Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), İnşaat maliyet endeksi kasım ayı verilerini açıkladı. Endekse göre inşaat maliyetinde yaşanan artış yıllık bazda yüzde 48,87, aylık bazda yüzde 7,94 olarak gerçekleşti.
Endeksin bina, malzeme ve işçilik gibi alt kırılımlarında da maliyet artışı yaşandığına dikkat çeken Mars Investment İcra Kurulu Başkanı Hakan Bucak, 2022 yılında da bu durumun kısmen sürebileceğini söyledi.
Maliyetlerdeki artışın yeni konut üretimini olumsuz etkilediğini, arz-talep dengesizliğine neden olduğunu da sözlerine ekleyen Hakan Bucak, “Maliyetlerdeki artış nedeniyle gayrimenkul şirketleri yatırım ikileminde kalıyor. Arsa bedellerinde çok daha rasyonel bir durum oluşması halinde sektör diğer maliyetleri daha rahat yönetebilir bir duruma gelebilir” dedi.
Yeni konut üretimini negatif yönde etkileyen maliyet artışı, TÜİK tarafından yayınlanan endeksin alt kırılımlarında da devam etti. Buna göre bir önceki yılın aynı ayına göre malzeme endeksinde yüzde 60,13, işçilik endeksinde ise yüzde 22,50’lik artış yaşandı. Arsa bedelleri, hammadde, navlun ve kur kaynaklı artışlar yüzde 90’ı, 10 ile 20 daire üreten müteahhitlerden oluşan sektörü olumsuz etkilerken bu durum yeni konut üretimine de yansıdı. Türkiye’nin büyük inşaat üreticileri başta olmak üzere sektördeki birçok oyuncu, Mars Investment İcra Kurulu Başkanı Hakan Bucak’ın ifadesine göre “Konut üretsem mi, üretmesem mi?” ikilemi yaşıyor.
Hammadde, navlun, enerji giderleri ve arsa bedelleri gayrimenkulde bilançoları bozdu
Hakan Bucak konuya ilişkin açıklamasında şunları kaydetti: “Genel olarak pandeminin başladığı tarihten bu yana bir arz sıkıntısı söz konusu. Tedarik, üretim ve stok sorunu hammadde tarafında maliyet artışına neden olurken, deniz ulaşımında yaşanan navlun problemi ile işletme giderleri katlandı. Yine enerji tarafında yaşanan fiyat artışları ve buna eşlik eden kur şokları bilançoları yönetilebilir olmaktan çıkarmaya başladı. Gayrimenkul sektör temsilcileri bu noktada gelecek projeksiyonu oluşturmakta ciddi manada zorlandı; ama buna rağmen yine de oluşan talebe cevap vermeye çalıştılar. Şu anda sektör altı ay öncesine göre daha hareketli. Ancak şunu da unutmamak gerekir ki; sektör henüz tam manasıyla dengeye oturmuş değil.”
Konut fiyatları rasyonel olmaktan çıktı, alıcı tedirgin
Sektörün tekrar hareketlenebilmesi için ilk etapta yapılması gerekenleri de sıralayan Bucak, “Kur korumalı TL vadeli mevduat uygulaması ile belli bir banda çekilen kurda istikrarı devamlı kılacak yeni düzenlemelerin hızla hayata geçirilmesi gerekiyor. Bu büyük oranda dövize endeksi olan sektörde özellikle fiyatlarda yönetilebilir rakamların ortaya çıkmasına neden olacaktır. Ve fakat bu tek başına yeterli olmayacaktır, çünkü en büyük maliyet artışına neden olan arsa bedelleri rasyonel olmaktan çıktı. Oradaki suiistimalleri ortadan kaldıracak düzenlemelere gayrimenkul geliştiricilerin ciddi ihtiyacı bulunuyor. Arz ve talep dengesizliğinden oluşan yüksek fiyatlar bir balon oluşturabilir. Sektörün yakın gelecekte, ‘fiyatlama krizi’ yaşamaması için arz üretimi ile denge sağlanmalı. Burada kamu kurumlarına büyük iş düşüyor. Şu anda böyle de bir durum söz konusu. Dolayısıyla orada da daha rasyonel fiyatların tekrar konuşuluyor olması gerekiyor” diye konuştu.
Hakan Bucak, şu anda konutların ağırlıkla yüksek gelir grubuna satıldığını hatırlatarak, “Orta gelirli yüksek fiyatlardan ötürü konut alamıyor. Düşük gelir grubunda bulunanlar için ise konut almak artık hayal oldu. Yüzde 24’e yükselen konut kredilerinden dolayı yakın gelecekte yeni fiyatlamaların oluşmasını görebiliriz. Şu anda ağırlıkla alıcı durumda bulunan grubun almayı bırakması halinde çok daha büyük sıkıntı ortaya çıkacak. Bunu bilerek sektörün bütün paydaşlarının ortak karar ile hareket etmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.
