REIDIN, Sosyo-Ekonomik Derecelendirme (SED) ile Adana, Ankara, Antalya, Bursa, İstanbul, İzmir ve Kocaeli illerine ait 71 ilçe ve bunlara bağlı 481 mahalleyi refah, yaşanabilirlik ve kültürel düzey açısından değerlendirdi
Hazırlanan çalışmada, ilçe ve mahalle düzeyindeki bölgelerin göreli sosyo-ekonomik derecelerinin ve sıralamalarının belirlenmesi amaçlanmaktadır. REIDIN SED değerleri, önceden belirlenen 9 farklı sınıfa göre birbirlerine benzerlik bakımından kümelenmiştir. Belirlenen 9 sınıf; A+, A, A-, B+ , B, B-, C+, C, C- şeklinde olup, ilçe ve mahallelerin sosyo-ekonomik açıdan birbirlerine göre üstünlüklerini göstermektedir. Buna göre;
Refah Düzeyi için Satış Fiyatları ve Kira Değerleri: Bölgelerdeki refah düzeyinin belirlenmesi SED çalışmasının en önemli girdilerinden birisidir. İlçe ve mahalle düzeyindeki konutların ilgili dönemdeki ortalama metrekare satış fiyatları ile kira değerleri refah düzeyinin ölçümlenmesinde kullanılmıştır.
Yaşanabilirlik Düzeyi için Nüfus ve Konut Yoğunluğu: TÜİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verileri kullanılarak ilçe ve mahalle düzeyindeki nüfus ve konut yoğunluğu analiz kapsamına dahil edilmiştir.
Kültürel Düzey için Eğitim Süresi ve Eğitim Seviyesi: TÜİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verilerinden faydalanarak ilçe ve mahalle düzeyinde ortalama eğitim süresi ve eğitim seviyesi ilgili bölgenin kültürel düzeyinin belirlenmesinde analiz kapsamına önemli bir girdi olarak eklenmiştir.
İlçe Değerlendirmesi:
2013 yılının son 6 ayına ilişkin verileri ortaya koyan REIDIN SED raporuna göre, Türkiye'nin refah, yaşanabilirlik ve kültürel düzey bakımından en yüksek dereceye sahip A+ ilçeleri Ankara, İstanbul ve İzmir şehirlerinde yer almaktadır. Diğer taraftan, Adana, Bursa ve Kocaeli ilçelerinin derecelerinde yılın ilk yarısına göre bir yükselişin olduğu görülürken ; Antalya ilçeleri genelinde dönemler arası değişim nispeten daha az yaşanmıştır.
2013 yılının ilk beş A+ ilçeleri:
2013 yılını A+ derecesi ile geçiren ilçelere baktığımızda, sırasını ve derecesini koruyan Beşiktaş'ın yanında Adalar ve Sarıyer yıl içerisinde yükselerek yerini alan ilçeler olarak öne çıkmaktadır. Kadıköy ve Bakırköy ilçeleri A+ derecesini koruyan fakat puan olarak 2013 yılını kayıpla kapatan ilçeler olarak göze çarpmaktadır.
2013 yılı ilk yarısına göre sıralamasında gelişim yaşayan bazı ilçeler:
İzmir'in Karşıyaka ve Narlıdere ilçeleri bir önceki döneme göre gelişim göstererek A+ derecesine sahip olan ilçeler olarak dikkat çekmektedir. İstanbul Eyüp, Maltepe, Zeytinburnu ve Antalya Konyaaltı gelişim göstererek bir üst dereceye ulaşan ilçelere örnek olarak gösterilebilir. Sosyo-ekonomik derecelendirmede esas alınan yüksek öğretim oranı ve konut yoğunluğu değişkenleri için ilçelerdeki duruma bakıldığında REIDIN SED sıralamasında birinci sırada yer alan Beşiktaş, %34 ile yüksek öğretim oranının en yüksek olduğu ilçe konumundadır. Kapsanan 71 ilçe arasında 68nci sırada bulunan Sultangazi ile 69ncu ve 71nci sırada yer alan Arnavutköy ile Sultanbeyli, %3 ile yüksek öğretim oranının en düşük olduğu ilçelerdir.
