Bugün gerçekleştirilen 7. Gayrimenkulde Liderler Zirvesi’nin ilk oturumunda konuşan ve sektörün sorunları hakkında görüşlerini paylaşan Süleyman Çetinsaya dikkat çekici açıklamalarda bulundu.
Çetinsaya’nın gayrimenkul sektöründe dikkat çektiği problemler ve çözüm önerileri şöyle:
“Bu krizin adı yok!”
“İnşaat sektöründe geçmiş yıllarda krizler yaşanmıştır. 1979 krizini de gördüm, sonra 1994 krizi, sonra 2001’de buna benzer bir krizi, 2008 krizi ve şimdi de adını koyamadığımız 2018 krizi.. Diğer krizlerin adı vardı ama bu krizin adı yok! Güçlü bir iktidar, güçlü bir hükümetle birlikte bu krizi çok iyi yönetiyoruz. Bu bakımdan bu sıkıntıları da en kısa zamanda atlatacağımız kanaatindeyim.”
“Arsa sahipleri zengin olurken müteahhitler zora girdi!”
“Kendi sektörümüzde yaşanan krize birazda “herkes bu işi yapar, herkes inşaatçı da olur” mantığıyla geldik. Maalesef arsa sahiplerini zengin ettik ama müteahhitleri şu anda zor duruma soktuk. Burada arsa sahipleri dediğimiz zaman devlet kurumlarını da şahısları da sayabiliriz. Devlet kurumlarında arsa karşılığı hasılat payları ile Yüzde 45’lerde olan arsa sahibi oranlarını şimdi zaman zaman 60’larda görebiliyoruz. Ama bu şekilde inşaat işlerine girenlerin zaman içinde yaprak dökümü gibi döküldüklerini görüp duyabiliyoruz.”
“Sektörün ihtiyacı olduğu düzenlemeler yakında çıkacak”
“Devletimizin yetkili organlarıyla bu konuları görüştüğümüzde ve bu konuları anlattığımızda şimdi bakanlığın meclise sunduğu yeterlilik belgesi sigorta, garantörlük gibi konular sanırım önümüzdeki aylarda çıkacak. Geçenlerde bir araya geldiğimiz Çevre ve Şehircilik ile Hazine ve Maliye Bakanlıkları yardımcılarına da aynı şeyleri söyledik, biz kendi dertlerimizi anlattık, onlar da anlayışla karşıladılar. Şimdi önümüzdeki dönem içinde yurt dışında, Amerika’da insanlar nasıl inşaat işine başlayabilir araştırılacak. Şimdi herkes inşaat işi yapamaz, parası olan, imkânı olan yapar, bunun için üniversitelerden mezun olmak ta gerekmez, bir doktor da yapabilir, bir işletmeci de yapabilir veya yapamaz şeklinde kıstaslar getirilmesi taraftarı değilim.”
“Bankalara hem müteahhidin hem de arsa sahibinin ipotek vermesi gerekiyor”
“Bunun önceliği bir bankayla anlaşılmasıdır. Banka bizim yapacağımız arsa sahibinin arsasını veya kendi arsamızla ilgili benim ona ipotek vermem lazım. Niçin? Bu ada ve parselde bu işin bitirilmesi ile ilgili bu şart. Arsa sahibi benimle anlaşma yaptı ama gayrimenkul için bankaya ipotek vermiyorsa teminat vermiyorsa bu olmaz. Biz yola birlikte çıkmalıyız, ben arsa sahibinin arsasına para kazandıracağım, ihya ettireceğim ama o hiçbir sorumluluk almayacak, sorumluk tamamen hasılat paylaşımı yapan müteahhit tarafında, bu bence yanlış bir uygulama, böyle olmamalı.”
“Garantörlük sözleşmesi çok önemli”
“Bir ipotek tesis edilmeli, bir garantörlük sözleşmesi yapılmalı, vatandaş o bankaya parayı yatırmalı. Bankanın bir yapı denetim bölümü olmalı mesela her inşaatta 17 ağustos depreminden sonra, bir yapı kontrol mühendisliği var, bunu yapmadıktan sonra ruhsat alamıyoruz. O nedenle bankaların yapı denetleme tarafından denetlenerek alacağı belgelere göre sektöre para aktarması gerekiyor. Bugün Emlak Konut’la yapılan hasılat paylaşımları böyledir. Konut alanlar parayı Emlak Konut’a aktarıyor, Emlak Konut da hak edişe göre parayı müteahhidin hesabına aktarıyor. Bu sistem özel inşaatlara da gelmeli. Artık yarım bırakılmış inşaatlar bizim sektörümüze yakışmıyor. Almanya’da yaptığımız konut satış etkinliklerinde orada yaşayan gurbetçi vatandaşlarımızın güven sorunu yüzünden Türkiye’nin her yerinden konut almakta imtina ettiklerini gördük.”
“Konutta KDV ilk çıkışta yüzde 1 olmalı”
“Biz ilk üreticiyiz. İlk üreticiden konut yüzde 1 ile çıkmalı. Çünkü biz her malzemede arsa sahibinin de faturasını alarak KDV’yi yüzde 18 olarak ödüyoruz zaten. Biz aldığımız malzemelerde KDV oranları düşürülsün demiyoruz ama biz vatandaşa konut satacaksak bundan yüzde 1 KDV alınmalı diyoruz. Bugün konutta yüzde 1 alınan KDV var, yüzde 8 alınan KDV var, yüzde 18 alınan KDV var, bunların hepsibib tek oranda sabit hale getirilmesi gerekir. KDV iadeleriyle ilgili olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Bakan yardımcıları ile konuştuk, şimdi sağ olsunlar şimdi biz bina bittikten sonra, iskan aldıktan sonra fatura kestiğimizde 5 iş gününde KDV iadelerimizi alabiliyoruz. Eskiden yüzde 18 kestiğimiz KDV’yi de finanse etmek zorunda kalıyorduk, 1-2 sene sonra ancak alabiliyorduk.”
