Miami’de FBI ajanları tarafından yakalanan Reza Zarrab’ın (Rıza Sarraf) kefalet başvurusu mahkeme tarafından reddedildi. Savcılık, Zarrab’ın banka sahtekârlığı ve karapara aklamayla ilişkili tüm malvarlığına el konulmasını isterken, iddianamedeki en çarpıcı delil ise Zarrab’ın İran Merkez Bankası Başkanı’na hitaben kendi adına hazırlattığı Zarrab Ailesi’nin yaptırımlara karşı ‘Ekonomik Cihat’a hazır olduğunu belirten mektup.
Hafta sonu Miami’ye geldiği sırada havalimanında FBI ajanları tarafından yakalanan ve pazartesi günü de Miami’de çıkarıldığı federal mahkeme tarafından tutuklanan Reza Zarrab (Rıza Sarraf) için hazırlanan iddianamede, savcılık Zarrab’ın banka sahtekarlığı ve karapara aklama suçlamalarıyla ilişkili tüm malvarlığına el konulmasını istedi.
ABD’yi dolandırmak, ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarına yasal zemin oluşturan Uluslararası Acil Ekonomik Güçler Yasası’nı ihlal etmek, banka sahtekârlığı ve karapara aklama suçlarından 75 yıl hapisle yargılanması istenen Zarrab’ın kefalet başvurusu ise beş dakika süren ilk duruşmada Yargıç John O’Sullivan tarafından reddedildi. Sonraki duruşma tarihi 4 Nisan’a kadar Zarrab’ın federal hapishanede kalacağı açıklandı.
YAPTIRIM TARİHİ
New York Güney Bölge Savcısı Preet Bharara, tarafından hazırlanan 21 sayfalık iddianamede önce İran’a uygulanan ABD yaptırımlarıyla ilgili geniş bir arka plan bilgisi veriyor. Yaptırımların ne zaman ve neden hayata geçirildiği konusunda 1979 İran Devrimi’ne uzanan üç sayfalık tarihsel bir perspektifin ardından ise Zarrab ve diğer iki zanlı hakkında kişisel detaylar aktarılıyor. Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde İran yaptırımlarını ihlal etmek için kendine bir şirketler ağı kurduğu belirtilen Reza Zarrab dışında, Zarrab’ın sahibi olduğu Royal Holding’de Zarrab için çalışan İranlı Kamelya Cemşidi (29) ve Zarrab’ın finansal işlemler yürütmek için kullandığı, İran Devleti’nin kontrolündeki Mellat Exchange’de üst düzey yönetici olan yine İranlı Hüseyin Necafzade’nin (65) ne tür suçlara karıştıkları sıralanıyor. Sonra da halen aranmakta olan Cemşidi ile Necafzade’nin ABD yasalarını ihlal eden para transferlerindeki rolleri aktarılıyor.
CİHADA HAZIRIZ
Zarrab hakkında hazırlanan iddianamenin en çarpıcı bölümlerinden biri 3 Aralık 2011’de Reza Zarrab ve Hüseyin Necafzade’nin e-posta hesaplarında tespit edilen, Zarrab adına İran Merkez Bankası Başkanı’na yazılmış Farsça bir mektup. Zarrab’ın imzalaması için yazılan mektupta şöyle deniliyor: “Ruhani Lider (Ayetullah Ali Hamaney) ve (İran) Merkez Bankası’nın saygıdeğer yetkilileri ve çalışanlarının yaptırımlara karşı oynadıkları rol, yaptırımları akıllı bir biçimde etkisiz kılıyor, hatta özel yöntemler kullarak bu yaptırımları fırsatlara dönüştürüyor. Eğilimin yaptırımları yoğunlaştırmak ve artırmak yönünde olduğu bir sır değil ve İran İslam Devrimi’nin bilge lideri bu yılı ekonomik cihad ilan ettiğinden Türkiye, Birleşik Arap Emirlikleri, Rusya ve Azerbaycan’da şubeler açarak dış ticarette yarım asırlık bir deneyim edinen Zarrab Ailesi, yaptırım karşıtı parasal ve dış ticaret politikaları uygulamak için her türlü işbirliğine girme isteğimizi bildirmenin bizim milli ve ahlaki görevimiz olduğunu düşünüyor.”
New York’a nakledilecek
New York Güney Bölge Savcısı Bharara tarafından hazırlandığından Zarrab’ın yargılanmasının da New York’ta olması bekleniyor. Bharara, dün attığı bir Tweet mesajında “Reza Zarrab Manhattan’da (New York) bir mahkeme salonunda Amerikan adaletiyle yüzleşecek” diyerek bu konudaki beklentisini dile getirdi. Ancak konuyla ilgili Hürriyet’e bilgi veren Amerikalı bir yargı yetkili, Zarrab Miami’den New York’a transfer edilse bile işlemlerinin zaman alacağını söyledi. Yetkili, iki hafta sonra Miami’de tekrar mahkeme karşısına çıkarılacak Zarrab’ın akıbetinin o gün belli olacağını belirtti . Yargıç O’Sullivan’ın 4 Nisan’da hem Zarrab’ın 16-2352 numaralı dosyasının New York’a nakledilip nakledilmeyeceğine hem de kefaletle serbest bırakılıp tutuksuz yargılanıp yargılanmayacağına karar vereceğini aktardı.
