Yapılan yüzde 26.05’lik zamla birlikte 1 ocak 2019’dan itibaren asgari ücret; brüt olarak 2 bin 558 liraya, net olarak ta 2 bin 020 liraya yükseldi.
Asgari ücretteki bu artış oranı sadece maaşları değil, işsizlik maaşından kıdem tazminatına, askerlik ve doğum borçlanmalarından asgari geçim indirimine, genel sağlık sigortasından isteğe bağlı sigorta ödemelerine, bireysel emeklilik kesintilerinden 65 yaş aylığı ile birlikte yaklaşık 7 milyon kişiyi (aileleri hariç) doğrudan ilgilendiriyor.
1 ocak 2019’dan itibaren asgari ücretle birlikte yaşanan değişimler şöyle:
2019’da işsizlik maaşları arttı
İşsizlik maaşı almaya hak kazanmak için kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalan çalışanın iş sözleşmesinin iptalinden önceki 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olması ve son 3 yıl içinde en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olması gerekiyor.
Asgari ücretle birlikte 2019’da en düşük işsizlik maaşı 1.015 lira, en yüksek işsizlik maaşı da 2.032 lira olacak. (Sigortalının ortalama brüt kazancının yüzde 40’ı kadar maaş ödeniyor. En fazla işsizlik ödeneği ise aylık brüt asgari ücretin yüzde 80’ini geçemiyor)
2019’da kıdem tazminatlarında artış
Asgari ücretin brüt 2.558,40 liraya çıkması ile birlikte kıdem tazminatı da arttı. 2018 yılında 10 yıldır çalışan 20 bin 229 lira alırken, bu yıl için bu rakam 25 bin 584 liraya yükselmiş oldu.
Toplam kıdem tazminatı çalışanın son aldığı aylık giydirilmiş brüt ücretin, işyerinde çalışılan yılla çarpılması ile hesaplanır. Giydirilmiş brüt ücret; aylık brüt maaş, ikramiye, prim, yol yardımı, yakacak yardımı gibi ödemeleri içerir ve tazminat hesaplamasında bu ödemelerin tamamı hesaba katılır.
Asgari geçim indirimleri de (AGİ) 2019’da yükseldi
Çalışanların asgari geçimini sağlayacak gelirlerinin toplam gelirlerinden çıkarılarak vergi dışı bırakan oran olarak ifade edilen asgari geçim indirimi miktarları da arttı. AGİ’nin belirlenmesinde çalışanın medeni durumu ve çocuk sayısı esas teşkil ediyor.
2019 yılında asgari geçim indirimi 191 lira ile 326 lira arasında değişiyor. 2019’da AGİ tutarları ise şöyle:
Bekar çalışan için 191.88 TL, evli ve eşi çalışmayan bir kişi için 230.26 TL, evli ve eşi çalışmayan 1 çocuklu biri için 259.04 TL, evli ve eşi çalışmayan 2 çocuklu biri için 287.82 TL, evli ve eşi çalışmayan 3 çocuklu biri için 326.20 TL oldu.
Emeklilikte doğum ve askerlik borçlanması rakamları yükseldi
Askerlik ve doğum borçlanmaları karşılığında ödenecek en düşük tutar asgari ücretin yüzde 32’si, en yüksek tutar ise asgari ücretin yüzde 32’sinin 7.5 katı olarak hesaplanıyor. Buna göre 2019’da askerlik ve doğum borçlanması imkanından yararlanacaklar için en düşük tutar 818.68 lira oldu.
Genel sağlık sigortası (GSS) primi yükseldi
Geliri asgari ücretin üçte birinin üstünde olanlar asgari ücretin yüzde 3’ü üzerinden GSS primi ödüyor. 2019’da GSS için ödenecek prim tutarı 76.6 liraya yükseldi.
Gelirin aynı hanede yaşayan aile içinde kişi başına düşen tutarı, asgari ücretin üçte birinin altında olanlar her sene olduğu gibi gelir testine girecek ve gelirlerinin düşük olduğu tescil edilirse GSS primlerini devlet karşılayacak.
İsteğe bağlı sigorta primleri yükseldi
En az brüt asgari ücretin yüzde 32’si, en çok da yine brüt asgari ücretin 6.5 katının yüzde 32’si kadar olan isteğe bağlı sigorta primleri 2019 yılında en az 818.60 liraya yükseldi. Bu tutarın yüzde 20’si sakatlık, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi, yüzde 12’si genel sağlık sigortası primi karşılığı olarak ödeniyor.
Başka neler değişti?
Kişi başına düşen ortalama aylık geliri asgari ücretin aylık net tutarının üçte birinden az olması halinde 65 yaş aylığı alabiliyor. Asgari ücret ile birlikte bu sınır da arttı.
Bireysel Emeklilik Sistemine (BES) otomatik katılımda çalışanlardan prime esas kazançlarının üzerinden yüzde 3 kesiliyor. Yeni yılla birlikte çalışanların maaşından yapılacak kesintiler 76.7 liradan başlayacak.
Tarım sigortalıları ve Bağ-Kurlu’lar primlerini asgari ücrete göre ödüyor. Bu kişiler 2019’da 2.558,40 lira alt sınıra göre prim ödeyecekler.
