Kira sözleşmelerinin artık e-Devlet sisteminden yapılması gerektiğinin altını çizen Gayrimenkul Hukukçusu Ümit Yasin Kısa şunları söyledi:
“Böyle bir düzenlemenin hayata geçmesi kira sözleşmesinin yazılı yapılmadığı hallerin ortadan kalkmasını sağlayacak. Bu halde kira sözleşmesinin sözlü olması, dolayısıyla şartların belirlenemediği veya hukuki işlemlerde imzaya itiraz edilmesi gibi durumların ortadan kalkmasını da sağlayacak. Yargılamaların bu konular bakımından hızlanmasına da etki edecektir. Ayrıca kiraya verenlerin hiç veya eksik kira geliri bildirimlerinden dolayı yaşanan vergi kaybını da önleyecektir.
Kiraya veren kişilerin kira gelirlerini gerçeğe uygun şekilde beyan etmeleri gerekiyor. 2024 yılı için kira gelirlerinin 33.000 TL’lik kısmı istisna kapsamındadır. Yani bu tutara kadar olan kısım için vergi ödenmeyecek olup bunun üzerindeki kira gelirleri için vergi ödenecektir. Eğer bu yapılmazsa ve tespit edilirse hem vergi cezası hem de ödenmeyen vergilerin faiziyle ödenmesi gerekecektir. Eksik veya hiç beyan vermeyen kiraya verenler çeşitli cezalarla karşı karşıya gelebilirler.
Kiracı, kira ödemesini banka kanalıyla kiraya verenine yaptıktan sonra başkaca sorumluluğu olmayacaktır. Tabii burada şu hususu da hatırlatmam gerekiyor; uygulamada bazen gerçek kira bedeli dışında Maliye’ye göstermek için daha düşük bedelli ikinci kira sözleşmeleri yapılıyor. Bu gibi gerçeğe aykırı sözleşmeler imzalandıysa kiracının da gerçeğe aykırılık nedeniyle sorumluluğu doğacaktır.
Kira bedellerinin hangi kanal vasıtasıyla ödeneceğine dair Borçlar Kanunu’muzda doğrudan bir hüküm bulunmuyor. Ancak genel hükümler uyarınca şunlar söylenebilir; kira borcu da bir para borcudur. Bu nedenle para borcu olan kira borcunun kiracı tarafından kiraya verene götürülerek ödenmesi, yani kiracı tarafından kiraya verene ulaştırılması gerekmektedir. Bu nedenle mesela hesabını kapatan bir kiraya veren için konutta ödeme yöntemi olmadığı takdirde Sulh Hukuk Mahkemesinde ödeme yeri başvurusu yapılmalıdır.
Ancak Maliye Bakanlığı’nın tebliği uyarınca 500 lira üzerindeki konut kirası ödemelerinin banka yoluyla yapılması zorunluluğu bulunmaktadır. Dolayısıyla Borçlar Kanunu’nda buna dair hüküm olmasa da tebliğler ile bir zorunluluk oluşturulduğu söylenebilir. Bu nedenle kiracıların elden ödeme yapmaması yerinde olacaktır.
Emeklilik, ev hanımı olunması, işsizlik vs. gibi durumlarda ‘kira geliri beyanında’ herhangi bir muafiyet bulunmamaktadır. Bu nedenle bu kişiler de kira gelirini beyan etmelidir.”
