Bağcılar’da kentsel dönüşüm 1992’de başladı. Çünkü o tarihe kadar Bakırköy Belediyesi´ne bağlı bir yerleşim yeriyken, Kirazlı, Güneşli ve Mahmutbey semtlerinin birleştirilmesi sonucu ilçe oldu. Belediye olduğunda 278 ahır ve mandıra, kereste atölyeleri ve ağır sanayi fabrikaları vardı. Belediye Başkanı Lokman Çağrıcı “Sancılı bir dönüşüm hikayesi yaşadık” diyor.
Nüfus bakımından İstanbul’un en büyük ilçesi Bağcılar’ın tarihi, belediye oluşuyla 1992’de başlıyor. Belediye Başkanı Lokman Çağrıcı’ya göre bugün Bağcılar’da hâlâ boş arazi bulunabiliyorsa, bu kaçak yapı yaptırılmamasından kaynaklanıyor. Mahmutbey Köprüsü ile Basın Ekspres Yolu arasında kalan bölüm, Merkezi İş Alanı (MİA) bölgesi ilan edildikten sonra, Bağcılar adeta uçuyor. Medyanın yüzde 60’ı Bağcılar’da. 15’e yakın 5 yıldızlı marka otel de yolda
Bağcılar, kaçak yapılaşmanın en yoğun bölgelerden bir olmasına karşın, Belediye Başkanı Lokman Çağırıcı’nın iddiasına göre, kentsel dönüşümün en kolay uygulanacağı ilçelerin başında. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş tarafından kentsel dönüşümde pilot bölge olarak seçilen Fikirtepe’de kısmen uygulanan ve yıkıp yeniden yapılması halinde verilen imar artışı, Bağcılar Belediyesi’nin plan notlarında zaten varmış. 100-200 metrekarelik küçük parseller bin metrekareye çıktığında yüzde 20, 2 bin metrekareye çıktığında yüzde 25, 3 metre üzerinde ve sitelerde yıkıp yeniden yapmalarda yüzde 30 imar artışı söz konusu. Bu planların en büyük özelliği otopark mecburiyetinin getirilmesi. Otopark sorunu, çevre parkı ve yeşil alanla birlikte çözümleniyor.
Kaçaklara rehabilitasyon
İmar artışı deyince akla ister istemez, nüfus yoğunluğu geliyor. Ancak Başkan Çağırıcı, fiili yapılaşma yoğunluğuna karşın, yapılaşma katsayısının 2 olduğunu belirtiyor. Yani Bağcılar’da, plan üzerindeki yoğunluk, bugün görünenden çok daha düşük. Bağcılar’ın bugünkü mevcut nüfusu 746 bin. İlçedeki boş alanlar tamamlandığında tahmini nüfus 1 milyon 400 bin görünse de, Başkan Çağırıcı imar planları üzerinde nüfusu, 518 ticarethane hariç, 650 -700 bin arasında sabitlemiş. Bu şu anlama geliyor: Dönüşümle birlikte ilçedeki tüm kaçak yapılar rehabilite olacak.
Vatandaş kendi yapacak
Çağırıcı’nın amacı Bağcılar’da yeni nüfustan ziyade, boş alanları da kullanarak dönüşüm sağlamak. Yeni çıkan Afet Kanunu ile birlikte, dönüşüm alanları da ilan etmeye başlanmış. İlan edilen alanlarda, öncelik vatandaşın kendi binasını kendi yapması. Yani serbestçe istediği müteahhite verebilmesi. Başkan mecbur kalmadıkça devreye girmeyecek. Kentsel dönüşümde halkı ilgilendiren çok önemli mesele var. Vatandaş, planlardaki iyileştirmeyi getiren kanunda yer alan kira yardımı ve kredi avantajından faydalanacak. Başkan Çağırıcı’ya göre 2 yıla kadar kira yardımı büyük avantaj. Düşük faizle kredi verilmesi, hatta belli bir oranda kredi faizlerinin devlet tarafından karşılanması da az iş değil.
4 metro 1 tramvay
İSTANBUL’un özellikle metro ve trafik çalışmalarında gerçekten çağ atladığını öne süren Başkan Lokman Çağırıcı, Bağcılar’a metronun gelişiyle çok şeyin değiştiğini söylüyor. Bağcılar metrosunun 3 ihale aşaması var. 4 metro, 1 tramvay hattıyla planlanmış bir Bağcılar var yakın gelecekte. Programa alınmış. Bu da Bağcılar’ın planlama alt yapısını ve konumunu da gösteriyor. Lokman Çağırıcı, Avrupa otobanı ve havaalanı aksı üzerinde bulunan Bağcılar’da kentsel yenilemeyi de beraberinde götürmekte kararlı. Birinci önceliği, dönüşümü yerinde sağlamak. Nüfus nakletmektense kendi içinde dönüşümü, kendi rızalarıyla yapmalarını sağlamak. Söylediğine göre şu an yüzde 80’lerde prensipte bir kabul söz konusu.
