18-22 Mayıs Haftasında Neler Oldu?
Bu hafta piyasaların odağında Merkez Bankası’nın faiz kararı vardı. TCMB, mayıs ayı toplantısında politika faizini 50 baz puan düşürerek %8,25’e çekti. Gıda fiyatlarındaki dönemsel ve salgına bağlı etkiler nedeniyle tüketici enflasyonunun kısa vadede bir miktar yüksek seyredebileceğinin belirtildiği toplantıda, yılın ikinci yarısında talep yönlü dezenflasyonist etkilerin daha belirgin hale geleceğinin altı çizildi. Ayrıca ihracat ve turizm gelirlerinde salgın hastalığa bağlı olarak gözlenen düşüşe karşın, emtia fiyatları ve ithalatın sınırlayıcı etkisiyle cari işlemler dengesinin yıl genelinde ılımlı bir seyir izleyeceğinin öngörüldüğü vurgulandı. Bugün açıklanan verilere göre reel sektör güven endeksi mayısta toparlanarak 76,9 seviyesine yükseldi. Salgının etkilerinin hissedildiği nisanda ise 2009 yılından bu yana en düşük seviye olan 66,8’e gerilemişti. Mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi hizmet sektöründe %10,8 artışla 51,1, perakende ticaret sektöründe %5,0 yükselişle 79,0 ve inşaat sektöründe %31,1 artışla 58,5 oldu. Hafta genelinde olumlu bir seyir izleyen BİST100 Endeksi, %3,26 primle 103.024 seviyesinden haftayı tamamladı. Geçtiğimiz haftalarda 7,27 ile zirvesini görmesinin ardından gelen swap anlaşması haberleriyle aşama aşama düşüşünü sürdüren Dolar/TL bu hafta 6,75’e kadar geriledi. Euro/TL ise hafta genelinde 7,38-7,52 bandında işlem gördü. Hafta başı dolardaki değer kaybı ile Pazartesi günü 1.765,34 dolar ile Ekim 2012’den bu yana en yüksek seviyesini gören ons altın, dolar endeksindeki değer kazancıyla birlikte bir miktar geriledi. Bulunduğumuz haftada altının onsu 1.717 dolar seviyesine, altının gramı ise 375,52 seviyesine kadar gevşedi. Tedbirlerin gevşetilmesi ile ekonomilerin kısmi olarak yeniden açılıyor olması, OPEC’in devreye giren üretim kısıntıları ve talepte toparlanmaya ilişkin alınan işaretlerin etkisiyle petrol piyasasında toparlanma ve denge bulma çabası hafta genelinde etkili oldu. Brent tipi petrol bu hafta 36,98 dolar seviyesine kadar yükseldi. Türkiye’nin dolar bazlı 5 yıl vadeli CDS oranı haftaya 616 seviyesinden başlayarak hafta sonuna doğru 539,73 seviyesine kadar geriledi. TCMB tarafından periyodik olarak açıklanan yurt dışı yerleşik yatırımcı menkul kıymet istatistiklerine göre 8-15 Mayıs haftasında yurt dışı yerleşik yatırımcılar reel olarak (fiyat ve kur etkisinden arındırılmış) 404,9 milyon dolar hisse senedi ve 389,9 milyon dolar repo dahil Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) satışı gerçekleştirdi. Yine TCMB tarafından haftalık olarak yayınlanan verilere göre 15 Mayıs ile biten haftada yurt içinde yerleşiklerin döviz mevduatı 1,4 milyar dolar arttı.
Haftanın ilk işlem gününe %1,13 artıda 100.897 puandan başlayan ve küresel piyasalardaki iyimser havanın etkisiyle BİST100 Endeksi %2,22 kazançla 101.983 puandan günü tamamladı. Türkiye 2 yıllık tahvil faizi %9,34, 10 yıllık tahvil faizi %13,08, ABD 10 yıllık tahvil faizi %0,644’ten haftaya başlangıç yaptı. Dolar/TL haftayı 6,90, Euro/TL 7,46 seviyelerinden açtı.
Salı günü açıklanan verilere göre, Fitch Halk Bankası’nın notunu ‘B+’ dan ‘B’ye indirirken, Garanti BBVA, Ziraat Bankası ve Vakıfbank’ın not görünümünü ‘durağan’dan ‘negatif’e indirdi.
İngiltere’de işsizlik oranı, bu yılın ilk çeyreğinde bir önceki yılın son çeyreğine göre 0,1 puanlık artışla %3,9’a yükseldi. Ülkede toplam işsiz sayısı yılın ilk çeyreğinde 50 bin kişi artarak 1 milyon 350 bine ulaştı.
Almanya’da yatırımcıların gelecek altı aya ilişkin beklentilerini ölçen ZEW anketine göre, Covid-19 salgınında en kötüsünün geride kaldığına ilişkin iyimserliğin etkisiyle yatırımcıların güveninin artışıyla endeks 51,0 seviyesine yükseldi.
ABD’de konut başlangıçları nisanda bir önceki aya kıyasla beklentilerin üzerinde düşüş kaydederek %30,2 azalışla 891 bine geriledi. Şubat 2015’ten bu yana kaydedilen en düşük seviye oldu. Bir önceki ay ise 1 milyon 276 bin seviyesinde yer alıyordu.
