Emlâk sektöründeki daralma kriz sinyalleri veriyor. 1 milyonu aşan konut stoğunun, kentsel dönüşüm projeleri ve 2B arazilerine yapılan konutlarla birlikte iki katına çıkması beklenirken satış hızı her geçen gün azalıyor. Artan fiyatların yanısıra ekonomik durgunluk ve yüksek kredi faizleri nedeniyle de konutların alıcı kitlesi daralıyor.
Türkiye genelinde konut satışlarındaki azalma hızlanıyor. Türkiye İstatistik Enstitüsü’nün (TÜİK) verilerine göre, 2014 yılının ilk yedi ayında 609 bin konut satıldı. Bu rakam geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9.7’lik bir daralmaya işaret ediyor. Satışlardaki düşüş her geçen gün artarken, Temmuz ayında satılan konut miktarı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 20 azalarak 85 binde kaldı. Rakamlara bakıldığında; yeni konut arzı ve satış hızındaki düşüş gözardı edilse dahi stoğun erimesinin bir yılı alacağı anlaşılıyor. Buna karşın inşaat firmaları ise, eylül ayında açılacak sezon için dev projelerinin lansmanlarını yapmaya hazırlanıyor.
Faizler korkutuyor
Konu kredisi faizleri de stoğun artmasındaki en öneml etkenlerden biri. Aylık ortalama faiz oranları 2014’ün ilk çeyreğinde sürekli artarak Mart ayında yüzde 1.1’e yükseldi. Yaz aylarında ise bu rakam ortalama 1.05 olarak gerçekleşti. 2013’ün Aralık ayı sonunda 110 milyar lira olarak gerçekleşen konut kredisi kullanımı, Ağustos ayında ancak 116 milyar liraya ulaştı. Böylece 2013’ün ilk sekiz ayında yüzde 20.4 artan konut kredisi kullanımı, 2014’ün aynı döneminde yalnızca yüzde 5.6 artmış oldu.
Fiyatlar balon oldu uçtu
Talebin azalması ve stoğun artması, fiyatlara ise yansımıyor. Satışlarda yüzde 20’lik düşüş yaşanan Temmuz ayında, fiyatlar yüzde 0.45 olan Tüketici Fiyat Endeksi’ni üçe katlayarak 1.41 olarak gerçekleşti. 2014 REIDIN Konut Fiyat Endeksi’ne göre, konut stoğunun yarısından fazlasının bulunduğu İstanbul’daki fiyatlar Temmuz ayında yüzde 1.80, yıllık bazda ise yüzde 21.59 arttı.
Sektördeki daralma yalnızca konut fiyatlarını değil, istihdamı da etkiledi. İnşaat istihdam endeksi yılın ikinci çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 3.4 ve geçen yılın aynı dönemine göre de yüzde 10.8 azaldı. İnşaat brüt ücret-maaş endeksi de ikinci çeyrekte, bir önceki çeyreğe göre yüzde 0.6 azaldı.
(Patronlar dünyası)
