Başta üç büyük şehir olmak üzere büyük kentlerde artan ev fiyatları, insanları arazi, arsa, tarla yatırımlarına yöneltti.
Ancak satış işlemi sırasında yeterli araştırma yapmayanlar, hisseli tapu, irtifak hakkı gibi terimleri bilmeyenler daha sonra çeşitli mağduriyetlerle karşılaşabiliyorlar. 100 bin liraya aldıkları bir arsa, 10 bin liraya ellerinden alınabiliyor.
Satın alınan arazinin imar planının olup olmaması en çok yaşanan sorunların başında gelirken bir başka sıkıntı da satın alınan yerin hisse durumuyla ilgili yaşanıyor. Uzmanlar, arazi satın almak isteyenlere ilk olarak arsa üzerinde imar planına dikkat etmelerini tavsiye diyorlar. Taşınmaz üzerinde imar planı olsa bile burada herhangi bir çalışma olup olmadığına, ruhsat verilip verilmediğine bakmak gerekiyor. Araştırılması gereken bir başka önemli konu da arsa üzerinde, özellikle bir kamu kuruluşunun bir irtifak hakkı tesisi kurulup kurulmadığı konusu.
Alacağınız parselde herhangi bir hak talebinin olup olmadığını ya da yerin yanında veya çevresinde alacağınız yere bir taşma olup olmadığını öğrenmenizi sağlayacak olan aplikasyon krokisini satıcılardan talep edin.
Uzmanlar, özellikle internet üzerinden arsa, arazi, tarla yatırımı yapacak olanları uyarıyorlar. İnsanların, müstakil parsel ne demek, hisseli parsel ne demek olduğunu bilmeden yatırıma kalkıştıklarını dile getiren emlak uzmanı ve harita mühendisi Hakan Efe, şunları söyledi:
“Sınırların belli olmaması nedeniyle hisseli tarlalarda biz, tüm hissedarların uyum içinde hareket ettiklerini göremiyoruz. Bir de girdiğiniz arsada hiçbir kişi, şufa (önalım) hakkını korumuyor. Art niyetli bir sistem kurulduğu zaman size şufa hakkı dediğimiz ön alım hakkı davası açıyorlar, sonra da aldığınız parayla tarlayı sizden almaya çalışıyorlar. Hatta sizin 100 bin liraya aldığınız yeri 10 bin liraya elinizden alabiliyorlar. Böyle davalarla karşılaşıyoruz. Ama tabii baktığımız zaman da ucuz. Bu işe çanak tutanlar da var. Güzel gösterip muvafakatname imzalatıyorlar. Herkesin yeri belirli diyorlar ama öyle devam etmiyor.
Arazi satışları metrekare bazında farklılık gösteriyor. 30 metrekare hisse de var bin metrekare hisse de. Ya da çok değerli bir yerde 3 metrekare hisse de. Metrekareden ziyade yerin kullanım amacı önemli. 10 metrekarenin altındaki yere tarla yapılamayacağını zaten devlet biliyor. Bir kişiye 10 dönüm olarak bir hesaplama var çünkü. İnsanlar buraları ev yapacakmış gibi alıyor. Belediye bir ceza kestiği ya da yıktığı zaman sizin masraflarınızın hepsi boşa gidiyor.
Herkesin şunu bilmesi gerekiyor, hisseli bir arazide ev yapmak isteniyorsa, kanunen bunu bir kişi yapabilir. Diğer yapılan evler kaçak duruma düşecektir. Arsa alımı yaparken kesinlikle ya bilgi sahibi olmalısınız ya da bilen birinden destek alarak süreci öyle yürütmelisiniz. Çünkü evi gördüğünüz gibi alabiliyorsunuz, prosedürleri çok basit ve anlaşılır. Ama arsayı gördüğünüz şekilde alamazsınız. Gerekli incelemeleri ve araştırmaları yapmanız gerekir. Arsa aldığınız zaman sizi bağlayan kurallar ve kaideler var. Bunlara imar çapı diyoruz. Üstündeki imar planları, o arsayı nasıl kullanacağınızı belirler ve kısıtlar. Durum böyle olunca da arsanızı istediğiniz gibi kullanamazsınız. Bu nedenle alım yaparken asla acele edilmemeli.”
