Kentsel ve yaşamsal ihtiyaçlar, sermaye birikim sürecinde önemli bir araç haline dönüşen toprağın, kar alanı haline gelmesini sağladı. Ülkemizde de kentleşmenin hızlandığı yıllardan bu yana, tarımsal ve kentsel toprakların konumu değişerek emsal artışı ve dolayısıyla kat artışı, imar fonksiyonu gibi değişikliklerle daha da değerli hale geldi. Ancak bu değer artışına rağmen, ülkemizde uygulanan vergi sistemi içerisinde kentsel rant vergisinin bulunmaması, toprak veya imar değişiklikleri üzerinden gelir elde eden kişilerin haksız kazanç sağlamalarına olanak tanımış oldu.
Rant vergisi olarak adlandırılan uygulamanın, kentin içinde üretilen zenginliğin eşit miktarda tüm vatandaşların yararına kullanılmasına katkı yapacağına vurgu yapan Dumankaya İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Dumankaya konu ile ilgili şunları söyledi: “Türkiye’de, tarımsal toprak parçasının kent toprağına dönüşümü, kentsel dönüşüm çalışmaları ve yenilenen imar çalışmaları sonrasında ortaya çıkan değer artışından kazanılan gelirin vergilendirildiğini ifade etmek pek mümkün değildir. Özellikle İstanbul’da geçerli olan bu rant gelirleri, mevcut vergi düzenlemeleri ile bütçeye aktarılamadığı ve vergi dışı kaldığı bir gerçektir.
Toprağın el değiştir mesi ve üzerinde yeni bir gayrimenkul geliştirilmesi veya imar değişiklikleri sonrasında mülkiyet sahibi olan kişilerin haksız bir kazanç elde etmesi söz konusudur. Kentsel dönüşüm çalışmalarının hız kazandığı günümüzde gerek kentsel dönüşüm, gerek kamusal inşaat yatırımları gerekse konut ve ticari projeler gibi özel sektör yatırımları nedeniyle mevcut arsa, arazi ve binaların değerinde yüksek oranlarda rant gelirleri ortaya çıkmaktadır.
Kamuoyunda şu an için tartışılan bilgilere göre, gelecek talep üzerine yapılacak imar planı değişikliklerinde, emsal artışı olan parsellerin artan değerinin yüzde 40’ının kamuya ödenmesi öngörülüyor. Böylelikle yapılan kamu veya özel yatırımlar sonucunda doğan kent zenginliğinin vatandaşlara eşit bir şekilde yarar sağlayabilmesi söz konusu olacaktır. Bu karar ile birlikte, sosyal devlet olma yolunda bir adım daha ilerlemiş olacak ve halkımızı gereksiz vergi yükünden korumuş olacağız. Rant vergisi gibi bir uygulamanın tüm vatandaşların ortak katılımı ile şehir için ürettiği değerin pay edilmesi ve bu değerin kamu yararına kullanılması konusunda önemli işlevler yükleneceği kanısındayım.”
