Ticaret Bakanlığı’nın, maketten konut satışlarına; kimi zamanlar konutlar ya hiç teslim edilmeyerek veya geç teslim edilerek ya da maket ile teslim edilen arasındaki farklılıklar yüzünden oluşan mağduriyetlerin önüne geçmek için sınırlama getirmeye hazırlandığı belirtiliyor.
Gayrimenkul sektöründe ‘maketten – hayalden‘ ve ‘İnşaatı tamamlanmış–gerçekten‘ gayrimenkullerin satışı tartışılmaya tekrar başlandı.
Bugün sizlere konu ile ilgili görüşlerimi ve basın yansımalarında önerileri dikkatimi çeken İşadamı Medet Anlı’nın kanun teklifine altyapı oluşturacak “basın tavsiyelerini“ aktaracağım.
Projelerin olmaz ise olmaz girdisi “ARSA“ dır. Ülkemizde arsa değerlendirme şekilleri:
a) Satın alma veya satın alınmış bir arsayı değerlendirme,
b) Başkasının (Şahıs, Kamu, Kurum, Dönüşüm vs. ) arsasının değerlendirilmesidir. Başkasının arsasında Kat karşılığı veya hasılat paylaşımı gibi farklı yöntemler uygulanmaktadır.
Proje geliştirmenin mantığı “HAYAL“ satışıdır. Bunun dışındaki bir işleyiş, uygulama düşünülemez. Proje Geliştirici sunduğu “Güvenin karşılığında“ satın alanlara yatırım kârı önermektedir. Projeyi geliştirenler, proje kârını satın alanlar ile paylaşmaktadır.
Dikkatinizi çekmek istediğim konu “proje geliştirici“ ile “toprak sahibi“ ilişkisidir.
Her gayrimenkul projesinin kendine göre farklı derecelerde riskleri vardır. Ancak; toprak sahipleri öncelikli olarak kendi risklerini minimize edebilmek için “tapu devri“ sürecini kontrol altında tutmaktadır.
Bu noktada,Ticaret Bakanlığı; İşadamı Medet Anlı’nın proje geliştirici ve arsa sahiplerine yönelik basına yansıyan önerilerini dikkatle değerlendirilmelidir.
Toprak sahibi ile müteahhit firma inşaata girerken ortak şirket kurmalı ve Müteahhit / Proje Geliştirici ile Arsa sahibi birlikte proje geliştirmeye başlamalı. Bu yöntem; tapu – iskan problemine çözüm olurken, inşaatların bitirilmesi için ortak menfaat ile hareket zorunluluğu getirecektir.
Sayın Anlı’ nın tüketicilerin korunmasına yönelik kanun koyucuya “tapu şerhi / blokaj“ önerisi inşaatların tamamlanma sigortası olabilecektir.
Belediyenin tapuların yüzde 25’i üzerinde tedbiri bulunacak ve proje/İnşaatların tamamlanma oranı yüzde 85 seviyesine geldiğinde yüzde 25’lik tedbiri kaldırarak satışın serbestliğine izin verecek. Bu yüzde 25, bir yerde Proje tamamlanması için gerekli sermayenin projede garantisi olacaktır.
Bununla birlikte; maketten farklı teslimlerin önüne geçilmesi için ruhsat veren projeleri onaylayan kurum olarak Belediyeleri ve Yapı Denetim Firmalarını iskan sürecine kadar denetim sorumluluğu davet ediyorum.
Ticaret Bakanlığına; müteahhit/proje geliştirici bir firma ve/veya ortaklık yapılarına ayni anda mutluluk zincirioluşturacak şekilde proje geliştirme izni verilmemesini öneriyorum. Proje büyüklüklerine göre %50 tamamlanma sürecine bir Proje gelmeden 2. Projeye başlama izni/ruhsatı verilmemelidir.
Önerilerimin ve Sayın Anlı’nın basına yansıyan görüşlerinin Ticaret Bakanlığı ve Alt Komisyonlarda değerlendirilmesi mağduriyetlerin önüne geçilmesine yardımcı olacak, 2’li yapı 3’e çıkarılarak Tapu Müdürlükleri, noterler ve Belediyeler arasında kurulacak yapıyla satışlar tek bir sistem üzerinden yapılması olanaklı olacaktır.
Bilge Özdemir
CuEngine 3D OnLine Project Sales Platform Özel Projeler Yönetim Ortağı
