Türkiye’yi yasa boğan İzmir depreminin yaraları sarmaya çalışılırken, asıl büyük depremin beklendiğine dair deprem uzmanları önemli uyarılarda bulunuyor. Peki deprem öncesinde, anında ve sonrasında neler yapmalıyız? Bu hayati değer taşıyan soruyu İstanbul Rumeli Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İlhan Osmanşahin şöyle cevapladı:
“Depremin ne zaman ve hangi büyüklükte olacağını ifade etmek bir tahminden ibarettir ve bilimsel olarak anlamlı değildir. Zaten bu bilgilerin çok da önemi yoktur. Mesele, bulunduğumuz bölgenin depremselliğini biliyor olmaktır. Eğer bir deprem bölgesinde yaşıyorsak mutlaka deprem olacak demektir. Dolayısıyla, depremlerle ilgili yeterince bilgi sahibi ve en önemlisi de depreme hazır olmamız gerekir. Depremlerin neden olduğu can ve mal kayıplarını en aza indirgeyebilmenin yolu, toplum olarak bilinçli bir şekilde depreme hazır olmaktan geçer. Deprem bölgelerinde öncelikle yerleşim alanlarının doğru seçilmesi ve tüm yapıların yasa ve yönetmeliklere uygun biçimde inşa edilmesi gerekir. Binamızı, sokağımızı ve mahallemizi iyi tanımalıyız. Yıkıcı büyüklükte bir depremde yıkılma olasılığı yüksek binaların kullanılıyor olması kabul edilemez. Binaların acil çıkış yolları işaretlenmeli ve binadaki herkes tarafından bilinmelidir. Sarsıntı esnasında devrilerek tehlike yaratması olası eşyalar sabitlenmelidir. Deprem sonrası ilk 72 saat çok önemlidir. Dışarıdan yardım ekipleri gelene kadar kurum bünyesinde yapılmış hazırlıkların yeterli olması hayati önem taşımaktadır.’’
Deprem anında sakin kalabilmenin çok önemli olduğunu söyleyen Osmanşahin sözlerine şöyle devam etti:
’’Sarsıntı bitene kadar güvenli bir konum seçip (sıra ve benzeri eşyaların alt ve yan kısımları) beklemek gerekir. Sırt pencereye dönük olarak çök, kapan ve tutun şeklinde, cenin pozisyonu biçiminde durulmalıdır. Binalardan atlamak, ayakta durmak ve koşmak doğru değildir. Merdivenler, asansör, pencere ve kapı altları riskli alanlardır. Kapıların sıkışmaması için en yakın olan kapıyı aralamalıdır. Koridorda olanlar için duvar dipleri uygundur. Merdivende olanlar, yakınsa koridora geçmeli, değilse korkuluk kenarına çökerek parmaklığa tutunup bu koluna yüzünü dayamalı ve diğer eliyle başını sararak korumalıdır’’
Osmanşahin; deprem sonrası yapılması gerekenleri ise şöyle sıraladı:’
- Boşaltma planları önceden hazırlanmış olmalı ve bu işlem koşmadan hızlı adımlarla gerçekleştirilmelidir.
- Binayı boşaltma sırasında eller baş üstünde koruma pozisyonunda olmalıdır.
- Engellilerin tahliyesi önceden planlanmalı ve bu plan dahilinde uygulanmalıdır.
- Merdivenlerden duvara yakın bir şekilde inilmelidir.
- Binadan çıkanlar önceden belirlenmiş güvenli alanlarda, yüzleri birbirine dönük olarak, daireler şeklinde toplanmalıdır. Aralarında eksik kişi olup olmadığı kontrol edilmelidir.’’
