Cushman & Wakefield I TR International’ın yılın ilk yarısını incelediği ‘Gayrimenkul Pazarı Görünümü’ başlıklı raporuna göre, hem ofis hem de perakende sektörlerindeki yüksek talep ve doluluk oranları nedeniyle birincil kiralar yükselme eğilimini sürdürüyor. Yılın ikinci çeyreğinde Abdi İpekçi Caddesi, metrekare başına 250 dolar kira ile 13 yıl aradan sonra ilk kez İstiklal Caddesi’nin önüne geçerek en pahalı cadde olurken, İstanbul’da ofis pazarındaki doluluk oranı son 10 yılın en yüksek rakamı olan yüzde 84,9’a ulaştı. Birincil kiraların en yüksek olduğu bölgelerin başında ise metrekare başına 765 lirayla Levent var.
Cushman & Wakefield I TR International’ın 2023 yılının ilk yarısını kapsayan ve ekonomi, ofis, perakende, konut, otel, sanayi ve lojistik segmentlerindeki gelişmeleri incelediği ‘Gayrimenkul Pazarı Görünümü’ başlıklı raporu yayınlandı. Rapora göre, ofis ve perakende sektörlerinde hem yüksek talep hem de yüksek doluluk oranları nedeniyle birincil kiralar
yükselme eğilimini yakalarken, sektörel veriler dikkat çekti.
İstanbul ana caddelerindeki birincil kira seviyesinin yılın ikinci çeyreğinde dolar bazında bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 144,4 oranında ciddi bir artış kaydettiği belirtilen rapora göre; Abdi İpekçi Caddesi, 250 ABD$ /m²/ay birincil kira ile İstiklal Caddesi’nin (220 ABD$/m²/ay) önüne geçerek 13 yıl aradan sonra tekrar ‘en pahalı cadde’ oldu. Ana cadde
mağazalarının metrekare kiraları İstanbul’da 4.545 lira, Ankara’da 1.96 lira, İzmir’de ise 1.86 lira olarak gerçekleşirken, yılın ilk yarısında toplam arz 448 alışveriş merkezi ile 14 milyon metrekareye yükseldi. Dijitalleşmenin ve akıllı teknolojilerin yükselişiyle ivmelenen perakende sektöründe markaların yeni mağazalarla büyüme stratejilerini sürdürmeye devam etmesi ve uluslararası perakende markalarının Türkiye’deki işbirliklerini artırması da göze çarpan veriler arasında yer aldı.
Ofis kiraları son 5 yılın en yüksek seviyesinde
Raporda, perakende gibi yükselen talep ve doluluk oranlarıyla birincil kiraların yükselme grafiği çizdiği ve geçen yıla kıyasla yılın ikinci çeyreğinde ABD Doları bazında yüzde 61 artarak son 5 yılın en yüksek seviyesini koruduğu ofis piyasasındaki veriler ise dikkat çekti. Ülke
genelinde metrekare başına birincil ofis kiralarının en yüksek olduğu bölgelerin başında 765 lirayla Levent gelirken, onu 516 lirayla Esentepe-Gayrettepe bölgesi takip etti. Kira bedeli Maslak ve Anadolu yakasında 455 TL, İzmir ve Ankara’da ise 268 TL olarak gerçekleşti. Haziran 2023 itibarıyla genel arzı 6,46 milyon metrekare olarak gerçekleşen İstanbul, yüzde 84,9’luk doluluk oranıyla son 10 yılın en yüksek oranına ulaştı. Bu yıl içinde İstanbul Uluslararası Finans Merkezi’nin açılmayan etaplarının tamamlanarak yaklaşık 1,5 milyon metrekare arzın ise pazara katılacağı öngörülüyor.
Batı Avrupalı şirketlerin tedarikte tercihi Türkiye
Depremin ardından imalat sanayinin toparlanma sinyalleri verdiği ve talebin artma eğilimini sürdüreceği kaydedilen raporda, 2023 yılının ilk yarısında kategori bazında önemli kiralama işlemlerini gerçekleştirenler, lojistik ve perakende sektörlerinde yer alan firmalar olarak öne çıktı.
Rapora göre, yabancı yatırımcıları Türkiye’de üretim yapmaya teşvik eden etkenler arasında düşük maliyetler, yakınlık, ülkemizin Avrupa ile serbest ve açık ticaret ağlarına sahip olması ve özellikle COVID-19 pandemisinden sonra üretimin yakın kıyılara taşınmaya başlaması yer alıyor. Raporda yer alan 2023 BoF-McKinsey State of Fashion anketine göre, moda yöneticilerinin yüzde 65’i tedarik zinciri zorluklarını ele almak için yakın tedariği düşünüyor ve Batı Avrupalı katılımcıların yüzde 85’i Türkiye’den tedariklerini artırmayı tercih ediyor. Depo alanı kiralamada ise metrekare kiraları dolar bazında geçtiğimiz yıla kıyasla yüzde 33 artarken bunun son 15 yılın en yüksek seviyesi olduğu belirtiliyor.
Otomotivde yabancı yatırımı lojistiği ivmelendiriyor
Türkiye’de otomotiv sektöründeki yabancı firmaların üretimlerini artırdığı ve yeni yatırım kararları verdiği bir dönemden geçmekte olduğumuzu ortaya koyan raporda, planlanan yeni yabancı tesis ve istasyon yatırımlarının Türkiye’nin lojistik altyapı yatırımlarına hız verdiği
kaydediliyor. Raporda hem yeni OSB’ler hem de lojistik tesis geliştirme faaliyetlerindeki hızlanma ile arzın orta vadede artmasının beklendiği Türkiye’nin, bu yeni yatırımlar için önem arz eden lojistik altyapıyı geliştirmek amacıyla 2053 Ulaştırma Vizyonu kapsamında yatırımlarına devam ettiği hatırlatılıyor.
Rapor, otomotiv sektöründe ivme kazanan ‘elektrifikasyonun’ ve elektrikli otomobillerde uygulanan indirimli ÖTV oranının artırılacağı haberlerinin, birçok yabancı elektrikli araç üreticisinin radarına Türkiye’yi aldığına da dikkat çekiyor. Ülkemizde elektrikli araçlara geçiş sürecinin yakın gelecekte hız kesmeden devam edeceğini gösteren gelişmeler ise beklenen
bu yatırım atağını destekliyor.
