TÜRKİYE’ye gelen turist sayısı arttıkça, turizm yatırımlarının sayısı da aynı orantı da artıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2013 sonunda yıllık turizm geliri 32 milyar 308 milyon 226 bin dolara ulaştı. Aynı yıl Türkiye’ye 39 milyon 226 bin 226 turist geldi. Gelen turistler kişi başı ortalama 824 dolar harcama yaptı.
2013’ün ilk üç ayında Türkiye’ye 4 milyon 773 bin 826 turist gelirken, bu yılın aynı döneminde bu rakam 5 milyon 65 bin 759’a çıktı. Aynı dönemde turizm gelirlerinde de yüzde 3.4 oranında artış oldu ve 4 milyar 807 milyon 836 bin dolara çıktı. Gelen turistler kişi başı ortalama 949 dolar harcadı.
TURİZMDE YENİ YATIRIMLAR
Türkiye’nin hemen her yerinde turizme yönelik yatırımlar da hızla devam ediyor. Ülke genelinde belgeli konaklama tesisi sayısı 135 adet artarak 3 bin 17’ye yükseldi. Aynı dönemde yatak sayısı da 770 bin dolayına çıktı. 2014’ün Ocak-Şubat aylarında 49 yeni turizm yatırımı için toplam 764 milyon TL’lik yatırım teşvik belgesi alındı. Yani projelerle birlikte Türkiye’deki yatak kapasitesi 13 bin 260 adet artacak.
Yeni turizm yatırımlarında ilk sıralarda Antalya, İstanbul, Muğla, Mersin, Çanakkale ve İzmir yer aldı. Yeni yapılacak tesisler arasında ilk sırada yüzde 30’la üç yıldızlı, yüzde 29’la dört yıldızlı, yüzde 13’le beş yıldızlı oteller ve yüzde 10’la butik tesisler bulunuyor.
YERLİ TURİSTİN HARCAMASI ARTTI
Türkiye’ye gelen yabancı turistlerle birlikte yurtiçinde tatile çıkanların da harcamalarında artış var. Turizme yönelik olarak yapılan kredi kartlı harcamalar, son beş yıl içinde 7.5 milyardan 22 milyar TL’ye yükseldi. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, konaklama, havayolu, seyahat acenteleri, taşımacılık ve oto kiralama hizmetleri için 2013 yılında kredi kartı ile 21.6 milyar TL harcandı. 2009 yılında bu harcamalar 7.4 milyar TL civarındaydı.
SATILIK TURİZM İMARLI ARAZİLER
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2013 yılında yayınladığı genelge göre, illerde yapılan imar planlarının dışına çıkılamayacak. Yani konut sahasına otel, turizm imarlı arazilerin üzerine de konut yapılamayacak. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın, turizm tesis alanı olarak belirlediği alanlarda, amacına uygun olmayan yapılaşmaya izin verilmeyecek.
Ancak Türkiye’nin hemen her ilinde satılık turizm imarlı araziler var. Fiyatları ise bulundukları il ve büyüklüklerine göre değişiyor. Ayvalık Altınova’da 240 bin TL’ye, İzmir Şirince ve İstanbul Şile’de 600 bin TL’ye, Afyon Gazlıgöl’de 750 bin TL’ye, Cunda adasında 2 milyon 200 bin TL’ye ya da Aydın Didim’de 60 milyon dolara turizm imarlı bir arazi satın alabilirsiniz.
Para Dergisi olarak turizm yatırımı yapmayı düşünenler için il il satılık turizm imarlı arazileri, özelliklerini ve fiyatlarını araştırdık…
Tahsisli araziler yeni sahiplerini bekliyor
Kültür ve Turizm Bakanlığı, 18 ilde 44 turizm arazisini tahsise çıkardı. Tahsise çıkarılan arazilerin bulunduğu iller arasında Antalya, Aydın, Muğla, İzmir, Afyon. Nevşehir, Adana, Bursa, Çankırı, Kars, Kocaeli, Kütahya, Ordu, Sakarya, Samsun, Uşak, Balıkesir, Nevşehir, Sivas ve Yalova var. Resmi Gazete’de tahsisli araziler için başvurma koşulları yayınlandı. Yerli ve yabancı girişimcilere tahsis edilecek araziler ile 11 bin 600 yatağın faaliyete geçmesini planlıyor. Tahsis şartnamesine Kulturturizm.gov.tr adresinden erişebiliyor. Girişimcilerin istenilen bilgi ve belgeleri Kültür ve Turizm Bakanlığı’na 08/08/2014 tarihine kadar elden teslim etmeleri gerekiyor.
