Merkez Bankası Başkanı belirsizliğinin sona ermesi, bankacılık, finans ve konut sektörünün geleceğine dair birçok ipucuyu ortaya koydu.
Amerika Merkez Bankası FED'in para politikaları, uluslararası gelişmeler ve iç piyasa gelişmelerinin hepsi konut sektörünü etkileyen faktörler. Emlakdream.com sizler için dikkat edilmesi gereken gelişmeleri bu yazıda derledi.
1.) Merkez Bankası Politikaları
Bilindiği gibi Erdem Başçı ve ekibinin sıkı para politikaları vardı. Faizleri yukarda tutan Merkez Bankası yaklaşık %13 gibi bir rakam belirlemişti. Buda yatırımcıların sanayi, gayrimenkul veya başka bir yatırımdan uzak durup TL'ye yönelmelerini sağlıyordu. Yatırımların azalması, rahat bir rekabet ortamı sağlamıyordu. Sektör rahatsızdı. Ancak yeni gelişmeler bunun değişeceği yönünde.
Dün paranın patronu değişti. Merkez Bankası Başkanlığı’na Murat Çetinkaya atandı. Murat Çetinkaya büyük ihtimalle faiz politikalarını değiştirecek. Gerek Cumhurbaşkanlığı kanadı, gerek hükümet kanadı zaten faizlerin çok yüksek olduğundan şikâyetçiydi.
Düşen faiz, paranın reel yatırıma gitmesini sağlayacak. Bu sayede konu sektörü daha rahat bir nefes alacak ve projeler daha hızlı, daha rekabetçi ve daha uygun ödeme koşulları ile karşınıza çıkabilecek.
Fakat bu öyle kolay olmayacak gibi. Buda bizi dikkat etmemiz gereken ikinci başlığa yönlendiriyor.
2) Amerika Merkez Bankası ( FED ) Politikaları
Herkesin dilinde FED, bakkallar bile FED faizlerini konuşur hale geldi. Peki, kimdir, nedir, necidir bu FED?
FED Amerika Merkez Bankası’dır. Amerika’nın para politikalarını belirler, enflasyonu dengede tutmaya çalışan kurumdur. Bağımsızdır ve uzun planlı programlar üzerinde çalışır. Ne yapacağını çok önceden söyler. Eğer FED’i takip ediyorsanız paranın az çok ne olacağını bilirsiniz.
FED verdiği faiz ile beraber parayı kendinde tutuyordu. Ancak 2008 yılındaki büyük kriz ile beraber dengeler değişti.
Şimdi 2008 yılındaki krizden sonra FED faizleri düşürdü. Şimdi size soralım, Amerika Merkez Bankası sizin paranıza %2 faiz veriyor. Türkiye Merkez Bankası ise %10 veriyor. Paranızı hangi bankaya götürürsünüz? Tabiki de Türkiye. İşte piyasalarda uzun süredir olan buydu. Para yağdı adeta gelişmekte olan ülkelere. Dolar düştü, yatırımlar arttı.
Bununla beraber bu arada Amerika’da işler düzeldi. FED açıklama yaptı ben yavaş yavaş bu faizleri yükselteceğim arkadaşlar dedi. Hazır olun geliyoruz dedi. 2016 yılından itibaren dönem dönem ufak arttırmalar ile faizleri yükselteceğim. Yani ben parayı geri toplamaya başlıyorum dedi.
Yatırımcı istikrar ve güvenilir liman arar. Amerika gibi güçlü, güvenilir bir siyasal sistemde faizlerin de yükselmesiyle yatırımcı eve geri dönmeye başladı. Buda bizim ülkemizde ağır dolar yükselişine neden oldu. Çünkü ABD parası dolar ve ABD parayı dolar olarak istiyor. Biz buna faiz ile cevap verdik. Bizde faizleri yükselttik. Ancak yatırımcı ben evime geri dönüyorum diyor. Bu konuda FED’in dönem açıklamalarını ve faiz artırımlarını takip etmek çok önemli.
3) İç Gelişmeler
Para politikaları önemli ama sadece bir etken. İç dengelerde sektörü tetikleyen en önemli unsur olarak karşımıza çıkmakta. Öncelikle söyleyelim bizim insanımız gayrimenkul seviyor. O yüzden konut sektörü temelleri çok sağlam olarak oturtulmuş.
Konut şirketlerimiz ise hiç rahat durmuyor. İç piyasa bize yeter demiyor. Türk İnşaat şirketleri dünya çapında geliştirdikleri teknolojiler ve kendilerine has mimarlık planlamaları ile üst düzey yatırımlar yapmaktalar. Şirketlerimiz referansları ile temellerini adeta kayalara oturtmuş haldeler. Uluslararası havaalanları, rezidans kuleleri, AVM planlamaları ile rüştlerini ispatlamış durumdalar.
Ayrıca iç konut projeleri olarak rekabet, üst düzey yaşam projeleri hayata geçirilmesini sağlıyor.
2015 yılı seçim yılıydı. Bu yüzden siyasi istikrarsızlık dengeleri biraz değiştirdi. Siyasal dengeye geldiğimiz zaman hükümet zaten yıllardır sektörün arkasında durmakta. 2016 ile beraber faizleri düşürmeye çalışıp, Emlak Konut, TOKİ, özel teşebbüs destekleri ile hızı artırma niyetindeler. Ama yukarıda dediğimiz gibi çok hassas dengeler.
İstanbul özelinde bakacak olursak, çok konut üretiliyor, işte balon diyenleri duyuyor gibiyiz. Ancak şöyle bir bilgi verelim. Bir yılda evlenen sayısı, göç sayısı ve yabancı yatırımcı sayısını topladığımızda, İstanbul’da bir yıl içerisinde yapılmış konut sayısı bunların yarısını bile karşılamıyor. Matematik konuşur…
Emlakdream.com olarak okuyucularımıza bugün dikkat edilmesi gereken 3 konu hakkında bilgi vermeye çalıştık. Önümüzdeki günlerde gerek proje bazlı, gerek lokasyon bazlı ve uluslararası gelişmeler bazlı özel haberlerimize devam edeceğiz.
Mesut İRİS / emlakdream.com
