Rüştü Asyalı kimdir?

Geçen akşam yerli belgesel kanalı İz Tv.de Rüştü Asyalı ile ilgili bir program izledim. Rüştü Asyalı’nın kendi ağzından sanat yaşamına nasıl başladığını ve sonrasında da neler yaptığını dinledim. Çocukluğumdan bu yana Keloğlan olarak hafızama kazınmış bu büyük ustanın sanat yaşamını dinlediğimde onunla ilgili bilgilerimin aslında ne kadar sığ olduğunu ve onun Keloğlan’ın çok çok ötesinde bir sanatçı kişiliği olduğunu öğrendim.

1947 doğumlu Rüştü Asyalı Türk tiyatro ve sinema oyuncusu, yönetmen, rejisör, senaryo yazarı, seslendirme sanatçısıdır. Lise yıllarında Ankara Halkevleri Genel Merkezi’nde açılan tiyatro kurslarına başladı. 1963 yılında Ankara Radyosu Çocuk Saati ekibinde “temsil kolu sanatçısı” olarak yeraldı. Ankara Devlet Konservatuvarı tiyatro bölümü sınavını kazandı. Mezun olduktan sonra 1970 yılında Devlet Tiyatroları sanatçısı olarak profesyonel oyunculuk yaşamına başladı.

Ankara Radyosu’nda Çocuk Saati programında canlandırmaya başladığı “Keloğlan” oyunları ile dinleyicinin beğenisini kazanmasının ardından film yapımcılarının önerisiyle sinemaya ilk adımı attı. 1971-1975 yılları arasında dört “Keloğlan” filminde rol aldı. Ardından çalışmalarını “Yaman Delikanlı” ve “Dangalak” adlı filmlerle sürdürdü. Ankara’da “Oyuncular Birliği” özel tiyatro topluluğunun kurucuları arasında yer aldı. 1970 yılından günümüze kadar Devlet Tiyatroları’nda oyuncu ve yönetmen olarak görev yaptı. “Keşanlı Ali Destanı”, “Fil Adam”, “Düşler Yolu” ve “Azizname” adlı oyunlardaki rolüyle büyük başarı sağlayan sanatçı, “Kanlı Nigar”, “Ah Şu Gençler”, “Ölümsüzler”, “Yunus Diye Göründüm” ve “Soruşturma” adlı oyunların yönetmenliğini yaptı. Özel tiyatrolarda da konuk yönetmenlik çalışmaları yapan Rüştü Asyalı, Pamukbank Çocuk ve Gençlik Tiyatrosunda “Masal Var-Masalcık Var”, “Ah Şu Gençler”, Nisa Serezli-Tolga Aşkıner Tiyatrosunda “Ah Şu Gençler” isimli eserleri gerçekleştirdi. Ankara Ekin Tiyatrosunda Nazım Hikmet için yazılmış “Hasret” adlı oyunun rejisörlüğünü üstlendi. Sanatçı, bu oyunda Nazım Hikmet rolünü oynadı. 1963 yılından bu yana televizyon dizileri, tiyatro oyunları ve sanat, kültür programlarıyla radyo ve televizyonda çeşitli projelere büyük katkılarda bulundu. “İki Öküz”, “Bir Varmış Bir Yokmuş” ve “Türkülerle Oyunlar” adlı dizilerin senaryo yazarlığı, yönetmenliği ve oyunculuğunu yaptı. “Atatürk Anlatıyor” isimli belgeselde Mustafa Kemal Atatürk’ü canlandırdı. Son çalışması “Ben Bir İnsan” isimli yapıt, Devlet Tiyatroları sahnesinde oynandı. Dil Derneği ve Konak Belediyesi tarafından ortaklaşa kitap ve yoğunteker (CD) olarak yayımlanan Şiirlerle Atatürk’ü Anlamak adlı şiir seçkisindeki şiirleri seslendirdi.

Sanatçı çeşitli tarihlerde Devlet Sanatçıları Birliği genel sekreterliği, Devlet Tiyatroları Yönetim Kurulu üyeliği, Devlet Tiyatroları Vakfı başkanlığı ve Devlet Tiyatrosu Sanatçıları Derneği genel başkanlığı görevlerini, ayrıca Seslendirme Sanatçıları Birliği genel başkanlığı ve Sanat Kurumu yönetim kurulu üyeliğini sürdürdü. 9 Temmuz 2008’de Devlet Tiyatroları baş rejisörlüğü’ne getirildi, 2012 yılının Mart ayında Başrejisörlük görevinden emekliye ayrıldı. 12 yıldır Başkent İletişim Bilimleri Akademisi’nde, Diksiyon, Spikerlik ve Sunuculuk, Seslendirme ve Oyunculuk eğitimleri vermektedir.