ABD’de avukat ordusu tuttu
Zarrab’ı pazartesi günü mahkeme karşısında dünyanın en ünlü avukatlık bürolarından Baker&McKenzie’nin Miami ofisindeki ortağı Lee Stapleton savundu. Ancak mahkeme tutanağında Stapleton’ın geçici avukat olduğu belirtilerek 4 Nisan’daki duruşmada Zarrab’ın asıl avukatının da belirlenmesi istedi. Florida’nın sayılı avukatlarından Stapleton, Zarrab’ın neden ABD’ye geldiği yönündeki sorumuza cevap vermedi. Dosyayla ilgili açıklama yapma yetkisi bulunan FBI ajanı Michael Leverock da, Zarrab’ın yakalanmasıyla ilgili sorulara yanıt vermedi. Aynı şekilde Zarrab Türk vatandaşı olduğundan Zarrab’ın tutukluluğu sırasında konsolosluk hizmeti vermesi beklenen Miami’deki Türk Başkonsosluğu, herhangi bir açıklama yapmadı. Kaynaklar, bu tür durumlarda konsolosluğun tutuklu kişinin talebi sonrası devreye girebileceğini belirtirken, Zarrab’ın böyle bir talepte bulunup bulunmadığına açıklık getirilmedi.
Tüfenkci: Türkiyeile bir ilişkisi yok
GÜMRÜK ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, ABD’nin Zarrab’ın tutuklanmasına neden olan soruşturma sürecinde kendilerinden bilgi veya belge istemediklerini söyledi. Tüfenkci, “Soruşturmaya bakarsanız, ambargonun delinmesi ve ABD yasalarına aykırı davranılması gerekçe gösteriliyor. Bizim İran ambargosunu tanımadığımız biliniyor. Bu açıdan bakıldığında Türkiye ile ilişki kurmaları mümkün değildir. Halkbank’ın ise Zarrab olayıyla ilişkilendirmeye çalışılması, kasıtlı ve siyasi bir tavır olur. ABD yasaları açısından suç araştırılıyorsa, bu Zarrab’ın şirket ortakları açısından sonuç doğurur.”
Zarrab’ın suçlarda kullandığı şirketler
* ABD Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıklar Kontrol Bürosu OFAC’ın, İran ekonomik yaptırımları ve Kitle İmha Silahlarını Önleme Yaptırım Düzenlemeleri kapsamında geçmişte karalisteye aldığı (artık karalistede değil) Bank Mellat.
*Bank Mellat’ın sahip olduğu, İran merkezli para transferi şirketi Mellat Exchange.
*OFAC tarafından geçmişte İran Rejimi’nin elit askeri gücü İslami Devrim Muhafızları Ordusu’yla bağlantılı olduğu tespit edilen (artık bağlantılı görülmüyor) İran Ulusal Petrol Şirketi (NIOC).
* NIOC adına işlem yürüten, İngiltere’de kurulu Naftiran Intertrade Company Ltd. (NICO).
* NIOC adına işlem yürüten, İsviçre’de kurulu Naftiran Intertrade Company Sarl (NICO Sarl).
* NIOC adına işlem yürüten, Hong Kong’ta kurulu Hong Kong Intertrade Company (HKICO).
* İran inşaat ve enerji şirketi MAPNA Group.
*Türkiye’de bir holding kuruluşu olan Royal Holding A.Ş.
*Türkiye’de bir döviz bürosu olarak faaliyet gösteren Durak Döviz Exchange.
*Döviz bürosu olarak faaliyet gösteren Al Nafees Exchange.
*Döviz Bürosu olarak faaliyet gösteren Royal Emerald Investments.
*Türkiye’de kurulu Asi Kıymetli Madenler Turizm.
*Türkiye’de kurulu ECB Kuyumculuk İç ve Dış Sanayi Ticaret Limited Şirketi* Güneş General Trading LLC.
Türkiye’deki şirketleri ya tasfiye ya adı değişti
Reza Zarrab’ın, ABD’de tutuklanmasına yönelik iddianamede yer alan şirketlerde ünvan değişiklikleri, ortaklıktan ayrılma ve tasfiye süreçleri yaşandı. Bütün şirketleri çatısı altında toplayan Royal Holding’ın ünvanı geçtiğimiz ay değişti. Bir süredir ortak olduğu şirketlerin ünvanlarını “Roysar” olarak değiştiren Zarrab, son olarak 26 Şubat 2016 tarihinde Royal Holding’in ünvanını Roysar Holding olarak değiştirdi. 17-25 Aralık soruşturması kapsamında da ismi sıkça duyulan Durak Döviz’de Zarrab, 2007-2009 yılları arasında yönetim kurulu başkanlığı yapmıştı. 2014 yılında şirketin ünvanı Hayyam Döviz oldu. Yönetiminde hala Emin Hayyam bulunuyor. İddianamede geçen Asi Kuyumculuk 6 Ocak 2016’da tasfiye oldu. Ortakları Murat Happani ve Faruk Happani. ECB Kuyumculuk ise 2012’de kuruldu, 2013 yılında tasfiye sürecini girdi. Tasfiye 2015 yılında tamamlandı.
Neşe Karanfil/ Hürriyet.com.tr
