Cushman & Wakefield tarafından hazırlanan “Türkiye Gayrimenkul Pazarı 1. Çeyrek 2020” raporuna göre yılın ilk çeyreğinde kısıtlı olsa da COVID-19 Koronavirüs küresel salgınına paralel olarak kiraların kısa ve orta vadede gevşemesi beklenmektedir.
Raporda dikkat çeken başlıklar şöyle:
Pazar göstergeleri
Birincil Kiralar: Yılın ilk çeyreğinde kısıtlı olsa da COVID-19 küresel salgınına paralel olarak kiraların kısa ve orta vadede gevşemesi beklenmektedir
Birincil Getiri Oranları: Birincil getiri oranların kısa ve orta vadede daha az etkilenmesi beklenmektedir
Arz: Nitelikli lojstik arzı sınırlı geliştirme faaliyetinden dolayı kısıtlıdır, ancak önümüzdeki dönemlerde acil depo ihtiyacından kaynaklı geliştirme faaliyetlerinde artış görülebilir.
Talep: Esas olarak yerli (mal sahibi) kullanıcıları tarafından domine edilmektedir, online alışverişte kaydedilen artışa paralel olarak esnek depo çözümlerine kısa vadede talep beklenmektedir.
Genel Bakış
Türkiye’nin 2019 yılında rekor seviyede kaydettiği ihracat hacminden sonra, COVID-19 küresel salgının ekonomide yarattığı sert rüzgarlar ile ihracat ticaret hacmi tarihi bir düşüş yaşayarak 2020 yılı Mart ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %17,8 azalarak ABD $13,4 milyar olarak kaydedilirken, ithalat ticaret hacmi ise kısmi büyümesini sürdürerek aynı dönemde %3,13 oranında artarak ABD$18,8 olarak gerçekleşmiştir. Bununla birlikte, Mart ayında dış ticaret açığı ciddi bir yükseliş göstererek ABD$5,4 milyar olarak kaydedilmiştir. Öte yandan, Yıllık TFE ise 2019 yılının son çeyreğinde tekrar iki haneye çıkmasının ardından, yılın ilk çeyreğinde de benzer seviyelerde kaydedilmiş olup, bir önceki yılın aynı ayına göre Mart 2020’de %11,86 olarak kaydedilmiştir. Yıllık Yerel ÜFE enflasyonuna gelindiğinde ise geçen yılın aynı dönemine göre Mart ayında %8,50 oranında artış göstermiştir.
Kullanıcı Odağı
Mevcut verilere göre, depo alanı kiralama faaliyetleri, 2019 yılında yaklaşık 103.000 metrekare olarak kaydedilen toplam işlem hacmini geçerek önemli ölçüde bir artışla yılın ilk çeyreğinde yaklaşık 114.559 metrekare olarak kaydedilmiştir. Kiralama faaliyetleri, geçtiğimiz yıla kıyasla metrekare bazında çok daha büyük işlemlerden oluşurken COVID-19 küresel salgının özellikle tedarik zinciri yönetim taleplerine yönelik duyduğu ek depo ihtiyaçları da işlem hacminin artmasını sağlamıştır. Birinci çeyrekte kaydedilen büyük kiralama işlemleri; A101 ve GEFCO (36.618 m², Kocaeli/Çayırova), LC Waikiki (30.000 m², Tekirdağ/Çorlu) ve Reysaş Lojistik (toplamda 45.691 m², Kocaeli/Çayırova) olmuştur.
Yatırım Odağı
Yılın ilk çeyreğinde sanayi ve lojistik yatırım faaliyetlerinde büyük çaplı bir işlem
kaydedilmezken, yatırım işlemlerindeki hareketliliğin, kısa ve orta vadede kaydedileceği
öngörülmektedir.
Genel Görünüm
- Sanayi ve lojistik pazarının gündemi yılın ilk çeyreğinin sonlarına denk gelen COVID-19 küresel salgının etkileri ile tekrar şekillenmektedir. 2020 yılının başında toparlanmaya başlayan reel sektör güven ve imalat sanayi endeksleri Mart ayında düşüşe geçerken paralelinde pandeminin sanayi ve lojistik pazarında ilk etkilerini gösterdiği otomotiv ve yan sanayi sektöründe, Türkiye’yi tedarik ve bölgesel üssü olarak alan büyük otomotiv sanayi firmalarının üretimin geçici olarak durdurulması ile ilgili sektörde süregelen daralma devam etmiştir.
- Yılın ilk çeyreğine denk gelen küresel salgının da yarattığı etki ile e-ticaretin giderek hız kazanması özellikle süpermarket kullanıcılarının acil depo kiralama ihtiyaçlarını hızlandırdığı gibi, önümüzdeki dönemlerde yakalanan ivmenin devam etmesi beklenmektedir. Bunun yanı sıra, kentsel lojistik beraberinde son kilometre teslimata olan gereksinim artan taleplere doğru orantılı olarak hızlanacaktır.
- Bunun yanı sıra, lojistik yatırım talebinin fırsatçı alıcılar tarafından önümüzdeki dönemlerde tekrar hareketleneceği öngörülürken, arsa fiyatları ve kira seviyelerinin döviz cinsinden düşüşüne yönelik beklentiler devam edecektir.
- Bununla birlikte, geçtiğimiz yıl boyunca birçok yabancı firma yatırım rotalarını Türkiye’ye çevirimiş olup, ülkenin ulaşım ve depo alanında merkez üs olmasına yönelik faaliyetler küresel salgın kontrol altına alındığında yılın ikinci yarısından sonra hız kazanacaktır.