Rol aldığı tiyatro oyunları

• Hürrem Sultan (oyun) : Orhan Asena – Ankara Devlet Tiyatrosu – 2012
• Nazım Hikmet’in “Memleketimden İnsan Manzaraları”ndan Onbir Tablo) Yazan : Nihat Asyalı – 2010
• Sığıntı (oyun) : Orhan Asena – Ankara Devlet Tiyatrosu – 2004
• Ben Bir İnsan : Rüştü AsyalıMustafa Şerif Onaran – Ankara Devlet Tiyatrosu – 2001
• Kuvayi Milliye Destanı : Nazım Hikmet – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1996
• Azizname : Aziz NesinYücel Erten – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1995
• Düşler Yolu : Tennessee Williams – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1991
• Fil Adam  : Bernard Pomerance – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1990
• Kılıç ve Ney : Turan Oflazoğlu – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1987
• Mediha : Yüksel Pazarkaya – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1987
• Keşanlı Ali Destanı  : Haldun Taner – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1984
• Şen Kadınlar : William Shakespeare – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1983
• Ana Hanım Kız Hanım : Cahit Atay – İzmir Devlet Tiyatrosu – 1981
• Kurban (oyun) : Güngör Dilmen – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1980
• Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım : Haldun Taner – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1978
• Alçalı Kel Memet : Orhan Asena – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1970
• IV.Murat (oyun) : Turan Oflazoğlu – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1970
• Kral Üşümesi : Sabahattin Kudret Aksal – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1969
• Cyrano de Bergerac  : Edmond Rostand – Ankara Devlet Tiyatrosu

Yönettiği tiyatro oyunları

• Nazım Hikmet’in “Memleketimden İnsan Manzaraları”ndan Onbir Tablo) Yazan : Nihat Asyalı – 2010
• Ben Bir İnsan : Rüştü AsyalıMustafa Şerif Onaran – Ankara Devlet Tiyatrosu – 2001
• Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü : Dario Fo – Ankara Ekin Tiyatrosu – 1997
• Üç Kağıtçı (oyun)  : Orhan Kemal – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1997
• Ateşle Oynayan  : Nihat Asyalı – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1997
• Memleket Hikayeleri : Haluk Işık – Ankara Ekin Tiyatrosu- 1996
• Külrengi Sabahlar : Haluk Işık – Ankara Ekin Tiyatrosu – 1995
• Soruşturma : Peter Weiss – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1992
• Eski Fotograflar : Dinçer Sümer – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1991
• Kendi Gökkubbemiz : Sönmez Atasoy – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1990
• Yunus Diye Göründüm : Nihat Asyalı – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1989
• Sinan (oyun) : Turan Oflazoğlu – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1987
• Baharı Yaşamak : Gülşen Girginkoç – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1987
• Ölümsüzler : Melih Cevdet Anday – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1985
• Ah Şu Gençler : Turgut Özakman – İstanbul Devlet Tiyatrosu – 1985
• Kanlı Nigar : Sadık Şendil – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1983
• Masal Var-Masalcık Var
• Hasret (oyun) (Nazım Hikmet)

Filmografisi

• Keloğlan Aramızda 1971-Keloğlan
• Keloğlan 1971-Keloğlan
• Keloğlan’la Can Kız 1972-Keloğlan
• İki Öküz 1972
• Sefer Seferde 1975
• Keloğlan İş Başında 1975-Keloğlan
• Yaman Delikanlı 1976-Yaman
• Ben Bir Garip Keloğlanım 1976-Keloğlan
• Ben Bir İnsan 2002
• Havada Bulut 2002-Kömürcü Hristo
• Kod Adı 2006-Savcı Doğan
• Kod Adı Kaos 2007-Savcı Doğan

Yazdığı senaryolar

• Yaman Delikanlı 1976
• Ben Bir Garip Keloğlanım
• Ben Bir İnsan 2002