Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan ve bundan sonraki dönemlerde şehirlerin kaderini değiştirecek imar düzenlemeleri değişiklik teklifleri bugün mecliste görüşülmeye başlayacak.
Hürriyet Gazetesinde yer alan habere göre uzun bir süredir gündemde olan yatay-dikey mimari konularına da kökten düzenleme getirecek teklifler şu başlıkları içeriyor:
Yükseklik serbestisi tamamen bitecek
Yüksek yapılara sınır getiriliyor. Bundan sonra inşaat planlarında “yükseklik serbest” tanımı yer almayacak. Teklifin yasallaşmasıyla birlikte binada yapılacak kat sayısına firmalar karar veremeyecek. Kat sınırlarını belediye meclisleri belirleyecek. Mevcut yapı alanlarında daha önce inşa edilmiş binaların ortalama yükseklikleri dikkate alınırken yeni yerleşim alanlarında bina yükseklikleri 5 katla sınırlandırılacak. İmar planlarının 7 temmuz 2021 tarihine kadar bu taslağa düzenlenmesi gerekecek, aksi halde ruhsat verilmeyecek.
Planlar artık ada bazlı yapılacak
Kişiye özel plan kalkıyor. Bundan sonra planlar parsel bazlı değil, ada bazlı yapılacak. Kişi ve kurumların taleplerine göre planlama yapılamayacak.
Değer artışı kamunun olacak
Yapılan planlama ile ortaya çıkan değer artışı kişilerin ya da kurumların değil, kamunun olacak. Ayrıca tüm hak sahiplerinin onayıyla imar planı değilikliği yapılabilecek. Söz geçimi değeri 10 lira ama bir yapıda plan değişikliği ile 30 olduysa 20 lira kamuya aktarılacak. Bu değer artışı, Hazine, Bakanlık, büyükşehir ve ilçe belediyesine arasında paylaşılacak. Değer artışının tespiti ise lisanslı değerleme kuruluşlarınca yapılacak.
Cezalar her il için farklı olacak
Mevcut sistemde kaçak yapılara tek bir tarife üzerinden ceza kesiliyor ancak şehirlerde arsa değerleri oldukça farklı. Kanun teklifinde adil ceza uygulaması için de bir madde var. Yeni yasa teklifiyle arsa emlak değerleri esas alınarak adil bir sisteme geçilmiş olacak. Örneğin, 500 metrekare üzerine ruhsatsız inşa edilen iki katlı 250 metrekare müstakil bir kaçak yapıda Bayburt’ta yaklaşık 14 bin lira ceza kesilirken, Ankara Çayyolu’nda 110 bin lira, İstanbul Beykoz’da 45 bin lira, İstanbul Maslak’ta 1 milyon 360 bin lira ceza kesilecek. Mevcuttaki düzenlemeye göre her ilde yine bu tip kaçak yapıda ceza 10 bin 461 lira olarak uygulanıyor.
Kaçak yapılarla mücadele daha etkin hale getirilecek
Muğla’nın Bodrum ilçesinde başlayan, Marmaris ve Fethiye ile genişleyen ve diğer illere yayılan kaçak yapı mücadelesinde daha etkili bir yol izlenecek. Tasarıya göre, kaçak yapıların satış ve kiralamasını engellemek için tapularına şerh konulacak.
Kaçak yapıların ilgili idarece yıkılmaması durumunda, bakanlık yıkımı gerçekleştirecek. Bu defa yıkım maliyetini yüzde 100 fazlasıyla idareden tahsil edecek.
Konutunu güçlendirme hakkı
İmar Barışına başvurup binasını güçlendirme yapmak isteyenler için de bir düzenleme yapılıyor. Buna göre, İmar Barışına başvurup Yapı Kayıt Belgesi alanlar, yapı denetim firmalarının kontrolünde güçlendirme yapabilecek.
Vatandaş hak kaybı olmadan belediyelerden güçlendirme ruhsatı alabilecek. Mevcutta 7 katlı bir bina güçlendirme ruhsatı istediğinde belediye hakkın 5 kat dediğinde binada işlem yapılamıyordu. Şimdi bu tip yapılar depreme güvenli hale gelecek.
Kendi evini yapana harç yok
İskân Kanununa göre vatandaş kendi iş gücü ve nakdi takviyesi ile yaptığı konutlar için harç ödemeyecek. Her türlü izin ve hizmet bedelinin ilgili idareler tarafından alınmayacağına ilişkin düzenleme yapılacak.
İskele yapımına sınır geliyor
Teklifte yer alan önemli bir düzenleme ile kayalık olmayan, kumluk veya çakıllık özellik gösteren sahillerde kumsalların rahatça kullanılabilmesi ve doğal yapının bozulmaması amacıyla artık rekreatif amaçlı iskele yapılmayacak.
Mülkiyet hakkına koruma
İmar planları ve imar planlarına dayanılarak yapılan uygulama işlemleriyle mülkiyet hakkına ilişkin idarelerce düzenlemeler yapıldığından bu tür işlemlere karşı açılan davaların uzun sürede sonuçlanması; en temel haklardan olan mülkiyet hakkını zedeliyor. Bu durumda, söz konusu davaların hızlı bir şekilde sonuçlandırılması için ivedi yargılama usulüne tabi olması düzenlenecek.
Köy hayatı korunacak
Köy olarak kullanıldığı bilinen ancak 1992 yılında yapılan düzenleme ile kıyı kanunu kapsamında kalan yapıların korunması ve oradaki hayatın devamlılığının zorlaştığı biliniyor. Bu nedenle, Kıyı Kanununda yapılan düzenleme ile 1992 tarihinden önce yapılmış köy yerleşme alanlarının sahil şeridinde kalan kesimlerinin köy hayatının ve yöreye özgü dokunun devamlılığının sağlanabilmesi amacıyla bu alanlardaki mevcut yapıların yöreye özgü mimariye uygun olarak cephe onarımının veya değişikliğinin, can ve mal kaybının önlenebilmesi için güçlendirilmesinin yapılabilmesinin önü açılacak.
