Çanakkale Savaşları’nın ilk şehitlerinin verildiği Seddülbahir Kalesi bakımsızlık nedeniyle yıkılmaya yüz tutarken, tarihi toplar otların arasında kaldı. Kalenin içi ise alemcilerin mekanı oldu. İngiltere'de ise geçtiğimiz günlerde Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasının 100. yıldönümü için Londra Kulesi’nin çevresine 800 bin seramik gelincik yerleştirildi.
Çanakkale Savaşları’nın yaşandığı Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı’ndaki Seddülbahir Köyü’nde, Osmanlı İmparatorluğu’nun 1’inci Dünya Savaşı’nda ilk şehitleri verdiği tarihi Seddülbahir Kalesi’nin bugünkü durumu yürek sızlatıyor. 3 Kasım 1914 tarihinde İngiliz ve Fransız savaş gemilerinin 16 dakikalık bombardımanına maruz kalan Seddülbahir Kalesi’nde 5 subay ve 81 erbaş, Çanakkale Savaşları’nın da ilk şehitleri olarak tarih sayfalarına yazıldı.
eçen yıl restore edilen İlk Şehitler Anıtı’nda 3 Kasım 2014 günü resmi bir tören ile ilk şehitler anılırken, anıtın hemen yanındaki Seddülbahir Kalesi’nin durumu dikkatlerden kaçmadı. Kale duvarlarının ve surlarının yıkıldığı, kale içinin neredeyse insan boyuna ulaşan otlarla dolduğu, yine içerideki tarihi topların otların arasında kaybolduğu, kale içindeki bonetlerin yıkılmaya yüz tuttuğu, ayrıca savaştan sonraki yıllarda jandarmanın kullanımı için yapılan binanın da harabeye döndüğü görüldü.
Alemcilerin mekanı haline tarihi kalenin çevresindeki poşetler dolusu bira şişesi de dikkatleri çekti. Seddülbahir Kalesi’ndeki bu manzara, ’şehitlere saygısızlık’ olarak nitelenirken, yetkililer kalenin restorasyonu için 22 milyon liraya ihtiyaç olduğunu belirtti.
KOÇ GRUBU SAHİP ÇIKMIŞTI
Gelibolu Yarımadası’nın Ege Denizi’ne bakan kısmında bulunan Seddülbahir Kalesi, 1656 yılında Venedikliler’in Limni ve Bozcaada’yı işgal etmelerinin ardından, 1659 yılında Mimar Mustafa Ağa tarafından savunma amacıyla inşa edildi. Artık günümüzde bozulmuş bir halde olan Seddülbahir Kalesi, 14 Kasım 1980 tarihinde Kültür Bakanlığı tarafından Korunması Gereken Kültürel Varlık olarak tescil edildi.
Koç Topluluğu, yıllara meydan okuyan bu kaleyi, Deniz Muharebeleri Tanıtım Merkezi’ne dönüştürmek üzere ’Seddülbahir Kalesi Onarım Projesi’ni üstlendi. 2005 yılında Orman ve Su İşleri Bakanlığı ile 5 yıllık bir protokolün imzalanması ardından Mart 2005’te Seddülbahir Kalesi Restorasyon Projesine başladı. Vehbi Koç Vakfı tarafından sağlanan finansman ile Koç Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesi’nden hocalar, Seddülbahir Kalesi Restorasyon Projesi hazırlanması için bir çalışma başlattı.
İlk olarak kalenin içi temizlendi. Hem arşivlerde, hem de kale alanında sürdürülen tarihi kalıntıları baştan sona ve oldukça titiz bir şekilde belgeleme süreci yürütüldü. Elde edilen belge ve bilgiler mimari planlar, tamirat projeleri ve gelecekte bölgenin korunması, restorasyonu ve yeniden kullanımı için yapılan çalışmaların ardından, konservasyon projesi Çanakkale Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 2008 sonbaharında onaylandı. Ancak protokolün öngördüğü 5 yıllık süre dolunca, konservasyon projesi uygulanamadan kaldı.
Burak GEZEN – Ersan KÜÇÜKKURU/ÇANAKKALE, (DHA)
