7 milyon nüfuslu Sırbistan’da yaklaşık 2 bin Türk şirketi varken, 630 bin nüfuslu Karadağ’da (Montenegro) bu rakam 4 binin üzerinde. Artan bu ilgiyi, Karadağ’ın Avrupa Birliği (AB) ile aldığı yolun daha fazla olması ile yakından alakalı olduğuna değinen Karadağ Türk İş Adamları Derneği Kurucu Başkanı ve Anatolia Montenegro YKB İsmail Oğuz Güvenç, “Özellikle emlak alımı talebi son 3 yılda 40’a katlanmış durumda. Para birimi Euro olan bir ülkede kira çarpanı 13 yıl olan bir ülkede yatırım yapmak veya şirket kurmak mantıklı görünüyor. Şirket sayısının çokluğunda bunun payı yüksek. Orta ölçekli şirket sayısı bir hayli fazla ancak daha da önemlisi küçük ve orta ölçekli Türk şirketleri için, büyük Türk şirketleri de bu ülkeyi çekici kılıyor. Doğuş Grubu’nun iki marinası, Global Yatırım Holding’in Bar limanı, Tosçelik’in fabrikası, Tudors, LC Waikiki, Flo gibi markalarımızın mağazaları yer alıyor. Ayrıca bu ülke Avrupa Birliği ile 33 fasılın 32’sini açtı. Avrupa Parlementosu’nun ve Karadağ Hükümeti’nin takviminde AB’ye giriş tarihi 2025 görünse de AB’nin Genişlemeden Sorumlu Komiseri OliverVarhelyi, ‘Hedefim 2024’ diyor. Ki normalde bilirsiniz AB aday ülke için aslında serbest dolaşım, çalışma özgürlüğü ve Euro demek. Karadağlılar şu an serbest dolaşım hakkında sahip ve para birimleri de Euro. Çalışma izinlerini de diğer ülkelere kıyasla oldukça kolay alabiliyorlar. Kısmen birlik içindeler halihazırda ve bu tür gerçekler ülkenin potansiyelini artırıyor. Karadağ hükümeti de bunun farkında ve ülkedeki iki havalimanını yenileme kararı aldı. İhalede son dörde kalan şirketlerden biri yine Türk şirketi: TAV.” açıklamasında bulundu.
Avrupa İstatistik Merkezi Eurostat’a göre kira çarpanının Karadağ’da 13 yıl olduğuna dikkat çeken Güvenç, “Bu rakam Avusturya’da 51 yıl, Türkiye’de de 28 yıl seviyesinde. Yani bir evi satın almak için harcadığınız parayı, Avusturya’da 51 yılda kira geliri ile ancak geri döndürebiliyorsunuz ama Karadağ’da 13 yıl! Eurostat’a göre Karadağ’dan daha cazip iki ülke var: Moldova ve Ukrayna. Sırasıyla 11 ve 12 yıl. Fakat bu iki ülkenin AB projeksiyonu bulunmuyor ve içeride bazı politik problemlere sahipler. Dolayısıyla Karadağ’dan bir gayrimenkul almak, hem Euro ile yatırım yapmak, hem Euro ile kira elde etmek hem de AB gerçeği ile satın alınan evin değerlenmesi demek. Bu sebeple Arıkan Yapı, Baysaş, Sera Yapı, Mirnadom gibi birçok büyük inşaat şirketi burada yatırım yapıyor. İnşaat şirketlerinin artan ilgisinde Türk vatandaşlarının Karadağ’dan emlak alımındaki ivmesinin de etkisi büyük. Nitekim 2016’da yaklaşık 650 bin Euro’luk emlak alımı yapan Türk vatandaşları, 2017’de 7 milyon Euro, 2018’de 25 milyon Euro’luk alım yaptılar. 2019 için de yaklaşık 30 milyon Euro öngörüsü hakim. Bu sebeple montenegroestate.me gibi Türklere ait başvuru kaynağı emlak siteleri bile oluştu.” Dedi.
TURİZM SEKTÖRÜ ÖNE ÇIKIYOR
Ülkenin bir kısmının Unesco korumasında olması, deniz, doğa ve kış turizmine sahip olması nedeniyle Karadağ’ın turizm yatırımcılarının da odağında olduğuna dikkat çeken Güvenç, “Çok yakın zamanda Hilton, Aman, Regent, FourPoints & Sheraton, Chedi, Meliã, Falkensteiner, Iberostar gibi markaları da bu ülkeye getirdi. Yine çok yakın zamanda RitzCarlton yatırım için Karadağ ile anlaşma imzaladı. Keza Çinli Tatil Ajansı U-Tour, Zabljak’taMarriott standartlarında otel yapacaklarını açıkladı. Bunlar tesadüf değil, nitekim 2019 yılında dünyada oransal olarak turist sayısını en fazla artıran ülke yüzde 21 ile Montenegro oldu. İkinci sırada yüzde 14 artış ile Türkiye gelirken, üçüncü sırada yüzde 11 ile Litvanya yer aldı. Diğer tüm ülkelerde artış tek haneli yaşandı. Bunun yanında Avrupa’yı Karadağ’ın deniz ve ticaret şehri Bar ile bağlayacak otoyol inşası da tamamlanmak üzere. Bununla birlikte Bar şehri arabalı feribot ile İtalya üzerinden, demiryolu ve karayolu ile Belgrad üzerinden Avrupa bağlı olacak. Dolayısıyla Türk şirketleri Bar’ı aynı zamanda bir üretim üssü olarak da planlıyorlar. Türk inşaat şirketleri de Karadağ’daki hikayelerini Balkanlar’a yaymak için takvimlerini oluşturmuş durumda.” değerlendirmesinde bulundu.
