Türk şirketlerinin yeni gözdesi altın madenciliği oldu!

Dünya Gazetesi köşe yazarı Kerim Ülker, 3 ekimde yayınlanan “Türk şirketlerden yurtdışında altına hücum yarışı” başlıklı yazısında Koç Grubu’ndan Kalyon Holding’e Türk şirketlerinin yeni gözdesinin altın madenciliği olduğuna dikkat çekti.

Ülker’in köşe yazısı şöyle:

“Orta Asya, Afrika ve Avrupa’da altın arayan Türk devlerine Türkerler Grubu da eklendi. Türkerler, 2 milyar TL’ye Bulgaristan’dan altın madeni satın alarak, ülkeye bu alanda giren ilk Türk şirketi oldu. Madende, 100 milyon dolardan fazla değerde altın üretilmesi bekleniyor.

Türk şirketlerinin son dö­nemde en fazla ilgi gös­terdiği alanlardan biri madencilik sektörü. Geçtiğimiz hafta Doğan Holding’in adım attığı madencilikte ise gözde alan altın ve değerli madenler. Bu konuda da Türkiye’de el­de edilen birikim ve deneyimi, yurtdışına açan Türk şirketle­ri, Orta Asya’dan Afrika’ya, Av­rupa’dan Ortadoğu’ya kadar çeşitli coğrafyalarda altın ma­deni arıyor.

Deyim yerindeyse, 19’uncu yüzyılda ABD’de yaşa­nan “Altına Hücum” deyimini Türk şirketleri, yeni yatırım­larla gerçekleştiriyor. Koç Gru­bu’ndan MNG Holding’e kadar Türkiye’nin önde gelen şirket­lerinin ilgi gösterdiği altın ma­denciliğinin son oyuncusu ise inşaat projeleriyle tanıdığımız Türkerler Grubu.

Ankara merkezli Türkerler, Bulgaristan’da altın madenci­liğine giren ilk büyük Türk şir­keti oldu. Türkerler, Bulgaris­tan’daki Velocity Minerals’ın en önemli varlığı olan Rozi­no’daki altın projesini ve çeşit­li diğer madencilik varlıkları­nı toplam 59 milyon dolar nakit karşılığında Türklerler tarafın­dan satın alındı. Türklerler, gü­nümüz kuruyla 2 milyar TL’yi aşan 59 milyon dolarlık öde­meyi iki taksitte yapacak. Bu­nun 15 milyon doları, satın al­ma işleminin kapanışında, geri kalan 44 milyon doları da 18 ay içerisinde ödenecek.

Belirtilen şirketin maden yatağı, ton ba­şına 1,22 gram altınla 11,8 mil­yon tonluk olası bir mineral re­zervine sahip. Madende, 7 yıllık bir maden ömrü boyunca 465 bin ons altın üretilmesi bekle­niyor. 2021 yılında hazırlanan raporda bunun değerinin ise 123 milyon doların üzerinde ol­ması bekleniyor. Velocity CE­O’su Keith Henderson, “Rozi­no projesine yapılan bu yatırım, özellikle Ivaylovgrad bölgesi sakinleri için memnuniyet ve­rici bir haber olacak, çünkü kay­nak sektörüne yapılan yatırım­lar genellikle yerel sakinler ve yerel işletmeler için geniş kap­samlı ekonomik faydalar sağla­ma eğiliminde” dedi.

Peki, dünyanın çeşitli coğraf­yalarında altın madeni arayan Türkler kim. Gelin, o şirketleri ve aldıkları projelere bakalım.

İstanbul Havalimanı’nı ya­pan firmalardan MNG, son bir­kaç yıldır Afrika’da altına yö­nelen Türk şirketlerinden biri. Holdingin çatısı altındaki Ave­soro Resources, Afrika kıtasın­da faaliyet gösteriyor. 2013 yı­lından bu yana faaliyet gösteren şirket, Liberya’da iki, Burkona Faso’da da bir madene sahip. Şirket, 2017 yılının ilk yarısın­da 120 bin ons altın üretti.

Şu anda üretimin 320 bin onsun üzerinde olduğu tahmin edili­yor. MNG son olarak 2016’da sahibi olduğu MNG Orko adlı firma aracılığıyla Kanada mer­kezli Aureus Mining şirketinin yüzde 55’ini 30 milyon dolara satın almıştı. Bunun karşılığı MNG, şu ana kadar 4 satın al­ma dahil, 400 milyon dolarlık bir harcama yaptı.”

