2020 Mayıs’tan itibaren sürekli artan reel konut fiyat endeksinin 2023 Temmuz’dan bu yana gösterdiği düşüş 2024 Haziran’da durakladı.
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) ve Sahibinden.com işbirliğiyle hazırlanan ‘sahibindex Kiralık ve Satılık Konut Piyasası Görünümü’ raporunu paylaştı.
Şirketten yapılan açıklamaya göre, Haziran 2024’te ülke genelindeki farklı seyirlere rağmen reel satış fiyatlarında geçen yılın aynı ayına oranla düşüş yaşandı.
Reel satış fiyatlarındaki yıllık düşüş oranı ülke genelinde yüzde -22,4’e, İstanbul’da yüzde -23,8’e, İzmir’de yüzde -21,1’e, Ankara’da ise yüzde -20,1’e geriledi.
Reel fiyatlarla kira ortalaması ise geçen yılın aynı ayına göre İstanbul’da yüzde 12,6, İzmir’de yüzde 5,5 daha düşükken, Ankara’da yüzde 0,5 daha yüksek oldu.
2020 Mayıs’tan itibaren sürekli artan ülke genelindeki reel konut fiyat endeksinin 2023 Temmuz’dan bu yana gösterdiği düşüş 2024 Haziran’da durakladı.
Reel konut fiyat endeksi haziranda mayıs ayına kıyasla 0,02 puanlık sınırlı bir azalışla 166,1 oldu.
Mayıstan hazirana enflasyon oranı ve cari konut fiyat artış oranı yüzde 1,6 ile aynı düzeye yakın oldu.
Son aylarda cari konut fiyatları sistematik olarak enflasyonun altında kaldığından reel fiyatların azaldığı görüldü.
Önceki 12 ayda düşüşünü sürdüren konut reel satış fiyat endeksi haziran ayında durağanlaştı. Mayıstan hazirana reel konut fiyat endeksi İstanbul’da 0,4 puan, Ankara’da 0,7 puan azalırken, İzmir’de ise 1,5 puan arttı.
Haziranda reel konut fiyat endeksi İstanbul’da 162,4, Ankara’da 185,7, İzmir’de ise 174,5 oldu.
2023 Şubat’taki depremden sonra sert düşüş gösteren konut talebi 2023 Temmuz’daki artıştan sonra kasıma kadar düştü. Konut talebi aralıkta yeniden artış eğilimine geçerken, şubata kadar artıp daha sonra tekrardan düşüşe geçti. Ancak mayısta nisana kıyasla yüzde 10,9 artmış ve 117,1 oldu.
Reel kiralarda yüzde 13,7 düşüklük yaşandı
Türkiye genelinde enflasyondan arındırılmış reel kirada yıllık değişim oranları uzun süredir azalırken geçen yılın mayıs ayından haziran ayına istisnai artış hariç, ortalama reel kirada yıllık değişim oranı Şubat 2023’te yüzde 86,6 ile zirve yaptıktan sonra inişe geçti. Şubat 2024 itibarıyla yerini negatif artışlara bırakan yıllık reel kira fiyatları değişimi, haziranda yüzde -13,7 oldu.
Reel kiraların geçen yılın aynı ayına göre ortalamada yüzde 13,7 düşük olduğu görüldü.
Mayıs 2024’te yüzde 49.8 olan kira fiyatlarının yıllık değişim oranı, Haziran 2024’te yüzde 48’e geriledi.
Kiralık konut piyasasında talebin önemli bir özelliğinin de mevsimsel etkiye açık olması gösterildi. 2023 yılı nisan-eylül arasında artan talep, izleyen aylarda azalırken, kışın ise nispeten durağan seyir izledi.
Kiralık konut talep göstergesi de 2023 yılında ağustos-kasım arasında düşerken, aralıktan sonra hafif tempoda artış eğilimine girdi.
Açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“BETAM tarafından sahibinden.com verileri ile hazırlanan kira endeksi ile TÜİK’in açıkladığı TÜFE kira endeksinin hesaplama yöntemi farklıdır. BETAM tarafından yayınlanan kira endeksi; ‘yeni kiraya verilmek üzere ilan edilen’ konutların ‘talep edilen kira fiyatlarındaki’ artışı dikkate almaktadır. İlan edilen fiyatlardan bir kiralamanın gerçekleşip gerçekleşmediği, gerçekleştiyse hangi fiyattan gerçekleştiği bilgisi doğal olarak bilinememektedir.
Bu verilere dayanılarak doğrudan enflasyon hesabına yönelik bir kira endeksi hesabı yapılması uygun değildir. TÜİK’in Hanehalkı Bütçe Anketi ile izlemekte olduğu kira fiyatı endeksi ise ‘aynı evde oturmaya devam eden kiracıların yaşadığı’ fiyat artışını yansıtmaktadır.”
