1- Konumsal Özellikler
Bir evin değerini etkileyen en önemli faktör onun konumu yani o evin diğer insani faaliyetlerin yürütüldüğü mekanlarla erişimsel ilişkisidir. Evin lokasyonu çalışma alanlarına, çarşı pazara, okullara, sağlık tesislerine ulaşım açısından ne kadar iyiyse, buralara ulaşım ne kadar hızlı ve kolaysa o evin değeri de o kadar yüksek olacaktır.
Ayrıca bir evin coğrafi konumu da değer üzerinde oldukça etkilidir. Yani hava şartları, zemin koşulları, bitki örtüsü, rüzgarların yönü, hava kalitesi, hatta manzarası… Bu coğrafi faktörler insanlar tarafından ne kadar arzu edilirlerse değer üzerinde de o kadar etkili olurlar. Örneğin; Boğaz’daki bir yalıyı Sahra Çölü’ne veya Kuzey Kutup Dairesi’ne taşıdığınızı düşünün. Kuş uçmaz kervan geçmez bu coğrafyalarda mimarlık şaheseri olsa bile böyle bir tarihi yapının hemen hemen hiçbir değeri yoktur.
Sosyal konumunu da bir diğer önemli değer faktörü olarak sayabiliriz. Bir konutun bulunduğu muhitin sosyal dokusu, o bölgede yaşayan insanların kültürel yapıları, komşuların davranış kalıpları da değeri üzerinde etkili faktörlerdendir. Ayrıca belediye hizmetlerinden yararlanma durumu, sokakların temizliği, asayiş ve huzur gibi diğer faktörleri de bu kategoriye sokabiliriz. Tüm bunlar konut satın alırken dikkat edilen önemli faktörlerdendir.
2- Yapısal Özellikler
Bir evin yapısal özellikleri de değeri üzerinde oldukça belirleyicidir. Zaten yapı olmadan ev olamaz. Evin büyüklüğü, dizaynı, mimari estetiği, oda sayısı, mutfağı ve banyosu, kullanılan malzemelerin kalitesi, ısıtma ve soğutma sistemleri ve bahçesi gibi özellikler değeri üzerinde etkilidir. Ayrıca, ev bir site içindeyse yeşil alan, otopark, spor salonu, havuz gibi diğer sosyal donatılar yapısal özellikleri oluştururlar. Ancak bu yapısal özellikler yıpranmaya tabidirler ve zaman içinde değer kaybederler.
Konutun kendisi veya içinde bulunduğu sitenin yapısal özelliklerinin yanı sıra bulunduğu muhitteki diğer konutların yapısal özellikleri ile konuta erişimde kullanılan yollar, kaldırımlar, refüjler ve peyzaj gibi dış mekan özellikleri de konutun değerine etki eder. Örneğin, birbirinden güzel çiçeklerle bezeli, bakımlı bahçeleri olan evler, komşu evlerin değerlerini olumlu yönde etkiler.
Değer bir şeye verilen önemin para ile ifadesidir. Bir özelliğin önemi de zaman içinde değişebilir. İnsanların belli bir özelliğe atfettikleri önem değiştikçe o özelliğin değeri artıp azalabilir. Örnek vermek gerekirse; pandemi döneminde bahçeli evlere verilen önem arttığı için bahçeli evler değer kazanmıştır. Yine depreme yönelik kaygılarla zemine verilen önemi artırdığından İstanbul’un kuzey bölgelerindeki evler daha da değerlenmiştir.
Buraya kadar anlattıklarımızdan bir eve biçilen değerin çalışma mekanlarına erişim ile diğer coğrafi ve yapısal özelliklerin bir bileşkesi olarak hesaplandığı sonucuna ulaşabiliriz. Bugün yaşadığımız şehirlerdeki evlerin değerleri üretim amacıyla fiziken bir araya gelme zorunluluğunun bir sonucu olarak yerleşim tercihlerinin şekillenmesiyle oluşmuştur.
Oysa yarın bugünden bir hayli farklı olacak! İletişim teknolojisindeki gelişmelerle yepyeni bir döneme giriyoruz.
Özellikle masabaşından internete bağlanarak çalışabilenler klasik çalışma rutininden çıkarak, mekandan bağımsızlık kazanıyorlar. Böylece işe fiziken erişimin yerini online erişim alıyor. Pandemi nedeniyle evden çalışmak zorunda kalınan dönemlerde online çalışma modelinin başarılı olduğu da görüldü. Öyleyse internete bağlanarak çalışabilenler için çalışma alanlarına mekânsal yakınlık önemini yitiriyor.
Yine uzaktan erişimle eğitimin, alışverişin, doktor muayenesinin bile mümkün olması mekânsal bağımsızlığı iyice artırıyor. Bu durum da masabaşından çalışabilenler için internet bağlantısı olan yeryüzünün herhangi bir noktasını yaşam alanı haline dönüştürüyor.
Sonuç olarak ülkemizin doğal güzellikleri, ılıman iklimiyle öne çıkan beldelerinin önümüzdeki yıllarda daha çok ilgi göreceğini, kendisine yeni nüfus çekeceğini, dolayısıyla da bu bölgelerdeki konutların daha çok değer kazanacağını öngörebiliriz.
Masabaşı mesaisini bitirdikten yarım saat sonra denize girmeyi kim istemez değil mi?
Bundan böyle bir evin değerine etki eden faktörlere bölgedeki internet erişimi ile yükleme ve indirme hızları da eklenecek.
Önümüzdeki dönemlerde mekan tercihlerinde internet erişimi ile yükleme indirme hızlarının yanı sıra önemli merkezlere erişim imkanları da önemini korumaya devam edecek. Bu nedenle hem doğal güzelliklere hem de internet erişimine ulaşmanın yanı sıra uluslararası havaalanlarına, otobanlara, tıp merkezlerine yakınlık da arzulanan özellikler olmaya devam edecek.
Konut satın alma kararınıza gelecekte bir kazanç elde etmek yön veriyorsa, çalışanların yaşamak için nerelere yöneleceklerini ve gelirlerini nerelerde harcayacaklarını hesaba katmak gerekiyor.
Kaynak: Ahmet Büyükduman – Hangikredi.com