Çarşamba günü, TCMB ile Katar Merkez Bankası arasında 17 Ağustos 2018 tarihinde imzalanan 5 milyar dolarlık swap anlaşması 15 milyar dolar olarak güncellendi. TCMB tarafından yapılan açıklamada, para takası anlaşmasının temel hedefinin yerel para birimleriyle gerçekleştirilen ticareti kolaylaştırmak ve iki ülkenin finansal istikrarını desteklemek olduğu belirtildi.
BDDK, iki yabancı saklama kuruluşu olan Euroclear Bank ve Clearstream Banking’i, 5 Mayıs’ta uygulanmaya başlanan TL işlem sınırlamasından muaf tuttuğunu açıkladı.
Tüketici güven endeksi, mayıs ayında bir önceki aya göre %8,5’lik artışla 59,5’e yükseldi. Nisan ayında ise endeks 54,9 seviyesindeydi. Hanenin maddi durum beklentisi endeksi 79,2, genel ekonomik durum beklentisi endeksi 81,8, işsiz sayısı beklentisi 55,3, tasarruf etme ihtimali endeksi 21,7 oldu.
Konut fiyat endeksi mart ayında bir önceki aya göre %1,37 oranında artarken, bir önceki yılın aynı ayına göre nominal olarak %15,01 reel olarak %2,82 oranında artış gösterdi.
İngiltere’de tüketici fiyat endeksi, nisanda aylık %0,2, yıllık ise %0,8 arttı. Perakende fiyat endeksi ise, aylık değişmeyerek %0,2 seviyesinde yer alırken, yıllık %1,5 artış gösterdi.
Fed’in 28-29 Nisan’da düzenlenen toplantısının tutanakları yayımlandı. Tutanaklarda Covid-19 salgınının etkilerinin kısa vadede ekonomik faaliyet, istihdam ve enflasyon üzerindeki baskı oluşturmaya devam edeceği, orta vadede ise ekonomik görünüm için kayda değer riskler oluşturacağı belirtilerek, ekonomik gerilemenin devam etmesi halinde daha büyük bir mali desteğin gerekebileceğinin altı çizildi. Ayrıca uzun vadeli %2 enflasyon hedefine ulaşılmasının daha da gecikeceği ancak para politikası duruşunun uzun vadede bu hedefe ulaşmaya yardımcı olacağı belirtildi. Ekonomi toparlanma yoluna girene kadar faizde bir değişiklik beklenmediği de vurgulandı.
Perşembe günü, TCMB mayıs ayı toplantısında politika faizini 50 baz puan düşürerek %8,25’e çekti. Gıda fiyatlarındaki dönemsel ve salgına bağlı etkiler nedeniyle tüketici enflasyonunun kısa vadede bir miktar yüksek seyredebileceğinin belirtildiği toplantıda, ancak yılın ikinci yarısında talep yönlü dezenflasyonist etkilerin daha belirgin hale geleceğinin altı çizildi. Ayrıca ihracat ve turizm gelirlerinde salgın hastalığa bağlı olarak gözlenen düşüşe karşın, emtia fiyatları ve ithalatın sınırlayıcı etkisiyle cari işlemler dengesinin yıl genelinde ılımlı bir seyir izleyeceğinin öngörüldüğü vurgulandı.
BDDK, Perşembe gününden itibaren gerçek ve tüzel kişilerin günlük 100 gram ve üzerinde altın alım işlemlerinde, altının ilgilinin hesabına aktarılmasının ve/veya kullanıma açılmasının bir iş günü valörlü olarak gerçekleştirilmesine karar verildiğini duyurdu.
Perşembe günü PMI verisi açısından yoğun bir gün oldu. Mayıs ayında imalat sektörü PMI endeksi, Almanya’ 36,8, Euro Bölgesi’nde 39,5 ve İngiltere’de 40,6, ABD’de 39,8 oldu.
ABD’de işsizlik maaşı başvuruları, beklentilere paralel 2,44 milyon oldu. Böylece salgının etkisinin görülmeye başlandığı son 9 haftada toplam başvurular 39 milyon kişiye ulaştı. ABD’de 2.el konut satışları, nisanda salgının genel anlamda ekonomiyi vurması ve talebin azalmasıyla %17,8 düşüşle 4,33 milyon oldu.
TCMB tarafından periyodik olarak açıklanan yurt dışı yerleşik yatırımcı menkul kıymet istatistiklerine göre 8-15 Mayıs haftasında yurt dışı yerleşik yatırımcılar reel olarak (fiyat ve kur etkisinden arındırılmış) 404,9 milyon dolar hisse senedi ve 389,9 milyon dolar repo dahil Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) satışı gerçekleştirdi. 2019 Mart ayından bu yana en sert hisse senedi satışı bahsi geçen haftada gerçekleşti. BİST100 Endeksi 8-15 Mayıs tarihleri arasında %1,97 değer kazanmış olup 2 yıllık gösterge tahvil faizi ise 168 baz puan arttı.
