İstanbul’da metrekare bazında ofis kiralamaları 2019 üçüncü çeyrekte, yılın ikinci çeyreğine göre yüzde 62.05 arttı. Bu dönemde kiralamaların %33.56’sı Anadolu yakasında, kalan kısmı ise Avrupa yakasında gerçekleşti. İstanbul Finans Merkezi’nin devreye girmesiyle birlikte, şehirdeki ofislere olan taleplerin de ivme kazanacağı öngörüldü.
Türkiye ekonomisinin 2019 ikinci çeyrekte yüzde 1.5 ile beklenenden daha düşük bir daralma göstererek toparlanma sürecine girmesi ve enflasyonunun yaklaşık 3 yıl sonra en düşük seviyesine ulaşarak bu Eylül ayında yüzde 9.26 ile tek haneye inmesi, hem tüketiciye hem de yatırımcıya güven verdi.
AVM alan büyüklüğü 80 bin metrekarelik yeni arz ile 12,99 milyon metrekareye ulaştı. Diğer taraftan ofis, sanayi ve lojistik alanlarındaki yeni yatırımların da yavaşlayarak devam ettiği görüldü.
Yılın ilk iki çeyreğinde 2018’nin aynı dönemine göre cadde mağazaları ve ofis kiraları kura bağlı olarak yüzde 17’e varan oranlarda gerilemişti. Gerilemenin aynı eğilimde sürdüğü üçüncü çeyrek rapor sonuçlarına göre, Türkiye genelindeki ofis kiraları döviz bazında ortalama yüzde 6 düşerken, perakende pazarında da yüzde 12 civarı bir azalma kaydedildi.
Tüketici perakendede e-ticarete ve AVM’ye ilgiyi sürdürdü
Rapora göre 2019 Ağustos ayında ‘AVM Ciro Endeksi’ vatandaşın artan harcamaları ile birlikte geçen senenin aynı ayına göre yüzde 7,8 artış gösterdi. Tüketicilerin AVM’lerdeki en yoğun harcamaları ise Temmuz-Ağustos-Eylül aylarını kapsayan son çeyrekte yeme-içme ve ayakkabı kategorilerinde oldu. Tüketicinin talebine ise perakendeciler yeni mağaza, konseptler ve markaları pazara sunarak yanıt verdi. Bir çok gıda, elektronik, ayakkabı ve tekstil perakendesi mağaza sayısını artırdı ve farklı konsept ve ürünleri tüketicilerin beğenisine sundu. Diğer taraftan AVM’lerin büyüme ve gelişmesine paralel olarak e-ticaret de yerinde saymadı ve alışveriş pastasından payını aldı. Dijital platformların hızlı büyümesi, alışveriş sektörlerinin itici gücü olacağının göstergesi oldu.
İstanbul Havalimanı ile yeni lojistik yatırımları da devreye giriyor
Rapora göre perakende sektöründe olduğu gibi sanayi sektöründe de yılın üçüncü çeyreğinde önemli gelişmeler yaşandı. Gayri safi yurtiçi hasılada kaydedilen daralmanın azalması, enflasyonun ciddi bir düşüş kaydederek tek haneye gerilemesi ile son dönemde gözlemlenen pozitif performans, ekonomik aktivitelerde ılımlı bir toparlanmanın sinyallerini verdi. Alman otomotiv üreticinin, planladığı mega üretim tesisi yatırımına yönelik ilk adımı Manisa merkezli Türkiye iştirakını kurarak attı. Bununla birlikte, İsveç menşeli teknoloji ve iletişim firmasının, Türkiye için kritik bazı ürünlerin üretim hattını ülkemize taşıdığını ve yatırımlarının tamamlanma aşamasında olduğunu belirtmesi olumlu gelişmeler olarak yansıdı. Bunlara ek olarak, İstanbul Yeni Havaalanı’na oldukça yakın konumdaki Arnavutköy bölgesinde bulunan 1.6 milyon metrekarelik arazi, başlıca nitelikli sanayi ve depolama alanı olarak kullanılmak üzere imara açıldı.
İstanbul Finans Merkezi, şehirdeki ofislere talebi artıracak
Rapora göre, Türkiye Ofis pazarındaki yatırım faaliyetleri üçüncü çeyrekte ivme kazandı. İstanbul Finans Merkezi (İFM) projesinin hızlandırılması adına Türkiye Varlık Fonu’nun projeye yatırımcı olarak dahil olması ile İFM’nin gerekli hukuki altyapısı ile beraber 2021 yıl sonuna kadar tamamlanması ve ofis pazarına olan talebin projenin bitimi ile beraber hızlı bir ivme yakalaması bekleniyor. Ekonomideki Genel Görünüme göre, yılın ikinci yarısında ekonomik göstergelerin daha güçlü seyretmesi ve beraberinde yüksek enflasyon oranının düşürülmesi yönünde ilerlenmesi, döviz kurunda devam eden hareketliliğe rağmen, artan acil satılık gayrimenkullerdeki kısa ve orta vadede fiyatların alıcı beklentilerine yaklaşması ile ofis yatırımlarına olan talebin olumlu yönde etkilenmesi öngörülüyor. Bunun yanı sıra kiralama faaliyetleri beklendiği üzere bu çeyrek artış göstermiş olup, genel olarak ekonomide kaydedilen gelişmeler doğrultusunda önümüzdeki dönemde daha da ivmelenmesi, kiracı lehine ortamın ise orta ve uzun vadede devam edeceği öngörülüyor.
Ofis kiralamaları arttı, kiralar düştü
İstanbul’da 100 bin 910 metrekare yeni ofis alanının pazara girdiği ve toplam arzın 6,46 milyon metrekareye yükseldiği belirtilen rapora göre; üçüncü çeyrekteki yeni kiralama işlemleri bir önceki çeyreğe göre yüzde 62 oranında belirgin bir artış kaydederek, önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 4,84 gibi az bir oranla düşüş gösterdi.
TL bazında ise İstanbul Levent’te metrekare başına birincil ofis kiraları 170 TL, Gayrettepe Maslak’ta 105 TL olurken, İstanbul Anadolu Yakası’nda 120 TL oldu. İzmir’deki metrekare başına ofis kiraları 65 TL, Ankara ise 70 TL’de kaldı.