Nostalji bahçeleriyle geçmişe özlem
Feyzullah Kıyıklık’tan sonra Bağcılar’ın ikinci belediye başkanı olan ve 35 yıldır Bağcılar’da oturduğunu söyleyen Başkan Lokman Çağırıcı’dan o günlerin semtiyle bugünü kıyaslamasını isteyince hüzünleniyor, “Geçmişe gidersem ağlarım” diyor. Çocukluğu ve gençliğinin geçtiği Bağcılar’ı geri getirmek mümkün olmasa da Çağırıcı özgün ve kalıcı projeler yanında, bir zamanlar bağ ve bahçelerin olduğu, üzüm, kayısı, şeftali, elma, kiraz gibi meyvelerin yetiştiği Bağcılar’ın yeniden eski günlerine kavuşturmak için nostalji projeler üretmiş. Şimdi yerli yabancı tüm konuklarını, geçmişin güzelliklerini yeniden yaşatmak için hayata geçirdiği Nostalji Bahçeleri’nde ağırlıyor. Bugün medya binalarının olduğu yerler bizim top sahamızdı diyen Çağırıcı, “Tavukçu Deresi’nde, Ayamama’da yüzerdik çocukluğumuzda. İstanbul’un yoğun göç almasıyla yok oldu gitti anılar” diyor. 1950’lerde göç almaya başlayan Bağcılar’ın diğer ilçelerden farkını ise şu sözlerle anlatıyor:
İstimlak pahalı iş
“Bağcılar, 1924’de Yunanistan’dan mübadeleyle gelenlerle kurulmaya başlamış. Göç alması 50’li yıllarda. İnsanların memleketten geldiği, kafasına göre yerleştiği bir ilçe olduğu için sıkıntılı. Cumhuriyet’in kuruluşundan öncesi yok. O nedenle Bağcılar’da kentsel dönüşümün, kültürel ve sosyal dönüşümle beraber yapılması gerekiyor. İnsanlar Anadolu’dan gelirken akrabalarını da beraber getirmiş. Adam 5 katlı binada 4 oğluyla otuyor. Dairesinin fiyatı 100 binden 300’e çıksa bile o yine oğullarıyla aynı binada oturmak istiyor. Bizde hazine parseli, devlet arazisi olmaması bizi zorluyor. Hazine arazisi olması bir rezerv alanı doğuruyor. Ama maalesef Bağcılar’da tamamen şahıs parselleri var. O yüzden istimlak pahalıya geliyor. Geçen yıl, sadece istimlak bedeli olarak ödediğim para 35 milyon lira. Fatih ya da Üsküdar’da mülk değerinin yüksek oluşu müteahhitlere avantaj sağlayabilir. Ama burada söz konusu değil. Bizim buradaki insanları dönüşümde cazip kılacak olan, kira ve kredi yardımı. 2 yıllık kira yardımı 500 liradan 12 bin lira ediyor. Yeni kanunda bizi memnun eden konu, 2B’lerle ilgili aktarımının çoğunun kentsel dönüşüme ayrılması. Bu, halkı etkiledi.”
Deprem yıkmadan biz yıkacağız
LOKMAN Çağırıcı, gelecekte otopark sorununu çözmüş, yeşil alan sorununu kentsel dönüşümle çözmüş bir Bağcılar hayal ettiğini belirterek, şöyle konuşuyor: “Serbest çalışan müteahhitlere çağrıda bulunuyorum. Gelsinler, ilgilensinler. Biz hem şahıslar ve müteahhitler için proje üretiyoruz, hem danışmanlık yapıyoruz. Yeter ki Bağcılar’da mesafe alınmış olsun. Bize ulaşmaları yeterli. Biz buluştururuz, pazarlığı kendileri yaparlar. Bir yerin kentsel dönüşüm alanı ilan edilmesi için Bakanlar Kurulu kararı gerekiyor. Ama biz kentsel dönüşüm yapanlara hemen imar artışı veriyoruz. Bu avantajı kullansınlar. Planlarımıza, plan notlarımız, imarla ilgili tüm hareketlere internet üzerinde bile ulaşabilirler. İmzaları elektronik atıyoruz. Dosyalarının takibini de internet üzerinde yapabilirler. Belediye başkanı olarak ben ve ekibim sadece mesai saatleri içinde değil her an her saat kentsel dönüşüme zaman ayırıyoruz. Sosyologlar, psikologlar, mimarlar ve mühendislerle hem teknolojik hem sosyolojik ücretsiz hizmet sunacağız. Deprem yıkmadan biz yıkacağız. Şu anda belediyede bir kentsel dönüşüm bürosu var. Şimdi de bir dönüşüm atölyesi kurup, özel şahıslara, site ve kooperatiflere, planlar üzerinden projeler üreteceğiz.”
Camiler de elden geçiyor
BAĞCILAR’da kentsel dönüşüme kamu binaları da dahil edildi. İl Özel İdaresi ve belediyemiz işbirliğiyle, hayırseverlerin de katkısıyla 85 okul yıkılıp yeniden yapıldı ya da güçlendirildi. Camiler başta olmak üzere tüm kamu binaları elden geçiyor. Cami ve kamu binası da dahil, ruhsatsız izin almadan hiçbir yapı yaptırmıyoruz. 3 cami yıkıp yeniden yaptık. 10 cami de yıkılıp yeniden yapılacak. Okulların cepheleri sivil mimariye kavuşuyor. Çocuklar okula koşarak gidecek.
Fatma AKSU-Hürriyet