“5’inci bölgeye turizm yatırımı yapın”
Girişimcilerin özellikle teşvik sistemi kapsamında 5’inci bölgede yer alan Adıyaman, Aksaray, Bayburt, Çankırı, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Kahramanmaraş, Kilis, Niğde, Ordu, Osmaniye, Sinop, Tokat, Tunceli, Yozgat illerinde otel yatırımı yapmaları daha karlı. Bu bölgelerde turizm yatırımcısına yüzde 80’e varan devlet desteği bulunuyor. Gümrük Vergisi Muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi, TL cinsi kredilerde 5 puan ve döviz cinsi kredilerde de 2 puan faiz desteği veriliyor. Bu tahsislerde ciro üzerinden alınan pay maksimum yüzde birdir. Yatak kapasitesi ve kış turizmi ile termal turizmde bu oranlar binde beşe kadar düşüyor. Önceki yıllarda yapılan tahsislerde alınan pay yüzde 3’lere kadar çıkıyordu.
Tavit KÖLETAVİTOĞLU / Atlas Conceptia Danışmanlık
“Turizm imarı olan arazilere yatırım yapılmalı”
Lokasyon ve diğer kıstaslar itibariyle turizm yatırımına uygun bulunan arsa veya araziler için, öncelikle, yatırımın yer aldığı mekanda fiziki planların varlığı, etkinliği ve yetkinliği göz önünde tutulmalı. Söz konusu arsa veya arazi ‘imarsız’ ise öncelikle plan (veya mevzii plan) yapılması, ‘turizm dışı imarlı’ ise plan tadili marifetiyle turizm imarı alabilmenin yasal süreçler içinde önünün açılması gerekiyor. Bir şekilde ‘turizm imarına sahip’ olan arsa veya araziler için münhasıran verilecek yapılaşma koşullarını belirleyen nihai imar durumu, bir yatırımın başlatılması yönünde en önemli başlangıç basamağı sayılır. Mekansal fiziki planın varlığına veya yokluğuna, imar planı tadilatı ihtiyacının olup-olmadığına, yatırımcının mevcut (veya tanınan) imar haklarını ve yapılaşma koşullarını (özellikle, yoğunluk ve siluet açısından) hangi düzeyde zorladığına ve imar haklarına ulaşabilmek bazı hallerde birkaç yıl sürebiliyor. Yatırımcı açısından işin doğrusu, imar durumu ve hakkı var olan yerlere yönelmek ve imar yapılaşma koşullarını zorlamadan uygulamayı esas almaktır.
Mehmet ÖNKAL / BDO Turizm Danışmanlığı
“Turizm yatırımının lokasyonu çok önemli”
Yatırımcılar öncelikle arsanın konumuna bakmalı. En önemli kriter olarak yıllardır ‘lokasyon’ gösteriliyor ve hatta dünyanın en büyük otel işletme zincirleri dahi lokasyon konusunu her şeyin üstünde tutuyor. Yatırımcının birincil olarak bakması gereken, örneğin yatırım bir resort otel olacaksa, denize yakınlığı, etrafındaki doğal kaynaklar ve yakınlıkları, tarihi eserlere olan mesafesi, havaalanına yakınlığı gibi kriterlerdir. Şehir oteli olacaksa iş ve finans merkezlerine, metro gibi toplu taşıma araçlarına yakınlığı önemlidir. İstanbul’da ise denize yakınlık kriteri mutlaka dikkate alınmalı. Tabii her şeyden önce arsa veya arazi alınmadan imar durumu ve tapu ile ilgili bilgiler dikkatle incelenmeli. Arsanın yapılaşması, ticari izni olup olmadığı, otel olursa emsalinin ne olacağı gibi kriterler de satın alma aşamasında çok önemli. Turizm imarı olmayan arazilerden uzak durmak diye bir zorunluluk yok elbette.
Türkiye’de birçok belediye kendi yöresine iyi bir yatırım ihtimali olduğunda, yatırımcıya destek olmak amacı ile imar konusunu çözümlüyor. Hemen hemen tüm projelerde imar konusunun hallolduğuna şahit olabilirsiniz. Bazen daha avantajlı imar bile alınabiliyor.
(Patronlar Dünyası)