Sudan hükümeti Türk şirkete ruhsat verdi

“Afrika’da maden arayışında­ki rotalarından biri de Sudan. 2018’de Türk Denizli şirketi, Sudan’ın Kızıldeniz eyaletinde altın aramak için adım attı. Su­dan Maden Bakanlığı’nın du­yurduğu açıklamada, Denizli Şirketi’nin, altın araştırma ve çıkarma konusunda Sudanlı “Business Haidar Mining” şir­keti ile ortaklık anlaşması im­zaladığı kaydedildi. Ardından Sudan’ın Ankara Büyükelçisi Majok Guandong, “Madenleri­mizle de ilgilenen Türk şirket­leri var. Bir Türk şirketi 5 böl­gede altın arama ve çıkarma ruhsatı aldı. Yakın zamanda çalışmalara da başlayacaklar” açıklamasında bulundu.”

Cengiz ve Kalyon’un Azerbaycan’da 3 ruhsatı var

“3’üncü havalimanı projesin­de yer alan ve ana işi inşaat olan Cengiz Holding, son birkaç yıl­dır özelleştirmeden aldığı ma­dencilik projeleriyle dikkat çe­kiyor. Yılda 100 bin metreden fazla sondaj çalışması yapan Cengiz Holding, bakır, alümin­yum, antimuan ve fosfat kayası alanlarında yatırımlarıyla bili­niyor. 2004 yılında özelleştir­me kapsamına alınan Eti Ba­kır Küre Tesisleri ve Eti Bakır Samsun Tesisleri ile bu alana adım atan, ardından 2005’te yi­ne özelleştirme kapsamında­ki Eti Alüminyum’u bünyesine katan Cengiz Holding, 2006’da da Murgul Bakır Tesisleri’ni devraldı.

2007 yılında Halıköy Antimuan Tesisleri’ni, 2013’te de Eti Bakır Mazıdağı Tesisle­ri’ni alan Cengiz Holding, Eti Alüminyum ile Türkiye’nin yıl­lık ihtiyacının yüzde 10’u olan 82 bin tonluk bir üretim ger­çekleştiriyor. Cengiz Holding, ayrıca geçtiğimiz yıllarda Sır­bistan’ın en büyük madencilik şirketi RTB Bor’un ihalesiyle il­gilenmişti. İhaleye çıkan şirke­tin yıllık üretimi 700 kilogram altın, 5 bin ton gümüş, 43 bin ton bakırdı. Sırp firmayı Çinli­lere kaptıran Cengiz Holding, Avrupa’daki arayışını olumlu tamamlayamadı ve yönünü As­ya’ya çevirdi.

Azerbaycan’ın 44 gün­lük Karabağ’ı Ermeni güçlerinden aldığı dö­nemin hemen ardın­dan Cengiz Holding, Bakü ile ilk res­mi projelere im­za atan şirketle­rin arasında yer almıştı. 17 Mart 2021’de Azer­baycan’da bakır ve altın üretmek için görüşmelere başlayan Cengiz, aynı yılın ma­yıs ayında Azergold yönetimi ile görüşmüştü. Gashgaçay, El­beidash ve Ağduzdağ maden ya­taklarının etüdü, araştırılma­sı, geliştirilmesi ve işletilmesi ile ilgili bazı sorunların çözü­müne ilişkin bir kararnameyi imzalamasının ardından Cen­giz Holding, ilk adımı attı.

Cen­giz Holding, Gashgaçay’ı işti­raki ait Eti Maden kanalıyla, diğer iki altın madeni olan El­beidash ve Ağduzdağ yatakla­rını ise Kalyon Grubu’yla ortak olduğu Artvin Madencilik A.Ş adlı şirketle birlikte işletecek. İşletme süresi ise her iki proje­de de 30 yıl. Öte yandan Cengiz Holding’in Özbekistan’da da al­tın madeni için davet aldığını hatırlatalım.”

Taşyapı ve MTA, Özbekistan’da altın arıyor

“Altına yönelen şirketlerden biri de Taşyapı İnşaat. Trump Towers, Mashattan, Almon­dhill projeleriyle öne çıkan, Türkmenistan’dan Libya’ya birçok ülkede inşaat projesi yürüten Taşyapı’nın patronu Emrullah Turanlı, geçtiğimiz yıllarda Özbekistan’a giderek Devlet Jeoloji Komitesi ile gö­rüşmüştü. Görüşme sonun­da Turanlı’nın şirketi Taşyapı, Özbekistan Devleti ile iki altın madeni ocağı kurulması için anlaşmayı imzalamıştı. Taş­yapı’nın imzaladığı anlaşmay­la şirket, Semerkant eyaletinde bulunan Gallabulak ve Kuşte­pe madenlerinde altın üretme­yi hedeflenmişti.

