Kars kent merkezinin yaklaşık 40 kilometre kuzeydoğusundaki Arpaçay sınırlarında yer alan, Ramsar Sözleşmesi kapsamında koruma altına alınan ve Doğu Anadolu ile Güneydoğu Anadolu bölgelerinin birinci, Türkiye’nin ise 13. Ramsar Alanı olan, Avrasya-Afrika göç yolu üzerinde birçok kuş türüne ev sahipliği yapan ve önceki yıllarda tamamen kuruması nedeniyle yapılan sondajla “can suyu” verilerek kurtarılan Kuyucuk Gölü, kıyısına kurulan meteoroloji istasyonuyla anlık takip ediliyor.
245 hektarlık göl ve 416 hektarlık Ramsar alanına sahip kuş cenneti, deniz seviyesinden 1627 metre yükseklikte bulunuyor. Kuyucuk Gölü, yeşilbaş ördek, kara boyunlu batağan, angut, sığırcık, sakarmeke, ve boz kaz gibi 211 farklı kuş türüne ev sahipliği yapıyor.
Geçen yıl kuruyan Kuyucuk Gölü’nün kurtarılması için başlatılan çalışmalar kapsamında Kars Valiliği koordinesinde, göle 800 metre uzaklıkta ve yaklaşık 150 metre derinlikten çıkarılan sondaj suyu, borular yardımıyla göle ulaştırıldı.
Bu sayede yeniden su tutup büyük kısmı geri dönen kuşlarla “kuş cenneti” olma özelliğine geri dönen göl, anlık takibe alındı.
Kuşların göç yolundaki gölde kurulan meteoroloji istasyonunda görevli uzmanlar, anlık hava değişikliklerini takip ederek, analiz yapıyor.
Sondaj ile sürekli su pompalanan ve su sağlayan dereler üzerindeki göl ve bentlerin yıkım işlemi süren Kuyucuk’un geçmişte olduğu gibi konuk ettiği tüm kuşlara yeniden ev sahipliği yapması için çalışmalar yapılıyor.
Böylece kurumaktan kurtarılan göldeki kuraklığa hem kalıcı çözüm getirilmesi hem de bir kısmı geri dönen göçmen kuşların tamamen gölü uğrak yeri seçmesi amaçlanıyor.
KuzeyDoğa Derneği Bilim Koordinatörü Emrah Çoban, geçen yıl kuruyan Kuyucuk Gölü ile ilgili çalışmalar yürüttüklerini söyledi.
“İlk defa bir göl özelinde meteoroloji istasyonu kuruldu”
Çoban, göldeki iklim değişikliklerini anlık takip ettiklerini belirterek, şu ifadeleri kullandı:
“Kuyucuk Gölü geçen yıl tamamen kurumuştu. Kars Valiliği öncülüğünde ‘Yarının Suyu Programı’ ile KuzeyDoğa Derneği ve Doğa Koruma Milli Parklar 13. Bölge Müdürlüğü desteğiyle gölün tekrar hayat bulması ve kuşların geri dönmesi için bir proje başlattık. Bu proje Kars Valiliği bünyesinde halen devam ediyor, bu kapsamda gölün meteoroloji verilerini takip etmek için ilk defa bir göl özelinde meteoroloji istasyonu kuruldu.”
Verileri inceleyerek göldeki sorunları daha hızlı çözmeye çalıştıklarını anlatan Çoban, “Yarının Suyu’ projesiyle bu meteoroloji istasyonu anlık olarak Kuyucuk Gölü’ne ne kadar yağmurun yağdığını, havanın ne kadar ısındığını, buharlaşmanın ne kadar arttığını, nemin ne kadar yükseldiğini, basıncın ne kadar arttığını ya da azaldığını bize söylüyor. Biz de bu verileri analiz ederek, Kuyucuk Gölü’nün bundan sonraki süreçte neye ihtiyacı olduğunu, sorunların ne kadar hızlı çözülmesi gerektiğini analiz ederek geniş çözüm önerileri sunuyoruz” diye konuştu.
“Gölü besleyen derelerdeki sorunlar çözülürse göl hızla eski haline döner”
Emrah Çoban, Kuyucuk Gölü’ne “can suyu” vermek için bir sondaj kuyusundan sürekli pompa yardımıyla su takviyesi yapıldığını hatırlatarak, şunları kaydetti:
“Bugüne kadar göle yaklaşık 400 bin metreküp yağmur düştü, bu çok ciddi bir rakam, aynı zamanda 1 Ocak 2020’den bugüne kadar yapılan su takviyesi son 6 ay içinde yağan yağmurların neredeyse tamamına yetişemedi. Bu aslında doğanın burada gücünü ortaya çıkarıyor. Kuyucuk Gölü’nü besleyen derelerin önündeki sorunlar çözülürse, Kuyucuk Gölü hızlı şekilde eski haline dönmeye başlayacak. Bununla ilgili çalışmalarımız devam ediyor.”
Göle su sağlayan dereler önündeki bentleri, göletleri yıkıp Kuyucuk’un kurumasına kesin çözüm getirmeyi amaçladıklarını ifade eden Çoban, şunları kaydetti:
“Birinci göleti yıktık şimdi ikinci gölete geldi sıra yıkım aşamasına geçildi. Umudumuz bu sene içinde tüm derelerin önündeki su tutan bentleri yıkıp Kuyucuk Gölü’ne gerçek suyu kazandırmak ve aynı zamanda da önümüzdeki yıl burayı kuşlar için yine bir cennet haline getirmek.”
Ramsar Alanı nedir?
Uluslararası öneme sahip olan sulak alanlar olup, yeryüzünün en zengin ve üretken ekosistemlerini içinde barındıran, bulunduğu bölgenin insanlarına ve ülke geneline hizmet edebilen karmaşık doğal sistemlere “Ramsar Alanı” denilmektedir. Bu alanları bu kadar önemli kılan özelliği ise, tropik ormanlardan sonra en çok biyolojik çeşitliliğe ev sahipliği yapması sayesinde dünyanın en büyük doğal müzesi denilebilir. Bu şekilde korunan birçok sulak alan ise doğal sit alanı ilan edilerek yapılaşmanın önüne geçilmektedir.
