Son yıllarda ihracat faaliyetlerinde yarattığı katma değerle dikkatleri üzerinde çeken Mardin, bölgeye yapılan dev yatırımlarla Türkiye’de bölgesel kalkınmada açık ara liderliği elinde bulunduruyor. Bölge ekonomisi, milyar dolarlık dev yatırımlarla yükselişini sürdürürken yapılan her yeni yatırım binlerce kişilik istihdam sağlıyor.
2019 yılında ulaştığı 21,66 milyar TL’lik bir ekonomik büyüklükle Türkiye’nin 34’üncü büyük şehri olan Mardin, bölgesel gelişmişlikte de örnekle gösteriliyor. 90’lı yılların en çok göç veren şehri olan ancak, son yıllarda çektiği dev yatırımlarla “Tersine göçün yeni adresi” olarak gösterilen şehir, Güney Doğu Anadolu’nun parlayan yıldızı olarak yükselişini sürdürüyor.
Gerek üretim performansı gerekse ihracat faaliyetleriyle Türkiye ekonomisindeki konumunu her geçen gün yükselten Mardin, milyon dolarlarla ifade edilen yeni yatırımlarla ekonomiye sunduğu katma değeri yukarılara taşıyor. Söz konusu yatırımlar, göçü tetikleyen en önemli unsurlardan biri olan işsizlik sorunuyla mücadelede galibiyeti eline alıyor. Bölgeye yapılan her yatırım, işsizlikle mücadelede önemli bir kazanım sağlıyor. 2018’de yüzde 25’i bulan işsizliğin 2019’da yüzde 20,6’ya gerilemesi, bunun çok açık bir göstergesini oluşturuyor.
Cengiz Holding tarafından Mardin’in Mazıdağı ilçesinde 1.2 milyar dolarlık yatırımla kurulan Eti Bakır Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri, doğrudan 1500 kişiye, dolaylı olarak da çok sayıda kişiye geçim imkanı sağlayarak bölgesel gelişmişliğin itici bir gücü oldu. Türkiye’nin tek entegre gübre üretim tesisi olarak gübre ve metal üretimi ile ithalata bağımlılığı da önemli bir miktarda düşüren bu yatırım, her yıl yurt dışına çıkan 350 milyon doların da Türkiye’de kalmasını sağlıyor.
“Eksi Atık” Tanımlamasının Temsilciliği
Mardin’e yerinde yatırım odaklı olarak yapılan yatırımlar, sadece üretim ve yarattığı istihdamla değil, kullanılan en son teknolojilerle de kalkınmaya niteliksel bir değer kazandırıyor. Eti Bakır Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri, atıklardan elde ettiği kobalt, bakır ve çinko üretimiyle sıfır atık projesi olarak değerlendiriliyor. Ham maddesini atıktan elde eden tesis, diğer tesislerin de atığını azaltarak sıfır atığı daha da ileriye taşıyor ve “eksi atık” tanımlamasının temsilciliğini üstleniyor.
Bölgesel Kalkınmışlıkta Söz Sahibi Yatırımlar
Şehre yapılan yeni yatırımlar, Mardin’e yatırımı hedefleyen girişimcilere de yol haritası sunan bir yaklaşıma sahip. Bölgesel kalkınmışlık seviyesinin yükseltilmesinde söz sahibi olan yatırımlar, bölgesel işsizlikle savaşmakta çok önemli bir silah görevi üstleniyor. Eti Bakır Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri’nin doğrudan iş sahibi yaptığı bin 500 kişinin yaklaşık 900’ü Mazıdağı’nda yaşayan yerel halktan, 300’ü ise yakın bölgede yaşayan insanlardan oluşuyor.
Tesis, Mazıdağı’na aylık olarak yaklaşık 10 milyon TL civarında bir katkı sunuyor. Daha önce büyük şehirlere ve yurt dışına göç eden Mardinlilerin, yeni yatırımların bölgeye sağladığı katkı karşısında geri dönmeye başladığı gözleniyor. Mazıdağı’nın nüfusunda son yıllarda bir artış yaşanıyor. Bölge, tersine göç alan ilçe olarak Güney Doğu Anadolu’da parmakla gösteriliyor.
Mardin’de İşe Kazandırılan Her Kişi Bölge İçin Büyük Kazanç
Yaklaşık 800 bin kişinin yaşadığı Mardin’de 18 yaş üstü 200 bin kişi bulunuyor. Bölgeye yapılan dev yatırımların sağladığı istihdam, henüz yatırım aşamasından başlıyor. Eti Bakır Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri’nin inşaat aşamasında 5 bin kişiye doğrudan, çok sayıda kişiye dolaylı iş imkânı sağladığını düşünürsek, yatırımların başlama vuruşu bile tersine göçü tetikleyen en önemli unsur olarak karşımıza çıkıyor. Tesisin tasarım ve yapım aşamasında 22 ülkeden, dünyanın önde gelen mühendislik şirketlerinden 285 yabancı mühendisin Mazıdağı’nda Türk mühendisler ile birlikte çalıştığını da hesaba katarsak, bu tür dev yatırımlar yeni iş geliştirme potansiyeli de yaratıyor.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinin En Büyük Özel Sektör Yatırımı
Maden Açık İşletmesi’nden Gübre Üretim Tesisi’ne, Metal Geri Kazanım Tesisi’nden Enerji Santrali’ne içerisinde çok sayıda tesisi barındıran Eti Bakır Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin en büyük özel sektör yatırımı olarak değerlendiriliyor. Cengiz Holding, bölgedeki bir diğer yatırımı olan 2018 yılında tamamladığı Ilısu Barajı ve HES İnşaatı ile bölgeye sunduğu ekonomik katma değeri pekiştiriyor. Holding her iki yatırımı ile bölgede tersine göçe dair yeni başarı hikâyeleri yaratmayı sürdürüyor.