Özbekistan ile ilgilenen bir başka kuru­luş ise Maden Tetkik ve Arama (MTA). Enerji ve Tabii Kaynak­lar Bakan Yardımcısı Mithat Cansız başkanlığındaki heyet, temaslarda bulunmak üzere gittiği Özbekistan’da Jeoloji ve Mineral Kaynaklar Devlet Ko­mitesi Başkanı Babur İslamov ile toplantı gerçekleştirdi. Top­lantıda, iki kurum arasında Öz­bekistan’ın Nevai ve Cizzah vi­layetlerindeki Saritau, Hurob ve Aydım-Jetimtau sahaların­da altın ve volfram yatakları­nın tespitine ilişkin jeolojik ça­lışmalar ve pilot ölçekli üretim gerçekleştirme anlaşması” im­zalandı.”

Kazakistan için geçen yıl anlaşma imzalandı

“Orta Asya’nın en zengin ül­kesi Kazakistan’da da altın ara­ma faaliyetlerine Türk şirket­ler katılıyor. Geçtiğimiz yıl bu­nunla ilgili önemli bir anlaşma imzalandı. Kazakistan ulusal madencilik şirketi Tau-Ken Samruk ile Türk şirketi D Mi­neral ile ortak bir altın arama projesi başlatılıyor.

Kazakistan Sanayi ve Altyapı Geliştirme Bakan Yardımcısı Iran Shark­han, Tau-Ken Samruk Başkanı Bakyt Chirchikbayev ve D Mi­neral Başkan Yardımcısı İlk­han Poyraz ile yapılan görüşe sonrasında anlaşma imzalan­dı. Türk ve Kazak şirketler, je­olojik keşif açısından gelecek vaat eden alanları belirledikten sonra ortak girişim oluşturma­yı planlıyor. Ortak girişim, al­tın arama faaliyetlerine odak­lanacak. Türk tarafı çalışmala rı finanse edecek. Kazak Varlık Fonu’nun bir yan kuruluşu olan Tau-Ken Samruk, katı mineral­lerin keşfi, geliştirilmesi, üreti­mi, işlenmesi ve pazarlanması konusunda projeler yürütüyor Ankara merkezli D Mineral ise madencilik sektöründe 30 yılı aşkın deneyime sahip.”

Koç, dışarıda altına Ada’da başladı

“Koç Holding’in şirket­lerinden Demir Export. 2006’da Maden İşleri Ge­nel Müdürlüğü’nden ihale yoluyla Bakırtepe Altın sahasını alarak sektöre girdi. Demir Export, 2007 yılında çalışmalara baş­ladı, 2016’da da ilk altın dökümünü gerçekleştir­di. İşletmede toplam 93 bin ons altın üretimi ger­çekleştiren şirketin, 150 bin ons yani 4 bin 800 kilo altın üretmesi planlanı­yor. Bir yandan da rotasını yurtdışına çeviren Demir Export, 2022’de İrlanda’da Conroy adlı bir firmayla görüşmelerde bulunmuş, ön mutabakat anlaşması­nı imzalamıştı.

O anlaşma geçen yıl tamamlandı Koç Holding, ortağıyla İrlan­da Cumhuriyeti ve Kuzey İrlanda’da maden ara­maya başladı. Anlaşma ile Demir Export, şirkete ait ruhsat ve madenlerin yüzde 57.5’ini kademe­li olarak satın aldı. Demir Export’un ortak olduğu maden sayısı 11, bunun 9 tanesi İrlanda Cumhu­riyeti’nde, ikisi de Kuzey İrlanda’da bulunuyor. İlk aşamada devreye alına­cak olan Clontibret ruhsa­tında 517 bin ons kaynak bulunuyor.

2005 yılında kurulan Conroy Gold & Natural Rexources’un his­seleri İrlanda Borsası’n­da işlem görüyor. Alas­ka’da Pogo altın yatağını keşfeden Stoneboy kon­sorsiyumunda yer alan Conroy, Finlandiya’da altın, elmas ve diğer ma­denlerde büyük fırsatlar gördüğü için de Conroy Diamonds and Gold plc’yi firmasını kurdu. Ardından elmas işinden çıkan Con­roy, İrlanda’da altın ma­denciliğine yoğunlaştı. Şirket adını da daha sonra Conroy Gold and Natural Resources plc olarak de­ğiştirdi.”