Günümüzde iş kazaları ve meslek hastalıkları çalışma hayatının en önemli sorunlarından biri olarak karşımıza çıkıyor. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) rakamlarına göre; dünyada her yıl yaklaşık 2 milyon 200 bin insan, iş kazaları ve meslek hastalıkları nedeniyle yaşamını yitiriyor. Yaklaşık 270 milyon iş kazası gerçekleşiyor, 160 milyon insan meslek hastalığına yakalanıyor. İş kazalarında rekor ise inşaat sektöründe… Ülkemizde karşılaşılan ölümlü iş kazalarının yüzde 33’ü inşaat sektöründe gerçekleşiyor. İnşaatı; madencilik, metal, tekstil ve taşımacılık gibi sektörler izliyor. Bu kazaların önüne geçebilmenin tek yolu ise İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) önlemleri ve eğitim. Çünkü iş kazalarının yüzde 98’i insan hatasından kaynaklanıyor.
İstatistikler inşaat, madencilik, metal, tekstil ve taşımacılık başta olmak üzere bazı sektörlerde ölümlü iş kazası oranının diğer sektörlerden yüksek olduğunu ve bu sektörlerde özel önlemler alınması gerekliliğini ortaya koyuyor. 2010 verilerine göre; ülkemizde karşılaşılan ölümlü iş kazalarının yüzde 33’ü inşaat sektöründe gerçekleşiyor. İnşaat sektörü, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Tehlike Sınıfları Listesi Tebliğine göre “çok tehlikeli” kategorisinde yer alıyor.
İş sağlığı ve güvenliği alanında hizmet verenİvme Yönetim Danışmanlık’ın Kurucusu ve Genel Müdürü Fırat Şükrü Eker, ILO verilerine göre iş kazalarının yüzde 98’inin insan hatasından meydana geldiğine dikkat çekerek, en büyük eksikliğin yönetim yetersizliği ve eğitimsizlik olduğunu söylüyor. Eker, İSG’detemel amacın, çalışanların sağlığına zarar verebilecek unsurların önceden belirlenerek gereken önlemlerin alınması, güvenli bir çalışma ortamı sağlanması, çalışanların iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı korunması olduğunu belirtiyor.
Türkiye’de 2010’da 62 bin 903 iş kazası oldu
Sosyal Güvenlik Kurumu verilerine göre; 2010 yılında ülkemizde 62 bin 903 iş kazası ve 533 meslek hastalığı vakası meydana geldi. Bu vakalarda 1.454 kişi hayatını kaybederken, 2 bin 85 kişi sürekli iş göremez duruma düştü.
Fırat Şükrü Eker, bu maliyet detaylandırıldığında hem devlet hem işveren hem de işçi açısından maddi kayıpların oldukça yüksek olduğuna dikkat çekiyor. Eker, “İş göremezlik ödemeleri, sağlıkla ilgili giderler, tazminat ödemeleri, iş kayıpları, gecikme bedelleri, işyeri kapatma veya iş durdurma cezalarından dolayı oluşan maliyetler, idari para cezaları, verimsizlik maliyetleri, sigorta primlerindeki artışlar, iş kazasında zarara uğrayan sabit varlıklar gibi kayıplar oluşuyor.” diyor.
En fazla iş kazası İstanbul, İzmir ve Bursa’da…
SGK verilerine göre; Türkiye’de en fazla iş kazası yaşanan illerin başında; 7 bin 991 kaza ile İstanbul, 7 bin 942 iş kazası ile İzmir ve 7 bin 580 iş kazası ile Bursa geliyor.
İlk aylar ve ilk saatler iş kazaları için en riskli dönemler!
Kazaların yüzde 26,5’i bir ve ikinci iş saatlerinde, yüzde 13,7’si ise sekizinci iş saatinde yaşanıyor. İlk üç saatte yaşanan kaza yüzdesi 40,3. Bu durum iş kazalarının işe başlama ve iş bitiş saatlerinde daha yoğun olarak yaşandığını gözler önüne seriyor.
İş kazalarının büyük kısmı küçük işletmelerde meydana geliyor. Kazaların yüzde 56,3’ü 1-49 kişi arası sigortalı işçi çalıştıran işletmelerde yaşanıyor. Yaş dilimlerine göre en yüksek kaza oranı 25-29 arasında gerçekleşiyor. Bu yaş gurubunda gerçekleşen kazaların oranı yüzde 24.4. İş kazalarının tecrübeye göre analizinde ise son işyerinde bir gün ile bir yıl arası çalışanların iş kazası yaşama oranlarının yüzde 41,5 olduğu görülüyor. Fırat Şükrü Eker, bu durumun en büyük sebebinin, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin yetersizliği ve bu konuda eğitim almamış personele iş başı yaptırılması olduğunu vurguluyor.
