2015 yılından itibaren Son 6 yıl (75 ayın) TÜIK verileri değerlendirildiğinde toplam 158.286 adetlik yabancıya gayrimenkul satışında %12.6’ lık toplam 20.063 adet ile İRAN pazarına yapılan gayrimenkul satışlarının önemli bir paya sahip olduğunu gözlemliyoruz.
2015 -2017 süreçlerinde %3’ lerden 2018 yılı ile %9’ lara ve 2019’ da %11.9’ lük pay ile 2.’ liğe yükselen İRANLI alımları, 2020 yılında IRAK’dan devir aldığı 1 liği “ gayrimenkul alımında ve Vatandaşlık müracaatında “ bu yılın performansı ile devam ettireceğe benziyor.
Eylül 2018’de Türk Vatandaşlığı Kanunu’ndaki değişiklik kapsamında, gayrimenkul satın alan yabancılara vatandaşlık hakkı tanınmasıyla İranlıların, sadece ev almak için değil; iş kurup ticaret yapmak için Türkiye’yi tercih ettiklerini gözlemliyoruz. 2019 yılında ülkemize gelen turist sayısında 2 milyon 100 bin turistle, da yaklaşık yüzde 5 paya sahip olan Iran’ ın ve İran sermayesinin Türkiye’deki payı artarak devam edecek mi ?
Trump hükümetinin İran’a yönelik ambargoları derinleştirmesiyle birlikte de Körfez ülkeleriyle ekonomik ve ticari ilişkileri zayıflayan İran’ ın, yasal ve yapısal düzenlemeler, coğrafi yakınlık gibi tetikleyici unsurların etkisiyle başlattığı Türkiye’ye yönelimini Joe Biden hükümeti olumlu veya olumsuz yönde etkileyebilecek mi ? Bunu zaman ve gelişmeler gösterecek.
Ama, Son dönemlerde İranlıların, yönü Türkiye?…
Ülkede, ambargolar sonrası uygulanan içe kapanma politikaları, ihracaat ve ithalat yasakları. Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Umman gibi körfez ülkelerinde bulunan Binlerce İranlı şirketin kapanması ve kapanan/çevre ülkelerde faaliyette bulunan şirketlerin yönünü Türkiye’ye çevirmesi, şirket trafiğinin insan trafiği üzerindeki etkisi Türkiye’ ye yönelime neden olmuşa benziyor.
TC pasaport vatandaşlığının kolaylıkları;
– Türk vatandaşlığının ticarette getirdiği avantajlar ve kolaylıklar,
– 114 ülkeye Türk pasaportunun vizesiz giriş hakkı,
– Türkiye’ yi paraları için güvenli liman olarak görmeleri ve Paralarının değerini ülkelerine kıyasla koruyabilme öngörüsü,
– Türkiye’de 2-3 ay gibi kısa bir süre vatandaşlık alımı,
– Ülkeler arasındaki sosyo kültürel yakınlık ve Avrupa’da yükselerek devam eden İslam karşıtlığı
Acarlar Şirketler Topluluğu Acar Blu ve Acar Vadi Projeleri Cuengine Global Satış Müdürü Sezcan Göntürk, Iranlı Potansiyel Müşteri Profillerini üç kategoride topluyor;
– Ülke dışında Likiditesi Hazır Olanlar; Türkiye veya farklı ülkelerde parası hazır olanlar. Karar verdikleri gayrimenkulün satın alımını 1 ay gibi kısa süre içinde gerçekleştirebiliyor.
– Ülkede Likiditesi Hazır Olanlar; Satın alım kararını verdiklerinde rezervasyon bedeli ödeyerek ülkelerine geri dönüyorlar. Ülkelerinden para transferleri 1 kaç aylık zaman dilimi alabiliyor.
-Ülkede Likidite Hazırlayacak Olanlar; Turizm veya farklı amaçlar ile ziyarete gelip,vatandaşlık ve yerleşim kararı verenler belli bir rezervasyon bedeli ödeyerek ülkelerindeki varlıklarını nakde dönüştürmek istiyorlar. Bazen günlere… bazen aylara, bazen de yıllara ihtiyaç duyabiliyorlar. Çünkü eş zamanlı olarak “ alırken ve satarken “ en iyi koşullar, birarada olmuyor.
Sezcan Göntürk’ e göre İranlıların ortak özelliği pazarlığı Kayserililerden fazla sevmeleri ve kapandı denilen noktada; yeni bir pazarlığın açılması. Peşinle başlayan sürecin, vade ile son bulması, anlaşma sağlanan ödeme planının sürekli değişmesi…
GÖRÜNEN GERÇEK;
Geçmiş dönem Iran Merkez Bankası’nın verilerine göre yaklaşık 250-300 bin İranlının birikimlerini likit yatırım araçlarına dönüştürmüş olduğu ve gidecek yer aradığı.
Uluslararası yaptırımlara rağmen;
– İranlılar Türkiye’ de gayrimenkul alıyor mu ? ALIYOR
– TÜİK verilerine yansıyor mu ? YANSIYOR
– TC Pasaport Vatandaşlığa Müracaat ediyorlar mı ? EDİYORLAR
– Vatandaşlık alıyorlar mı ? ALIYORLAR
O zaman gerçekleri kabul edelim ve bu pazardan daha fazla, daha hızlı nasıl pay alabiliriz üzerinde yoğunlaşalım.
Çünkü; yabancı gayrimenkul alımlarında hitap ettiğimiz Coğrafya içinde dengeler ve ilişkiler o kadar hızlı değişiyor ki…
ÖNERİLERİM;
Ülkemizde, Iran’da ve Körfez Ekseninde “ Eğitim, Sağlık, Ticaret “ döngüsü içinde İranlılara başarılı erişim, tanıtım ve sunum ile kısa – orta vadede ciddi boyutta İranlı’nın Türkiye’den ev almasının sağlanması çok uzak bir ihtimal değildir.
Bu doğrultuda; Iran pazarını hedefleyen alt acente ve ana acentelerin GYODER ve GİGDER çatısı altında desteklenmesi ve yönlendirilmesi gerekmektedir. Turistik ve Sağlık amaçlı gelimlerin kolaylığı İranlılar için Türkiye’yi mecburi istikamet haline getirmektedir. Bu istikametin şekillenmesinde Turizm Bakanlığının & Sağlık Bakanlığının Ulusal tanıtımları önem taşımaktadır.
Hazine ve Maliye Bakanlığının; vatandaşlık başvurularında “Ziraat Bankasını“ diğer kamu bankaları, özel banka ve finans kurumları ile aktif olarak çeşitlendirmesi iş hızına olumlu katkı getirecektir.
Katılım Bankaları ile desteklenen “Mortgage/Konut Kredisi“ alternatiflerinin İranlılar için değerlendirilmesi pazara derinlik sağlayabilecektir.
İran’dan gelebilecek sermaye ülkemizin dış sermaye ihtiyacına ve İnşaat / Gayrimenkul Sektörüne hatırı sayılır bir katkı sunabilecektir.
