Sekizgöz Un Değirmeni ve Fabrikası Milli Mücadele’nin başlangıç döneminde adeta bir dönüm noktası, az bilinen bir hikayenin tanığı..
9. Ordu Müfettişi olarak geldiği Samsun’dan Havza’ya geçen ve orada 12 hazirana kadar kalan Mustafa Kemal Paşa, bu süreçte işgale karşı direnişi örgütlemeye başlamıştı. Türk ordusuna ait birimlerin silahsızlandırılmasını denetlemek görevi ile bölgeye gelmiş olmasına rağmen tam tersine orduyu ayakta tutup sivil direnişi de tek çatı altında toplamaya çalıştı.
Bölgesel mücadeleyi tüm Anadolu sathına yaymak için planlar yapan Mustafa Kemal, bunu uygulamak üzere Anadolu’nun içlerine girme kararı aldı.
Havza’da bulunduğu süre içerisinde Mustafa Kemal Paşa halkla sık sık bir araya gelmeye çalıştı. Bu geniş katılımlı toplantılar genellikle bölgede bulunan un fabrikalarında düzenlendi. Bu fabrikalardan biri ise onun hayatında önemli bir yer teşkil etti. 12 haziranda Havza’dan Amasya’ya doğru yola çıkan Mustafa Kemal Paşa’ya bir istihbarat ulaştı. Buradaki bilgiye göre Rum çeteciler kendisini engellemek üzere bölgeye gelmişlerdi. Bu istihbarat üzerine fabrikalardan birinin sahibi Çonoğlu Bayram Efendi, kendisini fabrikasına davet etti ve burada saklamak ve en azından 1 gece burada ağırlamak üzere fabrikasının hemen yanındaki malikanesini, ikametgahını Mustafa Kemal Paşa’ya ve beraberindeki karargah heyetinden 4 kişiye açtı. Paşa ve karargahı burada 1 gece konakladı.
Havza halkının ters akan köprüsünden uğurladığı Mustafa Kemal Paşa’nın güvenliği, yol üzerindeki Sekizgöz Un Değirmeni ve Fabrikası’ndaki bu evde sağlandı.
Ertesi gün heyet, atlı milislerin korumasında Amasya’ya hareket etti.
Samsun Büyükşehir Belediyesi, Sekizgöz Un Fabrikası’nı ve yanındaki evi müzeye dönüştürüyor
Bugün, Samsun Büyükşehir Belediyesi’nin hayata geçirdiği “Kurtuluş Yolu” projesi kapsamında atıl un fabrikası ve yanındaki ev 16 dönüm arazisiyle birlikte satın alınmış durumda. Belediye, yakın bir gelecekte burayı müze alanına dönüştürmek üzere çalışmalar başlattı.
Kaynak: NTV
