Geçtiğimiz yıl Ekim ayı sonu itibariyle uzun bir süredir yürüttüğü tahvil alım programını bitiren ve piyasalara faiz arttırımı yönünde sinyal vermeye başlayan Amerikan Merkez Bankası (FED) yüzünden yılbaşından itibaren yükseliş eğilimine giren dolar farklı etkenlerin de işin içine dahil olmasıyla birlikte Ocak ayında seyrettiği 2,28'lik seviyelerden yaklaşık 4 ayda 46 kuruş birden artarak tarihi bir seviye olan 2,74'e kadar çıktı.
Ralli devam edecek!
Uzmanlar ise FED tarafından verilen mesajlarla piyasalarda oluşan endişeden ötürü ve içeride yaklaşan seçimlerden dolayı dolardaki rallinin devam edeceğini öngörüyor.
Dev projeleri de vurdu
Dolardaki yükseliş sadece ihracatçı firmaları sevindiriyor. Öte yandan ciddi anlamda döviz borcu olan ve ithalat ağırlık çalışan firmaları ise hem üzüyor hem de derinden sarsıyor.
Ancak işin başka bir boyutu daha ortaya çıktı. Dolarda yaşanan tarihi yükseliş sanayicilerin yanı sıra dev projeleri de vurdu. Geçtiğimiz aylarda kazandığı Kalamış Marina İhalesinden çekilen Koç Grubu ile gündeme gelen kur farkı daha sonra Milli Piyango ihalesi ile dün ise ikinci kez ertelenen 3. Köprü Bağlantı Yolları ihalesi ile bir kez daha gündeme geldi.
Arka planda kur farkı yaratıyor!
Kuzey Marmara Otoyolu Projesi kapsamındaki bağlantı yolları ihalesinin dün ikinci kez ertelendiği açıklandı. Daha önce 6 Mart yapılacağı açıklanan ve sonradan 6 Mayıs'a ertelenen söz konusu ihale son gelen yeni erteleme ile iki ayrı tarihte yapılacak. İhalenin ertelenmesinin arka planında ise kur farkı yatıyor.
Dolar endeksli iki takvim!
6 Marttaki erteleme ile ilgili firmaların finansman ve maliyet çalışmalarının gerekçe gösterildiği Kuzey Marmara Otoyol Projesi'nde yetkililer dolara endeksli yeni takvim çıkarttı. Dışarıda dolar üzerinde büyük etki yapan FED'in Haziran toplantısı, içeride ise 7 Haziran seçimleri göz önünde bulundurularak ihaleler için 30 Haziran ve 7 Temmuz şeklinde iki ayrı takvim belirlendi.
İki kritik süreç
Söz konusu takvimlerin belirlenmesinde, 7 Haziran seçimlerinde AK Parti'nin tek başına yeniden iktidara gelmesi ile piyasaların üzerinden kalkacak olan belirsizlik havası ve FED'in Haziran toplantısında Eylül yada 2016 başını işaret edeceği faiz kararı hesaplanırken olası böyle bir atmosferde ise dolar kurunda ciddi anlamda geri çekilme yaşanacağı da öngörüldü.
10 ayda 1 milyar 700 milyonluk kur farkı
Dolar kurunun tek mağduru tabiki de sadece Kuzey Marmara Otoyol projesi değil. Daha büyük mağduriyet Milli Piyango özelleştirmesinde yaşanıyor.
Geçtiğimiz yıl Milli Piyango Şans Oyunlarının 10 yıl süreyle işletme hakkı ihalesini kazanan Net Şans ile Hitay'ın kurduğu ortak girişim grubu kendilerine verilen süre zarfında dolarda yaşanan yükselişten ötürü imzaları atmadı. Ortak girişim grubu geçtiğimiz yıl Temmuz ayında 2 milyar 755 milyon dolarlık teklif ile ihaleyi kazanmıştı.
Söz konusu tarihte dolar kuru 2,12 iken şimdi ise 2,73'e kadar çıkmış durumda. Arada oluşan 61 kuruşluk farkın ihaleyi kazanan firmaya maliyeti ise yaklaşık 1 milyar 700 milyon TL. (Kenan Biter / Haber7)
Koç'u Kalamış'tan Etti
Geçtiğimiz Mart ayında Kalamış Yat Lİmanı ihalesinden vazgeçtiğini KAP'a bildiren KOÇ Grubu'nun herkesi şaşırtan bu süpriz kararının gerekçesinin plan değişikliği olduğu öne sürülse de kararın perde arkasında da 300 milyon TL'lik kur farkının çok ciddi etkisi bulunuyor. KOÇ Grubu'nun 1.4 milyara aldığı ihale dolarda yaşanan yükselişten kaynaklı 13 ayda 1.7 milyara çıkmıştı. Bu da yapılan hesaplamalara göre yeni bir Marina parasına denk geliyordu.
30 milyar dolarlık 3 dev proje
Dolar kurunun etkilemesi beklenen dev projeler ise ihaleye çıkacakları günü iple çekiyor. Tamamı Yap-İşlet-Devret modeli ile yapılacak olan ve önümüzdeki aylarda ihalelere çıkartılması beklenen 3 dev projenin toplam bedeli ise 30 milyar dolara yaklaşıyor.
12 milyar TL. lik fark!
Dolarda 14 Ocak'tan bu yana yaşanan yükseliş baz alındığında oluşan 45 kuruşluk kur farkı söz konusu projelerin maliyetini 12.5 milyar TL birden arttırıyor.
Kanal İstanbul Projesi: Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 2011 yılında ''Çılgın Proje'' diye açıkladığı 2 şehir ve 6 köprünün yer aldığı mega projenin ihalesinin önümüzdeki aylarda yapılması ve temelinin bu yıl içerisinde atılması planlanıyor. Tamamı Yap-İşlet-Devret modeli ile yapılacak projenin maliyeti ise 20 milyar dolar. Dolarda yaşanan artış sonrası oluşan kur farkı ise 9 milyar TL.
Çanakkale Boğaz Köprüsü: Dünyanın en uzun asma köprüsü olarak da adlandırılan Çanakkale Boğaz Köprüsü'nün bağlantı yollarıyla birlikte toplam uzunluğu 13.7 kilometreyi bulacak. Köprü üç gidiş üç geliş olmak üzere 6 şeritli olacak. İçinde Çanakkale Köprüsü'nün de yer alacağı 433 km.'lik Tekirdağ-Çanakkale-Balıkesir Otoyolu'nun maliyetinin 4.5-5 milyar dolar arasında olması bekleniyor. Dolarda yaşanan artış sonrası oluşan kur farkı ise 2 milyar TL.
Büyük İstanbul Tüneli: Geçtiğimiz aylarda dev bir tanıtım ile açıklanan ve İstanbul Boğazı'na yapılması planlanan tünel projesi iki karayolu bir metro yolu olmak üzere 3 kat şeklinde planlandı. Boğazın altından geçen 6,5 kilometrelik tünelin 3,5 milyar dolara mal olması bekleniyor. Kamu kaynakları kullanılmadan Yap-İşlet-Devret modeli ile yapılacak olan projenin ihalesi Mayıs ayında yapılacak. Dolarda yaşanan artış sonrası oluşan kur farkı ise 1.5 milyar TL.
Haber7