343.696 daire sayısı ile konut yoğunluğunun en yüksek olduğu ilçe konumundaki Ankara'nın Çankaya ilçesi REIDIN SED sıralamasında 7nci sırada olup, 8.364 daire sayısı ile konut yoğunluğu en düşük olduğu İstanbul'un Şile ilçesi ise 19ncu sırada yer almaktadır.
Mahalle Değerlendirmesi:
2013 yılının ilk 5 A+ mahalleleri:
Sıralamanın değişmez isimlerinden Bebek, Etiler, Levent, Caddebostan, Arnavutköy, Gümüşsuyu, Fenerbahçe, Teşvikiye gibi mahalleler A+ derecesinde yerlerini korurken; İstanbul dışında A+ derecesinde mahallesi bulunan şehir mevcut değildir. Bunun yanında, gelişim göstererek bir üst dereceye tırmanan ve dönemsel olarak tutarlı şekilde değer kazanan bölgelerden olan Maslak bir önceki döneme göre sıralamada 19, Fikirtepe ise 20 sıra yükselmiştir:
Sosyo-ekonomik derecelendirmede esas alınan yüksek öğretim oranı ve konut yoğunluğu değişkenleri için mahallelerde durum incelendiğinde;
Kapsanan 481 mahalle arasında %50 ile yüksek öğretim oranının en yüksek olduğu mahalle 37nci sırada bulunan İzmir/Karşıyaka/Mavişehir iken, %2 ile yüksek öğretim oranının en düşük olduğu mahalle 481nci sırada bulunan İstanbul/Esenyurt/Pınar mahallesidir. 37.637 daire sayısı ile konut yoğunluğu en yüksek olan İstanbul/Küçükçekmece/Atakent mahallesi sıralamada 49ncu, 324 daire sayısı ile konut yoğunluğu en düşük olan İzmir/Konak/Namık Kemal mahallesi ise 445nci sırada yer almaktadır.
Konu ile ilgili görüşlerini belirten REIDIN Veri Uzmanı Burcu Köksal, "Çalışma kapsamında alınan sonuçlara bakıldığında, oturmuş bir düzene sahip olan mahallelerin derecelendirmelerinde aşırı değişkenliklerin görülmediğini ancak yıldızı parlayan bölgelerin, çeşitli gelişim ve değişimlerle nitelikli gayrimenkul ve demografinin bölgeye kazandırılması neticesinde yüksek derecelere doğru kaydığını söyleyebiliriz. Dünya genelinde özellikle ulaşılabilir veriler doğrultusunda, il bazında yapılan ve bölgenin karakteristiğini ortaya koyan çalışmalara rastlamak mümkün. REIDIN olarak bu çalışmaları Türkiye'nin mahalleleri seviyesinde yapabiliyor olmak, bölgelerin birbirlerine görece üstünlüklerini ve derecelerini ölçümlüyor olmak şeffaflık ve ulaşılabilir veri anlamında sağladığımız büyük bir hizmet. Bu hizmetten başta gayrimenkul geliştiricileri, yatırımcı ve danışmanları olmak üzere telekom, perakende ve hızlı tüketim şirketlerinin faydalandığını görüyoruz. Yakın dönemde Türkiye genelindeki bütün mahallelerin çalışmaya dahil edileceğini belirten Köksal, bu sayede İstanbul mahallelerinin kendi içinde karşılaştırmasını yapabileceğimiz gibi Gaziantep, Samsun, Kayseri gibi bütün ülke illerinin mahallelerinin de görece üstünlüklerini ölçümleyebileceğiz" şeklinde konuştu.
