Kazakistan'da gerçekleşecek olan Expo 2017'de 4 milyar dolar yatırım öngörüldüğünden Türk müteahhitler Expo heyecanına başladı. Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, yatırımı cazip kılan kararnameyi imzaladı.
FIFA Dünya Kupası ve olimpiyat oyunlarından sonra dünyada ekonomik ve kültürel etki oluşturan üçüncü en büyük organizasyon olarak gösterilen EXPO 2017'ye ev sahipliği yapacak Kazakistan'da 2 milyar doları devlet desteğiyle, 2 milyar doları da özel sektöre ihale edilmek üzere 4 milyar dolara varan inşaat projesi öngörülüyor.
Uluslararası Sergiler Bürosu (BİE) logosu ve bayrağını geçtiğimiz günlerde teslim alan Kazakistan'da EXPO 2017 komplekslerinin inşa sürecinin hız kazanması bekleniyor.
Oteller, iş ve eğlence merkezleri ile fuar komplekslerinin inşa edileceği EXPO 2017 süresince toplamda 5 milyon ziyaretçi gelmesi beklenen Kazakistan'ın başkenti Astana'da, havaalanı genişletme çalışmaları, tren garının yeniden imarı ve mevcut ve yıkılması beklenmeyen kısımlarının yenilenmesi planlanıyor.
2017 yılına kadar 2 milyon metrekarelik konut inşaatı yapılması beklenen Astana'da Han Çadırı, Barış Sarayı Piramid, Cumhurbaşkanlığı Merkezi, Astana Stadyumu, önemli oteller ve Orta Asya'nın en büyük camisi olarak gösterilen Hazret Sultan Camisi gibi pek çok yapının inşasını üstlenen Türk müteahhitlerin EXPO 2017'in önemli projelerinde de yer alması bekleniyor.
Yabancı yatırımcıları EXPO 2017 için ülkesine çekmek isteyen Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, yatırımı cazip kılan kararnameyi geçtiğimiz günlerde imzaladı. Bu kapsamda ABD, Hollanda, İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya, Malezya, Birleşik Arap Emirlikleri, Kore ve Japonya'ya 1 aylık vize muafiyeti getirildi.
Nazarbayev'in imzaladığı kararname ile ayrıca yatırımlarda karşılaşılabilecek sorunları giderme adına Ombudsmanlık sistemi getirildi. Kazakistan'da bu çerçevede 2015 yılından itibaren inşaat denetimlerinin yüzde 90'lık kısmını özel sektöre devreden ve yabancı yatırımcıların bütün resmi işlemlerini bir merkezden takip edebileceği ''1 Pencere'' sistemine geçilecek.
Ayrıca, 20 milyon doların üzerinde yatırım yapan yabancı yatırımcılara 10 yıllık kurumlar vergisi, 8 yıla kadar taşınmaz mülk vergisinden muafiyet gibi avantajlar sağlanırken, yatırımcılar ihtiyaç duyacağı yabancı iş gücünü prosedüre tabi tutulmaksızın gerçekleştirebilecek.
Yürürlüğe giren kararnameyle Kazakistan'da fabrika açacak yabancı yatırımcıların ürettiği ürünlere de devlet alım garantisi getiriliyor. Yarı işlenmiş ham madde sanayisinin kurulması, turizm yatırımları, küçük ve orta ölçekli işletmelerde üretimi arttırma adına yeni teknolojilerin kullanımı ise teşvik ediliyor.
Böylelikle Kazakistan'ın ticaretle para kazanılacak bir ülkeden çok üretime dayalı ticaretin daha cazip olduğu ülke konumuna gelmesi he. Nazarbayev'in imzaladığı yatırım ortamını cazip kılmayı öngören kararname hakkında Kazak parlamentosunda farklı düşünenler de bulunuyor.
Bazı parlamenterlere göre Kazakistan'da iş ortamı ancak rüşvetle hızlanıyor ve getirilen yeni düzenlemelerin hayata geçmesi zor görünüyor. Dünya Bankası raporlarına göreyse, kalkınma hedefleri doğrultusunda son zamanlarda yatırım iklimini geliştiren Kazakistan'ın, yolsuzlukların azaltılmasında daha fazla ilerleme sağlaması gerekiyor.
Kazakistan 2010 yılında imzalanan Gümrük Birliği anlaşmasıyla ve ardından 29 Mayıs'da hayata geçen Avrasya Ekonomik Birliği'nin getirdiği düzenlemelerle gümrük tarifelerini kademeli olarak yükselterek ithal ürünlere bir nevi kota uygulamış oldu.
AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Kazakistan Türkiye İşadamları Derneği (KATİAD) Genel Sekreteri Ahmet Alyaz, Kazakistan'ın ithal ticaretini makul seviyelere çekmeyi ve petrol dışı yerli üretimi geliştirmeyi amaçladığı görüşünde.
Alyaz, tüketime dayalı bir ekonomiye sahip olan Kazakistan'ın Avrasya Ekonomik Birliği'ne geçişle birlikte ticaretten daha ziyade doğrudan yatırım yapmak isteyenler için daha avantajlı bir hale geleceğini kaydetti.
Alyaz'a göre Kazakistan'ın son 3 yılda arttırmakta olduğu gümrük tarifelerinin yanı sıra Rus ve Çin mallarının piyasadaki çetin rekabeti ve nakliyedeki sorunlar maliyetleri artan tüccar Türk işadamlarını zorunlu olarak yatırıma sevk ediyor.
Geçen yıl iyiden iyiye hissedilen Kazakistan'daki yeni rekabet ortamından en fazla etkilenen ülkelerin başında Türkiye'nin geldiğini bildiren Alyaz, Kazakistan Ticaret Bakanlığı verilerine göre Kazakistan'ın Türkiye'den ithal ettiği gıda, tekstil ve inşaat malzemesi satışlarında bir önceki yıla göre 110 milyon dolar azalma yaşandığını aktardı.
KATİAD Genel Sekreteri Ahmet Alyaz, Kazakistan'da iş yapacak Türk iş adamlarına üretim yapacak kapasiteye ulaşmaları halinde ülkedeki üretim imkanlarından yararlanmalarını, Rusya ve Beyaz Rusya pazarlarına buradan girmeleri tavsiyesinde bulundu.