Yine TCMB tarafından haftalık olarak yayınlanan verilere göre 15 Mayıs ile biten haftada yurt içinde yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduatı 702 milyon dolar artarak 118.305 milyon dolara ve tüzel kişilerin döviz mevduatı 747 milyon dolar artarak 77.423 milyon dolara yükseldi. Böylece yurt içi yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin toplam döviz mevduatı 1.449 milyon dolar artarak 195.727 milyon dolar olarak gerçekleşti. 8 Mayıs kapanışında 7,2209 olan TCMB dolar alış kuru 15 Mayıs tarihinde 6,9543 seviyesine geriledi. Böylelikle yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatında dolar bazlı yaşanan artışa rağmen TL karşılığı Dolar/TL’de görülen %3,7’lik değer kaybının etkisiyle 41,7 milyar TL azalarak 1.361,1 milyar TL’ye geriledi.
Bugün açıklanan verilere göre, nisanda salgının etkisiyle 66,8 ile 2009 yılından bu yana en düşük seviyeye gerileyen reel sektör güveni mayısta toparlanarak 76,9’a yükseldi. Mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi mayıs ayında bir önceki aya göre; hizmet sektöründe %10,8 artışla 51,1, perakende ticaret sektöründe %5,0 yükselişle 79,0 ve inşaat sektöründe %31,1 artışla 58,5 oldu. İmalat sanayi kapasite kullanım oranı ise mayısta bir önceki aya göre 1 puanlık artışla %62,8 seviyesine yükseldi.
Covid-19 salgını etkisinin en güçlü hissedildiği ay olan nisanda Türkiye’yi ziyaret eden yabancı sayısında geçen yılın aynı ayına göre %99,26 düşüş yaşanarak 24 bin 238 oldu. Türkiye’ye en çok ziyaretçi gönderen ülkeler sıralamasında, 2020 Nisan ayında, 6.240 kişi ile Almanya birinci sırada yer aldı.
Haftanın son işlem gününe %0,19 ekside 102.454 seviyesinden başlamasının ardından yükselişe geçerek 103.300 puanın üzerini test eden BİST100 Endeksi, %0,37 kazançla 103.024 puandan günü tamamladı. Küresel piyasalarda karışık bir seyir izleniyor. Türkiye’nin 2 yıllık gösterge tahvil faizi %9,07, 10 yıllık tahvil faizi %12,48 ve ABD 10 yıllık tahvil faizi %0,659 seviyesinden işlem görüyor. Dolar endeksi 99,78 seviyesine yükselirken Euro/Dolar paritesi 1,08’li seviyelerde bulunuyor.
Uzun Vadede Neler Bekleniyor?
8,22x olan BİST100 cari F/K çarpanı 9,5x olan 5 yıllık ortalamasına göre %13,7 iskontolu. Türkiye özelinde 2018 ve 2019 yılında artan piyasa volatilitesinin azalmasıyla Borsa İstanbul son dönemde önemli bir ralli yaparak rekor tazelemesine rağmen koronavirüs ve petrol fiyatlarındaki hareketler nedeniyle uluslararası endekslere paralel şekilde 2017 yılından beri en düşük seviyelerini gördü. Mevcut çarpanda iskonto olmasına rağmen önümüzdeki dönem için belirsizliklerin artıyor olması BİST için aşağı yönlü riskleri artırabilir.
2019’da tamamı ikinci yarıda olmak üzere toplam 1.200 baz puan indirime giderek politika faizini %12,00 seviyesine indiren TCMB, 16 Ocak’ta yapılan 2020 yılının ilk toplantısında 75 ve 19 Şubat’taki toplantısında ise 50 baz puanlık indirime gitti. Korona virüs salgını nedeniyle 17 Mart’ta, planlı toplantısından 2 gün önce, olağanüstü toplanarak 100 baz puan indirime giden TCMB, 22 Nisan toplantısında ise 100 baz puan daha indirim yaparak haftalık repo faizini %8,75’e çekti.
Nisan ayında %0,85 artan TÜFE’nin TCMB beklenti anketine göre; Mayıs ayında %0,76, 2020 yılı sonunda %9,38 ve 12 ay sonrasında %9,20 artması beklenmektedir. Yine aynı ankette Dolar/TL’nin 2020 sonunda 7,02, 12 ay sonrasında ise 7,22 olması öngörülmektedir. Cari dengenin 2020 sonunda 7,2 milyar dolar, 2021 yılında ise 16,8 milyar dolar açık vermesi beklenmektedir. GSYH büyümesinin 2020 ve 2021’de sırasıyla –%1,3 ve %4,6 olacağı öngörülmektedir. TCMB haftalık repo faizinin cari ay sonunda %8,39’a, 3 ay sonrasında %8,11’e, 6 ay sonrasında %7,97’ye ve 12 ay sonrasında ise %7,86’ya gerilemesi beklenmektedir. Hali hazırda %12,35 olan 10 yıllık tahvil faizlerinin 12 ay sonrasında %11,16 seviyesinde dengeleneceği beklenmektedir.
Kaynak: Bizim Menkul Değerler (BMD)
