İskenderun Limanı’nı, Sümela Manastırı Trabzon Limanı’nı hareketlendirebilir. Diğer birçok limanda da böyle olanaklar olduğu vurgulanıyor. Raporda bu ilişkiye dikkat çekilerek, “Akdeniz çanağında kruvaziyer turizminin gelişmesinin nedeni tarihi ve dini turizm potansiyelidir” deniliyor.
Türkiye’nin kruvaziyer turizminin en hareketli bölgesi Akdeniz çanağında bulunmasının getirdiği avantajlara dikkat çekilen raporda, Türkiye’de kruvaziyer turizminin gelişmesinde Kuşadası Limanı özelleştirilmesinin de önemli yer tuttuğu ifade ediliyor. Bu özelleştirmeden sonra limana kruvaziyer gemilerinin daha sıklıkla gelmeye başladığı, 2003 yılında Kuşadası Limanı'na gelen yolcu sayısı 225 bin iken 2013 yılı sonunda bu sayının 577 bine ulaştığı belirtiliyor.
Aynı şekilde Kuşadası Limanı'nı kullanan dünyanın en büyük kruvaziyer operatörü Carnival grubuna ait Costa firmasının 2003 yılından itibaren İzmir Limanı’nı kullanmaya başladığı ve 2003 yılında 3 bin civarında olan İzmir’e gelen kruvaziyer yolcu sayısının 2013 yılı sonunda 486 bine ulaştığı, İzmir’in on yıllık sürede en büyük çıkışı yapan kruvaziyer şehri unvanını aldığı ifade ediliyor.
En fazla yolcu İstanbul'a geliyor
Rapordaki verilere göre İstanbul, 2003 yılında 200 bin civarında kruvaziyer yolcusu ağırlarken bu rakam 2013 sonunda 690 bin civarına ulaştı. İstanbul en çok kruvaziyer yolcu ağırlayan liman ancak hala Akdeniz limanları ortalaması olan 900 bin rakamından uzak. Türkiye’de 500 binin üzerinde kruvaziyer yolcusu ağırlayan üç liman var; İstanbul, İzmir ve Kuşadası. 15 binin üzerinde kruvaziyer yolcuya hizmet veren Marmaris, Antalya, Alanya, Bodrum ve Dikili limanlarına 2013 yılında 63 bin kruvaziyer yolcusuna hizmet veren Çeşme Limanı da eklendi. Kruvaziyer gemilere hizmet veren ve yıllık 5 binin altında kruvaziyer yolcuyu misafir eden 16 limanın pazarlanamamış turizm potansiyeli olduğu biliniyor. Raporda şöyle deniliyor: “Bu üç grup liman için kamu özel sektör işbirliği ile oluşturulacak stratejik planlama ile ülkemize kruvaziyer gemi ve yolcuların daha fazla rağbet etmesi sağlanabilir ve 25 Akdeniz limanlarında gerçekleşen yıllık ortalama 900 bin yolcu sayısı yakalanabilir (Med Cruise Rapor, 2012). Etkin tanıtım, mevzuat düzenleme ve altyapı hizmetleri gibi ana başlıkların ele alınacağı, kamu-özel sektör birlikteliği ile oluşturulacak stratejik planlama ile limanlarımızın daha rekabetçi bir yapıya bürünmeleri sağlanabilecektir.”
Genel müdürlük konuyu tek tek liman bazında ele aldı ayrıca, genel olarak potansiyelin ortaya çıkarılması için gerekli olan iki önemli unsuru saptadı: Birincisi, kruvazier trustinin çok ilgi duyduğu dini ve tarihi öneme haiz turistik potansiyelin tanıtımı; ikincisi de kruvaziyer liman ulaşım altyapısı eksikliği.
Bakanlık tarafından taslağı hazırlanan raporda, “Ülkemizdeki 3 büyük şehir arasındaki karayolları ve yeni demiryolu hatlarının kurulduğu 2013 Türkiye’sinde, kruvaziyer turizmde stratejik önceliği olan limanların belirlenmesi gerekmektedir. Sektör paydaşları ile yapılacak anket çalışmaları ve algı analizleri neticesinde belirlenecek limanlar için buralara yapılacak altyapı çalışması öncesinde yap-işlet-devret modeli liman yatırımları ile beraber bu potansiyelin ortaya çıkabileceği düşünülmektedir” deniliyor.
Her liman için ayrı iş planı hazırlandı
Bakanlıkça hazırlanan raporda, oluşturulacak stratejik planlama için kullanılacak veriler analiz edilerek özel sektörle son şekli verilecek stratejik plan kapsamında limanlar bazında 24 adet stratejik hedef konuldu. Bu limanlardan bazıları için öngörülen faaliyetler şöyle sıralandı:
• İstanbul Limanı: Doğu Akdeniz- Ege destinasyonu içerisindeki kruvaziyer limanları ile ortak hareket edilmesi, ortak tanıtım platformu kurulması, İzmir ve Kuşadası limanlarına gelip de İstanbul’a uğramayan gemilerin operatörleri ile görüşülmesi.
• Kuşadası Limanı: Seferlerini azaltan operatörlerle görüşmeler, yakın limanlar Pire, Dubrovnik ve Port Said limanları ile işbirliği, İzmir limanı ile ortak tanıtım. • İzmir Limanı: Özelleştirilmenin gerçekleştirilmesi, Doğu Akdeniz-Ege destinasyonu içerisindeki limanlarla ortak tanıtım platformu, Kuşadası ile ortak tanıtım; Pire, Dubrovnik ve Port Said limanlarına uğrayan gemilerin çekilmesi.
• Antalya Limanı: Homeport olabilecek limanlardan biri olabileceğinden hareketle TUI ve Thomson gibi büyük tur acenteleri ile ortak çalışmaya gidilmesi, Royal Caribbean gurubunun limana çekilmesi.
• Marmaris Limanı: Carnival grubu ile görüşme yapılması, İzmir, Kuşadası, Bodrum ve Antalya limanlarına gelen operatörlerin çekilmesi.
• Bodrum Limanı: Seferleri azalan operatörler ile görüşülmesi, İzmir, Kuşadası, Marmaris ve Antalya Limanlarına gelen operatörleri Bodrum Limanı'na da sefer yapmalarının sağlanması.
• Alanya Limanı: Din turizmi adına önemli iki şehrin, Antalya ve Antakya’nın arasında olması nedeniyle her iki liman ortak tanıtım konsepti uygulanması.
(Aysel Yücel Dünya)
