İcralık gayrimenkullerin değerinin altında satılmasının ciddi sorun oluşturduğunu belirten Gayrimenkul Borsası A.Ş. (GABORAS) CEO’su İshak Kurtuluş Altun, “Bu gayrimenkuller mezatlarda değil serbest borsada, GABORAS’ta, işlem görmeli” diyerek bu vesileyle değerinde satılabileceğini ve borçlunun yükünün bir nebze hafifletilebileceğini söyledi.
Bankaların elindeki gayrimenkul sayısının her geçen gün arttığına dikkat çeken Altun, bu gayrimenkullerin genelde değerinin altında satıldığını dile getirdi.
Bankalarca satışa çıkarılan icralık gayrimenkul sayısının 20 bini aştığının tahmin edildiğini kaydeden Altun, 25 bankanın sadece kendi internet sitelerinden satışa çıkardığı gayrimenkul sayısının 11 bin 913 olduğunu, diğer internet siteleriyle birlikte sayının 25 bin adede dayandığını açıkladı.
Geçen yıl sayısı 30 milyonu aşan genel icra takip dosyalarının 2020’de 40 milyona varabileceğinden korkulduğunu aktaran Altun, bu dosyaların etkilediği teminat varlıklarının sayı ve değer bakımından tam olarak bilinemediğini ifade etti.
Altun, geri dönmeyen kredilerden etkilenen sektörlere bağlı teminatların büyüklüğünün esas konuyu teşkil ettiğini belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Çok küçük bir etki bile bu teminat varlığını değersizleştirebiliyor. Bankaların faiz ve masrafları yüksek tutması ve gayrimenkullerin değerinin altında satılması ciddi sorun oluşturuyor. Asıl borçla teminat değerleri arasındaki farkın giderek açılmasından şikayet ediliyor. Gayrimenkulün esas değerinin yüzde 50’sinden daha aşağı rakamlara satılamayacağı belirtiliyor ancak belirlenen değerlerin mevcut değerleme sisteminde gerçek değeri yakalayamadığı, aşağıda kaldığı biliniyor.”
“Borçlu ile banka, aralarında uzlaşabilmeli”
Düşük fiyat nedeniyle gayrimenkul satışından elde edilen gelirin kredilerin çok gerisinde kalabildiğini söyleyen Altun, bu durumun her iki taraf için de en istenmeyen şey olduğunu belirterek “Kadim kültürümüzün ‘ahlı maldan’ uzak durmayı öne çıkarması çok köklü, piyasa yapıcı bir özellik. Toplumumuzun bu tavrı sürdürmesi, değerlerin haraç mezat satışını baskılar ve aşırı değer kayıplarına engel olur.” diye konuştu.
Altun, bankaların, alacaklarını bazen çok düşük bedellerle varlık şirketlerine aktarabildiğini kaydederek, bu oranın yüzde 85’leri bulabildiğini vurguladı.
Bu işlemin doğrudan borçluya yapılamadığını aktaran Altun, “Bankalara borçlu lehine indirimli uzlaşılı tasfiye yetkisi verilmelidir. GABORAS uzlaşıda teknolojisiyle milyonlarca teminata yardımcı olabilecek düzeydedir.” ifadelerini kullandı.
“İcralık gayrimenkuller değerinde satılmalı”
GABORAS’ın, taraflar arasında olması gereken “yasallık ve helallik” uzlaşısında rol almaya ve her türlü teknolojik yardımı yapmaya hazır olduğunu belirten Kurtuluş Altun, şu açıklamalarda bulundu:
“Burada helalleşmek ve hakkaniyet esas olmalıdır. Teminatın değerinde işlem görmesi ve borç tasfiyesinde uzlaşılması halinde borçlar çok kısa zamanda ödenebilir. Bunun için gazete ilanları yerine teminatlar borsalaşma sistematiği içinde karşılıklı uzlaşıyla isimsiz işlem görebilmelidir. Nitekim bu yöntem pratikte uygulanabilmektedir.”
Altun, 11. Kalkınma Planı’nda icradaki işlemlerin değerinde işlem görmesinin esas alındığını, ancak henüz düzenlemenin yürürlüğe girmediğini söyledi ve sözlerini şöyle tamamladı:
“İcralık gayrimenkuller mezatlarda değil serbest borsada, GABORAS’ta, işlem görmelidir. Bu vesileyle değerinde satılarak borçlunun yükü bir nebze hafifletilmelidir. Bunun için önce ciddi oranda faiz ve masraf indirimine gidilmelidir. Bunca dosya kendi haline bırakılmamalı, tarafları helallik-yasallık çizgisinde uzlaştırmak esas olmalıdır.”
